Who is Hossein?

ایده این سبک نوحه‌خوانی به زبان انگلیسی برای نخستین‌بار نیست که توسط مصطفی محسن‌زاده و سروش رحمانی در هیات آبشور یزد انجام گرفت؛ بلکه این ایده از چهار سال پیش آن زمان که این دو در هیات کوچه بیوک بودند توسط سروش رحمانی مطرح شده بود؛ اما به‌دلیل مشکلات گوناگون و حواشی که وجود داشت تا سال گذشته امکان اجرایی شدن آن پیش نیامد تا این‌که محرم سال گذشته بود که کار آهنگسازی نوحه‌ها به زبان انگلیسی نیز در کنار سایر آهنگسازی‌ها به زبان فارسی انجام گرفت و اتفاقا با استقبال خوبی نیز مواجه شدند. آن هم در زمانی که دیگر در میان اکثر گردشگران مردم جهان به‌دلیل جهانی شدن یزد و ثبت آن در میراث جهانی یونسکو یک شهر شناخته شده محسوب شد و پیش از گذشته گردشگران خارجی غیرمسلمان به آن راه پیدا کردند. این دو جوان یزدی هم چنین فرصتی را بهترین زمان دانستند برای آن‌که پیام و نوحه‌خوانی آنها به گوش غیرمسلمان‌ها، مسیحیان یا حتی کسانی که به خدا باور ندارند هم برسد. اتفاقی که با استقبال گردشگران نیز مواجه شده است و این کارناوال مذهبی ایرانی ـ شیعی برایشان از قبل جذاب‌تر شد؛ چون علاوه بر جذابیت‌های بصری که این مراسم برایشان دارد، توانستند مفهوم آن را که با زبان انگلیسی همراه شد بهتر درک کنند.

مداحی انگلیسی بر وزن اشعار فارسی
نوآوری در نوحه‌خوانی به زبان انگلیسی کار ساده‌ای نبود؛ اما این دو مداح جوان تمام تلاش خود را کردند تا به فرم ایده‌آلی که هم بتواند مخاطب ایرانی مسلمان و هم خارجی غیرمسلمان را جذب کند، دست پیدا کنند. برای آن ماه‌ها تلاش کردند و مردم نیز از چنین مداحی و همراهی نیز استقبال کردند.
محسن‌زاده سال گذشته در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا درباره رسیدن به اشعاری که با ملودی ایرانی همخوانی داشته باشد، گفته بود: «هنگام آهنگسازی این اثر، از یک ماکت کلامی استفاده کردیم تا ملودی را بسازیم و بعد آن را به شاعری بدهیم که انگلیسی را خوب بداند و بتواند از پس کار بربیاید. آهنگساز در این کار، گامی را انتخاب کرده که به گوش مخاطبِ غیرایرانی خیلی فالش نیاید. بر همین اساس گام مینور ِهارمونیک انتخاب شد؛ مینوری که نوای محض نبود بلکه مخالف چهارگاه یا همان همایون بود و پس از آن وارد گام ماژور می‌شد که این مدلاسیون تابه‌حال در هیات‌های یزدی کار نشده، چون انجامش با این جمعیت آسان نیست. در ادامه، کار از همایون به ماهور می‌رفت و بعد نوحه از ماهور شروع می‌شد تا می‌رسید به آخر و دوباره برمی‌گشت به همایون و جمعیت جواب را شروع می‌کردند و این داستان همین‌طور ادامه داشت. در این اثر سراغ ماهوری رفتیم که شاید خیلی مرسوم نباشد یعنی آنچه مردم زیاد شنیده‌اند، نیست. بلکه یک ماهور عاشقانه است که از گوشه‌های آذربایجانی و خاوران در آن استفاده شده. برای خود این ملودی هم ما یک اندازه‌ای را از نظر هجایی درنظر گرفتیم که بشود کلمات انگلیسی را در آن استفاده کرد؛ یعنی بحرها را خیلی فشرده نکردیم و از بحر رجز (مستفعلن) کمک گرفتیم.»

مداحی به زبان انگلیسی به انحراف کشیده نشود بسیار هم خوب است
حاج محمد نوروزی، از مداحان اهل بیت(ع) هم در زمینه نوحه خوانی به زبان‌های دیگری غیر از فارسی و عربی بر این عقیده است که اگر این سبک نوحه‌خوانی و مداحی از حدود شرعی خود خارج نشود بسیار خوب است و می‌گوید: «گردشگران بسیاری هستند که برایشان مراسم‌ مذهبی ما شیعیان جالب است و حتی اگر چیزی هم از این مراسم متوجه نشوند دیدن انرژی و شوری که در مردم می‌بینند برایشان جذاب است.» او در گفت‌وگو با جام‌جم به این نکته اشاره می‌کند اگر چنین مراسمی به زبان انگلیسی انجام گیرد که این گردشگران علاوه بر دیدن این شور و هیجان متوجه آن شوند چه بهتر خواهد بود: «اگر کسانی باشند که مداحی را به زبان آنها اجرا کنند بسیار خوب است و می‌شود به این موضوع به صورت فرصت نگاه کرد که این شور و هیجان و گردهمایی را متوجه شوند.» این مداح اهل بیت(ع) با اشاره به مداحی زنده‌یاد سلیم موذن‌زاده که چند سال پیش به سه زبان فارسی، عربی و انگلیسی انجام گرفت، ادامه می‌دهد:‌ «نوحه‌ای که به فارسی خوانده می‌شود به انگلیسی خوانده شود خیلی هم جذاب است. همانطور که هفت سال پیش هم حاج سلیم موذن‌زاده به سه زبان فارسی، عربی و انگلیسی نوحه‌خوانی کرد که بسیار مورد استقبال هم قرار گرفت.» به باور نوروزی مداحی‌هایی به زبان کشورهای دیگری که مسلمان نیستند اما گردشگر هستند و در محرم و صفر به ایران می‌آیند در جذب گردشگر بسیار کمک خواهد کرد. همان‌طور که کشورهای دیگر نیز از گردهمایی‌های مذهبی خود برای جذب گردشگر از جذابیت‌های مراسم‌های مذهبی خود بهره می‌برند: «بسیاری از کشورهای شرق آسیا، هندی، آفریقایی و... به دلیل دارا بودن مراسم‌های مذهبی مختلف جذابیت‌های گردشگری ایجاد می‌کنند؛ ما چرا نتوانیم از این شرایط به بهترین شکل ممکن بهره ببریم و گردشگرانی که برایشان این مراسم‌های مذهبی جذابیت دارد را به سمت کشور خود نکشانیم؟ شاید در بین این غیر مسلمانان کسانی هم پیدا شوند که غیر از جذاب بودن چنین مراسمی برایشان سوال پیش آید که حسین(ع) کیست، تحقیق کند، عاشق شود و به دین اسلام بپیوندد؛ اما باید مراقب باشیم چنین هدفی باعث نشود که به انحراف کشیده شویم چون ایران مورد تهاجم‌های فرهنگی بسیار زیادی قرار دارد.»

آزاده باقری
خبرنگار