بازیافت سنتی

آلمان رفته‌ها و فرانسه چشیده‌ها تعریف می‌کنند که در فروشگاه‌های این کشورها دستگاه‌هایی نصب است که بارکد درج شده روی اجناس بازیافتی را می‌خواند و درجا بهایش را به مردم می‌پردازد. با این پول نقد مردم می‌توانند در فروشگاه‌ها هرچه دلشان خواست بخرند و مطمئن باشند نه وزن اجناسشان کم و زیاد شده و نه قیمت اجناس بازیافتی کمتر از ارزش واقعی شان محاسبه شده است.
حالا این وضعیت را بگذارید کنار وضعیت ما که بیشتر شهرهایمان هنوز جایی به نام غرفه بازیافت ندارند یا اساسا هنوز تفکیک زباله توسط مردم در آنها آغاز نشده است. درتهران که چرخه بازیافت بهترین حالت ممکن درکشور را دارد بازیافت زباله‌ها هنوز سامان درستی ندارد و درعملکرد غرفه‌های بازیافت هنوز اما و اگرها و تردیدهای فراوانی می‌توان وارد کرد. سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران البته می‌گوید سال قبل سرمایه‌گذاری پیشقدم شد تا این دستگاه‌های بارکدخوان را وارد کشور کند و اینها درهمه فروشگاه‌هایی که زیرمجموعه شهرداری اند نصب شوند تا ما نیز مثل کشورهای پیشرفته دست واسطه‌ها را از زباله‌های باارزش شهر کوتاه کنیم و کار را به خود مردم واگذاریم. این کار البته نشد و این راه به سرانجام نرسید، زیرا تحریم‌ها کاری کرد که کشورهای سازنده این دستگاه‌ها که باز هم همان کشورهای پیشرفته دنیا هستند، از فروش امتناع کنند و ما بمانیم و همان روش‌های سنتی بازیافت.
این که آیا ما نمی‌توانیم خودمان چنین دستگاه‌هایی را طراحی کنیم و بسازیم و این که آیا لزوما در این حوزه نیز باید نیازمند خارجی‌ها باشیم یا نه، بحث این لحظه ما نیست ولی به هرحال نتیجه خودکفا نبودن در فناوری لااقل در بحث پسماند و بازیافت همین افتادن در دور غلطی است که سال‌هاست داریم تجربه‌اش می‌کنیم.
در کشورهای پیشرفته دنیا اگر دستگاه‌های بارکدخوان نباشد، دست‌کم دستگاه‌های کارتخوان برعکس موجود است که بعد از تحویل اجناس بازیافتی، کارت‌های اعتباری مردم در لحظه شارژ می‌شود و دیگر کسی نگران نیست که بهای اجناس بازیافتی دست کارمند بازیافت یا پیمانکاران گرو بماند.
گرچه سازمان مدیریت پسماند می‌گوید این کارتخوان برعکس در برخی غرفه‌های بازیافت وجود دارد و قرار است تا آخر تیر ماه همه‌گیر شود ولی تا امروز آنچه مردم دیده‌اند همه چیز به غیر این پوزهای برعکس است.
برخورد عمومی جامعه ما با زباله یک برخورد سنتی است، برخوردی که هدفش معدوم کردن پسماندها به قدیمی‌ترین شکل‌های ممکن است؛ برخوردی که متکی است بر نگاهی که زباله‌ها را زائد و مزاحم می‌داند و تا تغییر نکند، بازیافت سنتی ما نیز حال و جانی نمی‌گیرد.