رقابت باهوش‌ها در تلویزیون

این مسابقه مثل یک لیگ تلویزیونی است که شرکت‌کنندگان با حداقل هفت هشت ماه کار و تمرین، خود را برای بالا رفتن یا حضور در دوره‌های بعد آماده می‌کنند. به گفته پیمان پورمقیمی، تهیه‌کننده برنامه، این ویژگی برخلاف بسیاری از مسابقه‌های تلویزیونی است که شرکت‌کننده به‌راحتی می‌تواند به فضای مسابقه ورود پیدا کند.
در فصل هفتم چه می‌گذرد؟
این فصل از مسابقه در همان دکور قبلی تصویربرداری شده است، اما تفاوت آن با سری‌های پیشین، تغییر برخی بازی‌هاست. تهیه‌کننده برنامه می‌گوید پنج مرحله هوش ساختار کلی مسابقه را تشکیل می‌‎دهند که در تمام فصول آن ثابت بوده‌‌اند اما بخش بازی‌ها هر بار دستخوش تغییراتی می‌شود. در این فصل نیز در مرحله دیداری و شنیداری یک سری بازی‌های جدید اضافه شده است.
باهوش یا تیزهوش؟ مساله این است
هوش برتر و مراحل هوش پنج‌‌گانه‌اش از این قرار است: در مرحله دیداری،‌ هوش دیداری مورد سنجش قرار می‌گیرد. یعنی شرکت‌کننده یک بازی را می‌بیند و تجزیه و تحلیل می‌کند و پاسخ می‌دهد. در مرحله عملی باید از تمام حواس استفاده شود و بازی به صورت دستی انجام گیرد. در مرحله اطلاعات عمومی، حافظه و اطلاعات عمومی تک‌تک شرکت‌کننده‌ها محک می‌خورد. در مرحله شنیداری هم هوش شنیداری ارزیابی می‌شود. به این ترتیب که سوال مسابقه را می‌شنوند و پس از تجزیه و تحلیل در ذهن، جواب می‌دهند. در نهایت بخش سرعت عمل است که در آن فرق بین انسان‌های باهوش و تیزهوش مشخص می‌شود و عبور از این مرحله بسیار مهم و تعیین‌کننده است.
هوش بی‌انتها
این‌که برنامه‌ای تاکنون هفت فصل از حیاتش گذشته و در تدارک تولید فصل هشتم است نشان از موفقیت و محبوبیت آن نزد مخاطب دارد اما قطعا رسیدن به چنین جایگاهی ساده به دست نمی‌آید و حفظ نمی‌شود؛ زیرا همین تداوم گاه برنامه را به ورطه تکرار می‌اندازد و بیننده را از تماشای آن زده می‌کند. پورمقیمی می‌گوید برای دوری از تکرار، ترفندهایی اندیشیده شده است. او بیان می‌کند: اتفاقی که در مسابقه هوش برتر می‌افتد این است که همه چیز به صورت حرفه‌ای بررسی شده و در حال پیش رفتن است. در این مسابقه ما هوش پنج‌گانه افراد را محک می‌زنیم؛ این شیوه تاکنون در برنامه دیگری به کار گرفته نشده است. ضمنا می‌دانیم هوش، انتها ندارد، موضوعی نیست که تمام یا کهنه شود. در این برنامه بازی‌ها و تکنیک‌ها مدام در حال تغییر است. با تغییر نوع بازی‌ها سعی می‌کنیم تازه بمانیم و رو به جلو حرکت کنیم. به‌نظرم موفقیت برنامه در دو جشنواره قبلی صداوسیما، یعنی نامزدی در هفت عنوان و دریافت سه تندیس این عملکرد را تایید می‌کند. در این دوره از جشنواره جام‌جم نیز در بخش تولید محتوا و بهترین پژوهش نامزد دریافت سرو زرین جشنواره بودیم اما تندیسی دریافت نکردیم که برایم واقعا جای تعجب دارد! چون بعید می‌دانم هیچ برنامه تلویزیونی‌ای اندازه ما پیش‌تولید و حجم بالایی از تولید محتوا داشته باشد. تک به تک بازی‌ها مدام در حال تغییر است و تعداد بالایی بازی داریم. خوشبختانه تا به حال در هیچ دوره‌ای صدای کسی درنیامده که در طراحی این بازی‌ها اشتباهی رخ داده است.
اتاق فکر هوش برتر
به گفته پورمقیمی، برای برنامه اتاق فکری تدارک دیده شده است که در آن هفت کارشناس ارشد رشته‌های مختلف حضور دارند. تهیه‌کننده هوش برتر اضافه می‎کند: اگر بیننده برنامه باشید می‎دانید که این گروه با همه چیز مثل اسکناس، سکه و... در حدود 120 بازی که طراحی کردند، شوخی و بازی می‌کنند. در این مورد تقسیم‎‌بندی هم صورت گرفته است. آنهایی که به درد بازی‌های شنیداری می‌خورد به سمت بازی‌های شنیداری و آنهایی که مناسب بازی‌های دیداری است را به سوی بازی‌های دیداری هل داده‌ایم. به این ترتیب تنوع بازی‌ها بسیار بالاست و به ندرت در دو قسمت از یک بازی استفاده می‌کنیم. این میزان از تنوع کار را دشوار و زمانبر می‌کند، چون شرکت‌کننده‌ها باید روی آنها تمرین داشته باشند اما روزی که به مسابقه می‌آیند نمی‌دادند کدام‌یک قرار است روی آنتن برود.
هوش برتر، یک امتیاز
از پورمقیمی در مورد سرنوشت هوش برترهای برنامه می‌پرسیم و او پاسخ می‌دهد: اینها افراد نخبه جامعه هستند و حضورشان در این برنامه از بعد شخصیت اجتماعی‌شان مثلا در محل کار یا شغلی که قرار است به دست بیاورند، خیلی برایشان مفید بوده است. آنچنان که خودشان می‌گویند آمدن به این برنامه خیلی سخت است و دل کندن از آن سخت‌تر. شرکت‌کننده‌هایی هستند که سه چهار دوره بی‌آن‌که به فینال برسند در برنامه شرکت می‌کنند تا بتوانند به مرور سرعت عمل خود را بالا ببرند. فکر می‌کنم به آن متری که مد نظر ما و شبکه برای سنجش هوش و به منصه ظهور گذاشتن توانایی‌های شرکت‌کنندگان بود،‌ رسیده‌ایم.
برنامه‌های آینده
تهیه‌کننده هوش برتر به دنبال آن است که پس از رایزنی با شبکه، نرم‌افزار برنامه را راه‌اندازی کند. او در مورد لزوم این کار بیان می‌کند: شرکت‌کننده‌ها برای تمرین بازی‌ها آنها را در خانه با کاغذ و مقوا بازسازی می‌کنند. چه بهتر که این سنجش به صورت واقعی و از طریق یک نرم‌افزار باشد. ضمنا بسیاری از اپ‌های موجود در بازار کپی است یا تولید محتوای خیلی قوی ندارد. هوش برتر تولید محتوای قوی دارد و از این رو در بسط و گسترش آن می‌توانیم کارهای بیشتری انجام دهیم. ان‌شاءا... بشود برای سری محرم دوره آموزشی برنامه را هم ترتیب دهیم. نکته‌ای که می‌خواستم اضافه کنم این است که نمی‌دانم چرا خانم‌ها کمتر طالب شرکت در برنامه هستند. نمی‌دانم مشکل از اعتماد به نفس آنان است یا کمتر در این عرصه حضور دارند. به هر حال امیدوارم تعدادشان بیشتر شود چون همان تعدادی هم که حضور داشتند بسیار توانمند بودند.
چرا افشین زی‌نوری؟
اجرای سری اول برنامه را امیرحسین مدرس بر عهده داشت و از فصول بعدی افشین زی‌نوری با هوش برتر همراه شد.
پورمقیمی در مورد انتخاب زی‌نوری می‌گوید: به دنبال کسی بودیم که صدا و ‌اطلاعات عمومی خوب داشته باشد و ضمن شوخی‌های زیرپوستی به سمت فان نرود چون فضای برنامه و حتی پوشش در نظر گرفته شده برای مجری و شرکت‌کنندگان چنین اجرایی را نمی‌پسند.
کار آقای زی نوری را در برنامه جادوی صدا دیدم و خوشم آمد. شخصیت ایشان و آقای مدرس در اجرا به یکدیگر شباهت دارد و دقیقا همانی بود که ما می‌خواستیم. ایشان پارسال به عنوان بهترین مجری انتخاب شدند.

نیازی به چهره‌ها نداریم

در زمانی که بسیاری از مسابقه‌ها و برنامه‌های تلویزیونی از بازیگران و چهره‌های مشهور برای اجرای برنامه استفاده می‌کنند،‌ هوش برتر از این قاعده پیروی نمی‌کند. پورمقیمی استفاده نکردن از این دست چهره‌ها را این‌گونه توضیح می‌دهد: زمانی محتوا و ساختار مسابقه آن‌قدر قوی است که نیاز آنتن را برطرف می‌کند اما گاهی باید با حضور یک شخصیت به برنامه جلا و جذابیت دهی. مسابقه ما از نظر محتوا آن‌قدر قوی بود که نیازی به حضور چهره‌ها نداشت. ضمن آن‌که آقای زی‌نوری خود چهره‌ای مثبت و شناخته شده دارند که از نوجوانی در کار دوبله، اجرا و بازیگری فعال هستند.

نوشین مجلسی
رسانه