راه های درمان، به تعداد بشر

به گفته دکتر محمدعلی صارمی، پزشکی شخصی، رویکردی از پزشکی نوین است که در آن پیشگیری، تشخیص، درمان و مراقبت از بیمار بر اساس ویژگی‌های منحصر به فرد خود شخص انجام می‌‌شود. چنین درمانی با توجه به ژنوم (ساختار ژنتیک) منحصر به فرد، شرایط زندگی، محیط زندگی، نحوه و کیفیت زندگی شخص ارائه می‌شود. بی‌شک این رویکرد جدید، تحول شگرفی را در حوزه درمان بیماری ایجاد خواهد کرد. گفت‌وگوی ما را با دکتر صارمی بخوانید تا از ساز و کار پزشکی شخصی بیشتر بدانید .

در گذشته برای همه بیماران با یک بیماری مشابه، روش درمانی یکسانی استفاده می‌شد، ولی امروزه مشخص شده برای افراد مختلف باید روش‌های درمانی منحصر به فرد خود شخص را به کار برد. به عنوان مثال، در ارتباط با درمان سرطان در بهترین حالت در بیش از ۵۰درصد موارد، درمان جواب نمی‌دهد و این مساله نشان می‌دهد ایراداتی در مرحله تشخیص و درمان مناسب وجود داشته است. اما در پزشکی نوین با به کار بردن مفهوم پزشکی شخصی، هر فرد درمان لازم و کارآمد را بر اساس ژنوم خود دریافت خواهد کرد. به بیان دیگر، دو فرد با یک بیماری یکسان با توجه به ویژگی‌های شخصی خود درمان‌های متفاوت خواهند داشت.

چگونه درمان اختصاصی خود را بگیرم؟

متخصص ابتدا با گرفتن یک نمونه بیولوژیکی، اطلاعات‌ دی‌ان‌ای ژنومی شما را استخراج می‌کند. سپس با آگاهی از اطلاعات اختصاصی و نهفته در ژنوم‌تان، موفق به تشخیص زودهنگام بیماری و معرفی برای کسب راهکارهای درمانی مفیدتر و نیز تغییر در سبک زندگی‌تان (برای مثال تغییر رژیم غذایی یا ورزش کردن) می‌شود و به حفظ سلامت‌تان کمک می‌کند. از آنجا که خصوصیات ژنتیک هر فرد با فرد دیگر تفاوت دارد، توصیه‌های انجام شده در پزشکی شخصی بر اساس این تفاوت‌های ژنتیک انجام می‌شود.

تشخیص احتمال بروز سرطان

آزمایش ژنتیک و غربالگری از راه‌هایی است که می‌توان برای پیشگیری از سرطان استفاده کرد. به عنوان مثال افرادی که در خانواده نزدیک و درجه یک خود بیمار مبتلا به سرطان داشته‌اند بهتر است نسبت به آزمایش ژنتیک خود اقدام کنند تا متوجه شوند چقدر محتمل است به این بیماری مبتلا شوند.

زمانی که فرد آزمایش ژنتیک انجام دهد و مشخص شود احتمال بروز سرطان در آن زیاد است می‌تواند با اقدامات بموقع همچون چکاپ سالانه از بروز و شدت آن جلوگیری کند. همچنین باید توجه داشت عوامل محیطی همچون استرس و آلودگی هوا سبب می‌شود اگر فردی از لحاظ ژنتیک بیشتر مستعد ابتلا به سرطان است، شانس او را در ابتلا به سرطان چند برابر کند.

تشخیص احتمال بروز آلزایمر و سکته قلبی

از طریق آزمایش ویژه پزشکی شخصی نیز می‌توان احتمال ابتلای فرد به بیماری‌های دیگری همچون آلزایمر و مشکلات قلبی - عروقی و آسم را تشخیص داد و به فرد توصیه کرد اقدامات لازم را انجام دهد.
هر چند محور و پایه اصلی پزشکی فردمحور براساس ویژگی‌های ژنتیک و ژنومیک است، اما ویژگی‌های دیگری نیز در طبقه‌بندی افراد مورد استفاده قرار می‌گیرند.

تاثیر ژنتیک بر تاثیر پذیری از درمان دارویی

هر شخص دارای یک تنوع منحصر به فرد از ژنوم انسان است. البته بیشتر این تفاوت‌ها و تنوع‌ها میان افراد تاثیری بر سلامت معمول یا بیماری‌زایی در فرد ندارد. اما این تنوع می‌تواند با تاثیرات متقابل بر محیط و مواد پیرامون و نیز داروها و پاسخ به درمان‌های خاص همراه باشد. به بیان دیگر، بررسی ساختار ژنتیک فرد با انتخاب داروی مناسب به سلامت و درمان فرد کمک موثر ی کرده و از هزینه‌های اضافی جلوگیری می کند .

کمک بیمه‌ها به کاهش هزینه آزمایش ژنتیک

انجام آزمایشات ژنتیک در همه جای دنیا پرهزینه است. اما پزشکی شخصی در نهایت با هدفمند کردن درمان موثر به اقتصاد سلامت کمک شایانی خواهد کرد و هزینه درمان را به طور چشمگیری کاهش خواهد داد. پس برای بهره‌گیری از خدمات آن لازم است سطح آگاهی مردم بالا برود و بسترهای بیمه‌ای برای کاهش هزینه آزمایشات ژنتیک مرتبط با آن مهیا شود .

در حال حاضر، حوزه‌های مختلف در کشورمان مثل مرکز تحقیقات پزشکی شخصی در بیمارستان بقیه‌ا... در بخش‌های مختلف مثل سرطان در حال فعالیت هستند .همچنین نظام نامه پزشکی شخصی در وزارت بهداشت در حال تدوین است و کارهای مختلفی در این حوزه در حال انجام است. با سازمان‌های بیمه‌گر مختلف نیز در حال مذاکره هستیم تا پروژه‌های پایلوت تعریف کنیم .

پونه شیرازی

دانش و سلامت