وقتی غذا از گلو پایین نمی‌رود!

بیماری‌هایی همچون پارکینسون و میوپاتی‌ها هم می‌توانند سبب اختلال در بلع شوند. دیسک گردن و آرتروزهای پیشرفته فقرات گردنی هم می‌توانند چنین گرفتاری‌ای را در پی داشته باشند.

مشکلاتی که این افراد با آن درگیرند شامل خرد کردن، جویدن و مکیدن غذا و نوشیدنی‌ها و حرکت دادن آن در همه بخش‌های دهان است.

قورت دادن غذا به سمت حلق و جلوگیری از ورود غذا و مایعات به داخل نای و ریه از عملکردهایی است که بیماران دیسفاژی از انجام درست و بی‌نقص آن عاجزند. همچنین در موارد سخت‌تر انتقال لقمه از حلق به معده هم مختل می‌شود.

هدف از فیزیوتراپی تقویت عضلات و بهبود هماهنگی میان اعصاب و عضلات درگیر در این عملکرد است. یکی از تمرینات مهم این است که در وضعیت طاقباز خوابیده از بیمار خواسته شود که سرش را بلند کند و به نوک انگشتان پایش نگاه کند. تعداد و زمان انجام این تمرین بستگی به تحمل بیمار دارد. در صورت توانایی سه تا شش مرتبه در روز و هربار 10 تکرار انجام شود.

در ورزشی دیگر از بیمار خواسته می‌شود که با استفاده از یک نی تکه‌های کوچک کاغذ را با مکیدن هوا بلند کند و داخل یک لیوان بیندازد. در تمرینی دیگر فیزیوتراپیست از بیمار می‌خواهد در حالی که سعی دارد آب دهان خود را قورت دهد، با دست خود بخش سفت بالا و جلوی گردن را به سمت بالا فشار دهد و سپس رها کند. در تمرینی دیگر از بیمار خواسته می‌شود که با تمام قدرت تمام عضلات دهان و حلق خود را مانند زمانی که می‌خواهد لقمه را قورت بدهد منقبض کند، 10 شماره نگه دارد و سپس شل کند.

این تمرین را 10 مرتبه و سه بار در روز انجام دهد. در تمرینی دیگر به بیمار می‌گوییم که نفس عمیق بکشد، نفس‌اش را حبس کند و در این حالت سعی کند که آب دهانش را قورت دهد و در نهایت برای جلوگیری از داخل شدن آب دهان به ریه از او می‌خواهیم که سرفه
کند.

البته امروزه روش‌های جدیدی مانند تحریک الکتریکی عضلات، بیوفیدبک و تحریک الکترومغناطیس جمجمه در حوزه فیزیوتراپی برای درمان دیسفاژی مطرح شده است.

دکتر پرهام پارسانژاد

فیزیوتراپیست