ختم به خیر کودتا در زیمبابوه

به گزارش جام جم آنلاین، قاضی دادگاه عالی زیمبابوه اعلام کرد که اقدام ارتش این کشور که به استعفای «رابرت موگابه» رئیس‌جمهوری سابق این کشور از سمتش منجر شد، قانونی بود.

ارتش زیمبابوه حدود دو هفته قبل قدرت را در این کشور در اختیار گرفت و موگابه 92 ساله را مجبور به استعفا از ریاست جمهوری کرد. موگابه که رهبری نهضت استقلال زیمبابوه از استعمار انگلیس را به عهده داشته است، پس از استقلال و از ۳۷ سال پیش تا کنون قدرت را در اختیار داشته است.

کودتای ارتش برای حمایت از «امرسون منانگاگوا» معاون برکنار شده رئیس جمهوری زیمبابوه صورت گرفت.

رابرت موگابه حدود دو ماه پیش «امرسون منانگاگوا» را از معاونت خود برکنار کرده بود. منابع داخل در زیمبابوه این اقدام موگابه را تلاش برای هموار کردن راه برای به قدرت رسیدن همسرش «گریس» ارزیابی کرده بودند.

گریس همسر دوم رابرت موگابخه است که 40 سال از او کوچکتر است، اما در سال های اخیر تلاش زیادی برای بالا کشیدن خود در حوزه سیاسی انجام داد و به عنوان بانوی اول و رئیس شاخه زنان حزب حاکم رویای ریاست جمهوری پس از موگابه را در سر داشت.

پس از استعفای اجباری رابرت موگابه «امرسون منانگاگوا» معاون برکنار شده وی قدرت را در دست گرفت و روز جمعه گذشته به عنوان رئیس‌جمهوری جدید زیمبابوه سوگند یاد کرد.

از آنجا که کودتای زیمبابوه برخلاف غالب کودتاها در قاره آفریقا بدون خشونت و خونریزی صورت گرفتو و بلافاصله به شکل گیری دولت جدید منجر شد، از کودتای اخیر در این کشور به عنوان کودتای مدرن یاد می کنند.

شکل متفاوت کودتا

روزنامه فرانسوی گاردین از کودتای زیمبابوه به عنوان یک فیلم یاد کرد که در آن یک کاروان از خودروهای زرهی رئیس جمهور را تحت بازداشت خانگی قرار دادند و پس از آن یک ژنرال در صفحه تلویزیون حاضر شد و درباره «بازگشت ثبات» در ساعات اولیه صبح سخن گفته است.

برای برکناری قانون رابرت موگابه، پارلمان زیمبابوه از یک فرایند سخت گیرانه برای اسیضاح استفاده کرد.

نکته ای که در برکناری موگابهاز قدرت باید مد نظر قرار بگیرد اینکه آفریقا و مردم زیمبابوه او را به عنوان یک قهرمان آزادی می شناسند و اکثر کشورهای آفریقایی احترام ویژه ای برای او قائل هستند؛ بنابراین ارتش این کشور می دانسته که صدمه زدن به موگابه خشم بسیاری از آفریقایی ها را به دنبال خواهد داشت، به همین دلیل کودتا در نهایت آرامش و با هماهنگی کامل پارلمان و دیوان عای قضایی زیمبابوه صورت گرفت.

پس از کودتا هم نه راهپیمایی اعتراضی و یا توهینی علیه موگابه صورت گرفت و نه کشور به آشوب کشیده شد.

بعلاوه رئیس‌جمهوری مخلوع زیمبابوه و همسرش طبق بسته «بدرود طلایی» ۷.۵ میلیون پوند پاداش دریافت کرده و ضمن دریافت حقوق مادام العمر ریاست جمهوری، از مصونیت قضایی برخوردار شده اند.

با این تصمیم موگابه و همسرش گریس از تبعید، محاکمه و زندان مصون شده اند و اجازه یافته اند دوران بازنشستگی لوکسی را زیمبابوه سپری کنند.

مروری بر کودتاها در قاره سیاه

از سال 1960 بیش از 200 کودتای نظامی در آفریقا رخ داده است که بسیاری از آنها منجر به تغییرات گسترده در تاریخ آن کشورها و مناطق و نیز خونریزی شدید شده است. ژنرال «ایدی امین» در سال 1971 با کودتایی نظامی حکومت را در دست گرفت و «میلتون اوبوته» را سرنگون کرد و حکومتی سرشار از رعب و وحشت را تشکیل داد که هنوز هم از خاطر نمی رود. کودتای سال 2012 در مالی در حدی این کشور را بی ثبات کرد که به ستیزه جویان مسلح اجازه داد تا بخش زیادی از نیمه شمالی این کشور را به کنترل درآورد که دخالت نیروهای فرانسوی در جهت بازگرداندن نظم را در پی داشت. نیجریه 8 بار شاهد کودتای نظامی بوده است.

برخی از رهبران نیز در حالی که هنوز در قدرت بودند، ترور شدند. به عنوان مثال «لورن کابیلا» رئیس جمهور جمهوری دموکراتیک کنگو در سال 2001 کشته شد.

سال های جنگ سرد باعث شد بیشترین میزان کودتا و بیشترین خشونت را در پی داشته باشد.

از سال 1960 بیش از 200 کودتای نظامی در آفریقا رخ داده است که بسیاری از آنها منجر به تغییرات گسترده در تاریخ آن کشورها و مناطق و نیز خونریزی شدید شده است. ژنرال «ایدی امین» در سال 1971 با کودتایی نظامی حکومت را در دست گرفت و «میلتون اوبوته» را سرنگون کرد و حکومتی سرشار از رعب و وحشت را تشکیل داد که هنوز هم از خاطر نمی رود. کودتای سال 2012 در مالی در حدی این کشور را بی ثبات کرد که به ستیزه جویان مسلح اجازه داد تا بخش زیادی از نیمه شمالی این کشور را به کنترل درآورد که دخالت نیروهای فرانسوی در جهت بازگرداندن نظم را در پی داشت. نیجریه 8 بار شاهد کودتای نظامی بوده است.

این به این معنا است که رهبران کودتاچی بیش از پیش نسبت به گذشته در مدیریت عقاید داخلی و بین المللی مراقبت می ورزند. اگر انتقال قدرت غیرقانونی اعلام شود، می تواند به تعلیق این کشور از اتحادیه آفریقا منجر شود و عواقب قابل ملاحظه ای در مورد جذب کمک های مالی و سرمایه گذاری داشته باشد.

اگر اجماع بین المللی بر این باشد که کودتا در زیمبابوه غیرقانونی بوده است، هر دولت جدیدی در این کشور فرصت کمی برای جذب بودجه عظیم لازم برای بازسازی اقتصاد در حال سقوط این کشور خواهد داشت.

چه اتحادیه آفریقا و چه انجمن توسعه منطقه ای آفریقای جنوبی (SADC) در بیانیه های خود در مورد وضعیت زیمبابوه محتاطانه عمل کرده اند و از هر گونه حمایتی از کودتا سر باز زده اند.

نکته قابل تامل در عملکرد رابرت موگابه به بحران اقتصادی و تورم بی نظیر این کشور بر می گردد که در یک دهه گذشته تا حدود زیادی مهار شده است.

به گزارش موسسه مدیریت مالی و اقتصاد کلان شرق و جنوب آفریقا زیمبابوه در یک دوره ده ساله از سال 1998 تا سال 2008 با بحران اقتصادی مواجه بود و نرخ تورم این کشور در اوت سال 2008 به رقم بی سابقه 231 میلیون درصد رسید اما این کشور در دهه بعدی با اتخاذ یک سیستم چند ارزی توانست به پایداری اقتصادی برسد و تورم سالانه را به زیر ۵ درصد برساند.

اما با این حال فساد و توزیع ناعادلانه ثروت یکی از پیامدهای حکومت رابرت موگابه است که رئیس جمهور جددید باید به جنگ آن برود.

یوسف اسماعیلی / جام جم آنلاین