پیشـه؛ پرورش زالـو

‌منیژه زواشکیانی، یکی از کارآفرینان موفق کشورمان است ‌که به خاطر عهدی که با خود داشته ‌خدمت به جامعه معلولان را در پیش گرفته است. او با سرمایه شخصی، مرکز پرورش زالو و یک کارگاه خیاطی را در شهر آستارا راه‌اندازی کرده تا افراد دارای معلولیت بتوانند صاحب شغل شوند.

زواشکیانی مدرک کارشناسی علوم تربیتی دارد و دانشجوی کارشناسی ارشد روان‌شناسی تربیتی است. او با مطالعه و تحقیق، مشاغلی را برای کارآفرینی انتخاب می‌کند که برای معلولان مناسب‌ باشد.‌ انتخاب زالوها به‌عنوان جراحان کوچک و اشتغال در این حوزه، گزینه عجیبی است که او روی آن دست گذاشته تا معلولان با پرداختن به آن بتوانند صاحب شغل شوند.

پول پارو کردن با پرورش زالو

در طب سنتی، زالوها نقش مهمی به عهده ‌دارند و پژوهشگران طب مانند بوعلی سینا با آزمایش‌های مکرر آثار درمانی زالو را تجربه و بررسی کرده‌اند. در کتاب قانون بوعلی سینا فصلی درباره زالو، زالوهای سمی و مفید آمده است؛ در حالی که پرورش زالو این روزها در دستور کار بسیاری از کارآفرینان قرار دارد، چون درآمد آن مناسب است و شروع آن به تجهیزات زیادی نیاز ندارد. زواشکیانی درباره درآمد کشورهای مختلف از طریق پرورش زالو می‌گوید: ‌کشورهایی نظیر روسیه، انگلستان و آلمان از تولید و صادرات زالو درآمد هنگفت ارزی به دست می‌آورند.

او ادامه می‌دهد: ‌در بحث صادرات با حمایت بهزیستی به دنبال صادرات هستیم، چون زالو بازار خوبی در جهان دارد. به همین علت، توسعه این حرفه‌، ارزآوری خوبی می‌تواند برای مملکت داشته باشد.

آن طور که او می‌گوید در بازارهای جهانی قیمت هر چهار پنج زالو برابر با یک بشکه نفت است. جالب است بدانید در یک فضای 250 متری می‌توان یکصد هزار زالو پرورش داد.

پرورش جراحان کوچک توسط معلولان

زالوها نرم‌تنانی آبزی هستند که در شالیزار و مرداب زندگی می‌کنند. در طب سنتی از آنها برای کاهش غلظت خون استفاده می‌شود. پرورش زالو یکی از گزینه‌هایی است که می‌تواند در صورت مدیریت صحیح و پرورش درست، درآمد اقتصادی مناسبی داشته باشد.

برای پرورش زالو از شرایط قرنطینه نیز استفاده می‌شود و پرورش‌دهندگان‌ محیط را از نظر دما و سایر عوامل همواره مورد ارزیابی قرار می‌دهند تا آبی که آنها در آن نگهداری می‌شوند، اسیدی نشود. این خانم کارآفرین در این باره می‌گوید: ‌کار پرورش زالو اگر با دقت و درایت انجام شود می‌توان چند بار در سال از آنها کوکون (تخم ناشی از آمیزش زالوها ‌که به شکل پیله‌ای ژله مانند است) گرفت‌ و از این طریق تعدادشان را زیاد کرد.

او ادامه می‌دهد: به نظرم پرورش زالو‌ حرفه پردرآمدی است. از طرفی نیاز به تلاش زیادی ندارد جز در بعضی از ساعات‌ و روزها، اما این اوقات درواقع هر چهار ماه یک‌بار سر می‌رسد.

به گفته افرادی که در این حرفه فعال هستند پرورش زالو بیشتر به‌دقت نظر نیاز دارد.

زواشکیانی در این باره می‌گوید: تغذیه زالو‌ها از طریق خون انجام می‌شود. لازم به یادآوری است قبل و بعد از تغذیه، به مراقبت بیشتری نیاز دارند.

بیشتر پرورش‌دهندگان نیز خون گاو و گوسفند را از مراکز مورد تائید دامپزشکی تهیه می‌کنند.‌ این در حالی است که پرورش زالو نیاز به تلاش جسمی زیادی ندارد و از این نظر برای معلولان جسمی کار نسبتا مناسبی است. در کارگاه پرورش زالویی که زواشکیانی آن را مدیریت می‌کند‌ پنج نفر مشغول به کارشده‌اند؛ افرادی که دارای معلولیت جسمی هستند.

او درباره نحوه تهیه زالوها نیز توضیح می‌دهد: زالوها را از افرادی که زالو پرورش می‌دهند می‌توان تهیه کرد، البته افرادی هم وجود دارند که کار صید زالو می‌کنند. بعلاوه برخی مواقع نیز پرورش‌دهندگان زالو از طریق واردات، نیازشان را تامین‌ می‌کنند.‌ خانم کارآفرین در این باره می‌گوید: به نظرم نمی‌توان به زالوهایی که از این طریق تهیه می‌شود اعتماد کرد، چون کیفیت آنها مشخص نیست.

به گفته زواشکیانی، بهمن ماه فصل خرید زالوهای مولد است و تلاش می‌شود در کارگاه‌های پرورش شرایط مشابه شرایط زندگی طبیعی آنها ایجاد شود . آن طور که او می‌گوید حدود چهار ماه طول می‌کشد تا زالوها به مرحله کوکون‌گذاری برسند‌.

چالش‌های پیش رو

مانند هر شغل و کار جدیدی، حرفه پرورش زالو نیز به ساماندهی نیاز دارد. زواشکیانی دراین باره می‌گوید:‌درواقع می‌توان گفت ما هنوز یک کتاب یا راهنمای مناسب در رابطه با پرورش زالو نداریم. کار زالو نسبتا تازه شروع‌شده و هنوز تا جایی که من اطلاع دارم استانداردی برای آن در نظر گرفته نشده است.

با این حال افرادی که در این حرفه فعال هستند، تاکید می‌کنند باید‌ محیط پرورش زالو سالم و مناسب‌ باشد، چون زالوی سالم می‌تواند در درمان‌ها مؤثر باشد.

خانم کارآفرین می‌افزاید: مشکل اصلی این است که متولی قطعی این کار هنوز مشخص نیست، چون برخی می‌گویند جهاد کشاورزی، شیلات یا دامپزشکی متولی اصلی است؛ درحالی که در بحث درمان نیز قطعا وزارت بهداشت و درمان باید ناظر باشد.

آن طور که او می‌گوید این مسائل باید تعریف‌های معینی داشته باشند، چراکه هنوز این نکات ‌مشخص نشده است.

عهد به خدمت

زواشکیانی در جوانی به دلیل بروز مشکلی در زندگی‌اش با خود عهد ‌کرد اگر از آن موضوع رهایی یابد عمرش را وقف خدمات انسانی کند. به همین علت پس از پشت‌سر گذاشتن این مشکل، مشغول به کار در سازمان بهزیستی شد و چهار سال به‌صورت داوطلبانه کار کرد. 26 سال هم از تأسیس اولین مرکز توانبخشی‌اش می‌گذرد که کماکان به فعالیت خود ادامه می‌دهد. این بانوی کارآفرین کارگاهی برای تولید سیم،کابل و قطعات برقی نیز ایجاد کرده تا بتواند برای اشتغال معلولان گام‌هایی بردارد.

بزاق جادویی زالو

جانورشناسان تاکنون 650 نوع زالو را شناسایی کرده‌اند که برخی از آنها سمی و خطرناک هستند، اما پرورش دهندگان زالو ‌از نوع مفیدی که آثار درمانی بسیار ارزنده‌ای دارند، استفاده می‌کنند. کارشناسان تاکید دارند خواص زالو در بزاق دهان آن است که ماده ضدانعقاد خون به نام هیرودین دارد و موجب رقیق شدن خون و باز شدن گرفتگی رگ‌ها و درنتیجه افزایش خون‌رسانی به مغز و بدن می‌شود.

کارگاه خیاطی با توجه به اقلیم

زواشکیانی در کنار حجم بالای خدمات و کارهایی که تا به ‌حال در حوزه معلولان انجام ‌داده به دنبال یک کارگاه خیاطی برای برندسازی در شهر آستارا نیز است. به عقیده ایشان، آستارا از نظر موقعیت استراتژیک و اکولوژیک یک شهر خاص است، چون در کنار داشتن ‌مرز زمینی آبی یک شهر نسبتا توریستی است.

خانم کارآفرین و دوستانش قصد ایجاد یک برند خاص پوشاک دارند‌. آنها با توجه به آداب و رسوم مردم آستارا به دنبال پارچه‌ای برای تولید لباس هستند که مناسب ‌آب‌ و هوای منطقه نیز باشد.

او ادامه می‌دهد: در کارگاه تولید پوشاک، ظرفیت اشتغال برای 21 نفر تاکنون فراهم آمده و 9 نفر نیز استخدام‌شده‌اند. ‌

توا‌نبخشی مبتنی بر جامعه

خانم کارآفرین یک مرکز توانبخشی را نیز در مشهد اداره می‌کند، ولی این روزها به علت بیماری به آستارا آمده است و همزمان با شرایط درمان چون ناچار بوده ساکن آستارا شود، به کارآفرینی پرداخته است.‌ او دراین باره می‌گوید: در دو ‌شاخه دیگرنیز به فعالیت مشغول هستم؛ مرکز روزانه و اکیپ سیار برای خدمات‌رسانی به کودکانی که در منازل هستند و امکان تردد ندارند.

او تاکید می‌کند مهم‌ترین بخشی که در شرایط فعلی مشغول به آن است توانبخشی مبتنی بر جامعه است.

آن طور که زواشکیانی توضیح می‌دهد توانبخشی مبتنی بر جامعه (CBR) جامع‌ترین کاری است که سازمان بهزیستی انجام می‌دهد، چون در این مسیر تسهیلگران و کسانی که درواقع مسئولیت CBR به آنها واگذار می‌شود، موظف هستند از صفرتا صدکارهای معلولان را انجام بدهند.

او می‌گوید: ما در خیلی از کارهایی که اکنون‌ انجام می‌دهیم اگرچه به‌ طور مقطعی افراد را توانمندتر می‌کنیم، اما برخی مواقع ‌کار ادامه‌دار نیست و در مقطعی رها می‌شود.

به گفته او، اما‌‌ در توانبخشی مبتنی بر جامعه افرادی مثل او وظیفه‌ دارند تا استقلال کامل فرد معلول کار را ادامه دهند.

سعید ضروری