ریشه‌های اختلاف قاهره و ریاض

اختلافات مصر و عربستان از چه زمانی آغاز و به طور علنی بروز یافت؟

شروع اختلافات این دو کشور با واگذاری دو جزیره راهبردی مصر یعنی صنافیر و تیران آغاز شد. در همین رابطه افکار عمومی، کارمندان دولتی و برخی از ارتش منتقد و معترض این اقدام السیسی برای گذشتن از بخشی از خاک مصر بودند که البته هنوز سرنوشت این واگذاری روشن نیست. این اعتراض، پیامی را با خود حمل می‌کرد مبنی بر این که جامعه مصر از سیاسیون و دولتمردان این کشور انتظار ندارد تابع و پیرو سیاست‌های عربستان باشند.

دیگر موارد اختلافات این دو کشور در ارتباط با چه موضوعاتی است؟

اختلافات مصر و عربستان از واگذاری جزایر فراتر رفته و به دیگر موضوعات دست‌اندازی کرده ازجمله مسأله سوریه، حتی منابعی اعلام کردند مصری‌ها مخالف فعالیت گروه‌های شبه‌نظامی تکفیری ـ وهابی در سوریه هستند و در این خصوص حتی حاضر به کمک به دولت بشاراسد هستند که هنوز زوایای آن اعلام نشده است. ازجمله دلایل اختلاف مصر با گروه‌های تکفیری که مورد حمایت عربستان هستند مسأله اخوان‌المسلمین است. گروه اخوان‌المسلمین در مصر اختلافات عمیقی با دولت السیسی دارند؛ اما در سوریه این گروه رنگ و هویتی دیگر دارند و با گروه‌های تروریستی نزدیک به عربستان همکاری می‌کند. به همین علت دولت مصر همکاری هر کشور و گروهی با اخوان‌المسلمین را به عنوان خط قرمز خود تلقی می‌کند.

اختلاف دیگر را باید در چارچوب تحولات و رقابت‌های منطقه‌ای ارزیابی کرد؛ یعنی سه کشور مصر،‌ ترکیه و عربستان. هر چقدر عربستان و ترکیه به عنوان دو کشور بزرگ به هم نزدیک می‌شوند با توجه به هواداری اردوغان ریاست جمهوری ترکیه از اخوانی‌ها و شخص محمد مرسی و انتقادات تند از دولت نظامی مصر، حساسیت بیشتر این کشور برانگیخته خواهد شد.

آیا عدم پذیرش درخواست عربستان برای اعزام نیرو از جانب مصر به مداخله نظامی در یمن از مصادیق این اختلافات محسوب می‌شود؟

بله، با توجه به این که عربستان توان اعزام نیروی زمینی به یمن را ندارد، پیشتر از مصر خواسته بود نیروهای خود را در اختیار این کشور قرار داده برای تجاوز و سرکوب مردم یمن که مصر از این امر استنکاف ورزیده بود.

اگر نتیجه‌گیری در پایان دارید بفرمایید؟

چند موضوع اینجا مطرح است. اول، چون دولت نظامی مستقر در مصر نیاز به حفظ آرای مردمی دارد به همین دلیل با عربستان اختلاف پیدا کرده. این نکته هم در واگذاری جزایر، هم در عدم مداخله در سوریه به نفع عربستان و هم در ائتلاف عربی در حمله به یمن خود را نشان داده است.

اما موضوع راهبردی مهم‌تر این است که السیسی به عنوان رئیس‌جمهور نظامی و دولت ایشان تمایل دارند نقش اسلاف خود یعنی جمال عبدالناصر و انور سادات را احیا کنند و آن نشان دادن چهره متمایل به چپ و مخالفت با نظام‌های سلطنتی است. به طور خلاصه اختلاف اصلی از نشان دادن این چهره سیاسی در منطقه است، اما در حقیقت امر دولتمردان مصر همراستا با منافع آمریکا در منطقه حرکت می‌کنند. سوم: مصر تمایل ندارد سرنوشت خود را به رژیم‌های سیاسی متزلزل ازجمله در عربستان گره بزند.