فقط 45 روز!

این پرسشی است که بهروز کمالوندی، معاون بین‌الملل و سخنگوی سازمان انرژی اتمی در گفت‌وگو با جام‌سیاست به آن پاسخ داده و تاکید کرده است: «در صورت نقض برجام از سوی غربی‌ها، ایران قادر است ظرف 45 روز به تولید قبل از برجام دست یابد.»

با توجه به هشدارهای اخیر رهبر انقلاب به 5+1 در زمینه اجرای برجام، فکر می‌کنید جمهوری اسلامی ایران تا چه حدی توان بازگشت‌پذیری ظرفیت هسته‌ای خود را دارد؟

آنچه مهم است این که یکی از وظایف سازمان انرژی اتمی این بوده که ظرفیت برگشت‌پذیری خود را حفظ کند تا در صورت خلف وعده طرف مقابل و چنانچه ضرورت ایجاب نماید به گذشته برگردد. ظرفیت ما در بازگشت‌پذیری به حدی است که موجب حیرت طرف مقابل خواهد شد و همیشه گفته‌ایم که اگر قرار باشد به گذشته برگردیم برگشت به نقطه قبلی نیست. باید همیشه آماده باشیم که اگر در هر شرایطی لازم بود به شرایط گذشته بازگردیم و گذشته را هم جبران خواهیم کرد.

فرآیند بازگشت‌پذیری به ظرفیت قبلی که از آن سخن می‌گویید، دقیقا چه مسیری را باید طی کند؟

سازوکاری برای برگشت‌پذیری یا افزایش ظرفیت داخلی تعریف شده که در قالب هیات نظارت شکل گرفته است. هیات نظارت بر اجرای برجام نظارت می‌کند. بنابراین افزایش ظرفیت یک تصمیم سیاسی و مربوط به مسئولان کشور است. باید در هیات نظارت و شورای عالی امنیت ملی تصمیم گیری شود و سازمان انرژی اتمی همواره این موضوع را مدنظر قرار داده و این ظرفیت را دارد.

گفتید که سرعت عمل ایران در بازگشت به شرایط قبل از برجام طرف مقابل را حیرت‌زده می‌کند. مگر در صورت لزوم این کار ظرف چه مدت زمانی امکان‌پذیر است؟

براساس هر اقدامی که آنها انجام دهند سناریوی متناسبی داریم. اگر ساخت راکتور اراک پنج سال طول کشید در حال حاضر اگر بخواهیم دوباره آن را بسازیم فقط یک سال و نیم طول می‌کشد چون نقشه‌ها را داریم و یک بار آن را ساخته‌ایم. آن دوره ساختش 4 یا 5 سال طول کشید چون باید آن را طراحی و نقشه‌های آن را تهیه می‌کردیم. بنابراین اگر بخواهیم می‌توانیم بهتر و سریع‌تر همان را بسازیم. سوختش را هم در طول همین یک سال و نیم می‌توانیم بسازیم. در غنی‌سازی هم در صورت بازگشت‌پذیری یک سال و نیم به صدهزار سو می‌رسیم. پس ما می‌‌توانیم در یک سال و نیم به ۱۰۰هزار سو برسانیم و البته در همین یک سال و نیم می‌توانیم کارهای بسیاری انجام دهیم. با این حال در صورت نقض برجام از سوی غربی‌ها، ایران قادر است در 45 روز به تولید قبل از برجام دست یابد.

سازمان انرژی اتمی از ابتدای مذاکرات چه تمهیداتی را برای بازگشت‌پذیری در نظر گرفته است؟

ما اهمیت حفظ دستاوردهای هسته‌ای را که به بهای خون شهدای هسته‌ای به دست آمده، به خوبی می‌دانیم و کارکنان و مسئولان سازمان انرژی اتمی همه اهتمام خود را بر این خواهند گذاشت که این دستاوردهای عظیم حفظ شود. این سازمان از ابتدای مذاکرات دو اصل را مورد نظر داشت که حداقل محدودیت‌ها را داشته باشد و به این ترتیب به اصل غنی‌‌سازی لطمه‌ای وارد نشود و اصل بعدی حفظ حداکثری ظرفیت‌هاست. در این زمینه بسیار موفق بوده‌ایم یعنی حداقل محدودیت‌ها ایجاد شده و به غنی‌سازی و تحقیق و توسعه ما ضربه‌ای وارد نشده است. ما در مذاکرات می‌دانستیم که محدودیت‌هایی را خواهیم پذیرفت، اما مراقب بودیم که آن محدودیت‌ها به کلیت بحث هسته‌ای ما آسیبی وارد نکند و البته موفق هم شدیم. در صورتی که برجام نقض شود، این گونه نیست که فقط یک طرف ضرر ببیند بالاخره طرف مقابل هم تمام توان و ظرفیت‌هایش را بسیج می‌کند، اما آنچه مهم است طرف مقابل هم می‌داند ظرفیت ما کم نیست. مهم این است که برای او هزینه‌های بالایی از جهت فنی، حقوقی و سیاسی به‌وجود بیاید و به همین دلیل مجبور است قبل از هر تصمیمی چند بار موضوع را برای خودش ارزیابی کند. ما بارها گفته‌ایم که در حوزه فنی آنها تصور می‌کردند ما به آن ریتمی که داشتیم در ۳، ۴ سال آینده مثلا به ۴۰ هزار سو می‌رسیدیم ولی توان بازگشت‌پذیری هسته‌ای ما در صورتی که به کار گرفته شود، باعث حیرت آنها می‌شود. اگر بنا باشد به علت عمل نکردن طرف مقابل به تعهداتش به گذشته بازگردیم، طبعا با استفاده از سانتریفیوژهای پیشرفته به سرعت می‌توانیم در شرایط بسیار خوبی قرار بگیریم.

مریم شریف‌زاده / روزنامه‌نگار