بازار کاری به وسعت یک کشور

شب یلدای به‌یادماندنی

نیما نورمحمدی چند سال پیش قصد داشت یک پایگاه اینترنتی برای جست و جوی املاک راه‌اندازی کند. برای راه‌اندازی پایگاه به یک برنامه‌نویس نیاز داشت، اما چون برنامه‌نویسی نمی‌دانست و می‌خواست از کیفیت کار برنامه‌نویس مطمئن شود، ابتدا از او خواست سایت دیگری را به عنوان نمونه کار برایش طراحی کند.

در همان زمان، همسر نیما (که مترجم است) با وبسایتی روبه‌رو می‌شود که رابط بین مترجمان و کسانی بود که متنی برای ترجمه داشتند و در واقع این دو گروه را به یکدیگر ارتباط می‌داد. برای همین نیما تصمیم گرفت این پایگاه آزمایشی براساس همین الگو طراحی شود. او پیش از سپردن این پروژه به برنامه‌نویس، مدتی درباره بازار آنلاین کار آزاد و روندی که در اینترنت برای این کار وجود داشت مطالعه کرد و به سایت‌های مشابه در فضای فارسی وب نیز سر زد و اطلاعاتی در مورد آنها به دست آورد. به این ترتیب جذب ایده برون‌سپاری آنلاین شد. با وجود این هنوز مطمئن نبود آیا راه‌اندازی چنین پایگاهی در ایران می‌تواند موفق باشد یا نه. در هر صورت پونیشا پس از 9 ماه برنامه‌نویسی در شب یلدای 1390 آماده شد. خوشبختانه بازخوردی که نیما در چند ماه اول گرفت بسیار امیدبخش بود. به این ترتیب کار توسعه پونیشا با قوت ادامه یافت.

پل واسط بین کارآفرینان و کاربلدان

پونیشا یک بازار کار آنلاین برون‌سپاری است. نیازمندان به یک تخصص خاص (مثل برنامه‌نویسی یا ترجمه) که قابلیت انجام و تحویل به صورت آنلاین را دارد، می‌توانند پروژه مورد نظر را همراه جزئیات در نظر گرفته در پونیشا تعریف کنند. از سوی دیگر کسانی که مهارت اجرای پروژه را دارند (مثل برنامه‌نویسان یا مترجمان) قیمت پیشنهادی خود را برای پروژه مشخص اعلام می‌کنند. این پایگاه امکان آشنایی دو طرف و اجرای پروژه با قیمت توافقی را فراهم می‌کند.

استقبال رو به رشد

اکنون پونیشا بیش از 70 هزار کاربر دارد. تاکنون بیش از 4000 پروژه از طریق این پایگاه اجرا شده و تقریبا از هر پنج پروژه ثبت شده، یک پروژه اجرایی می‌شود. به صورت میانگین هر ماه 150 نفر از طریق اجرای پروژه‌های مختلف تعریف شده در پونیشا درآمد کسب می‌کنند. پونیشا دو راه برای کسب درآمد دارد؛ راه اول دریافت درصدی از ملبغ توافقی برای اجرای پروژه است. روش دوم هم فروش عضویت ویژه به فریلنسرها است. یعنی هر فریلنسر می‌تواند با پرداخت مبلغی ماهانه تعداد بیشتری پیشنهاد به کارفرمایان ارائه کند و نمونه کار از خود ثبت کرده و درصد کمتری پس از اجرای پروژه بپردازد.

تیم خوب، لازم‌تر از نان شب

راه‌اندازی پروژه‌ای با این گستردگی، بی‌تردید دردسرهای زیادی دارد. نیما در توصیف مشکلاتی که در این مسیر داشته می‌گوید: «با این‌که با تنگناهای مالی روبه‌رو بودیم، اما شاید هماهنگ کردن تیم یکی از اصلی‌ترین چالش‌های پیش روی ما بود. به نظرم، یک هم‌تیمی الزاما نباید تخصص آنچنانی در کارش داشته باشد. در عوض آنچه مهم است، علاقه فرد برای پیشرفت و نیز وجود یک زبان مشترک برای حل مسائل پیش روست. این روحیه رشدطلبی و زبان مشترک در نهایت به پیشرفت مجموعه تیم کمک می‌کند.»

ایده از سرمایه مهم‌تر است

«به طور کلی، اگر کسی ایده خوبی داشته باشد و از اطلاعات کافی در مورد آن حوزه و بازار پیش رو برخوردار باشد، می‌تواند برای کسب‌و‌کار مورد نظرش سرمایه‌گذار پیدا کند.» نیما بر این باور است که کمتر سرمایه‌گذاری حاضر است برای یک ایده خام پولی بدهد. برای همین او به افراد نوآور و صاحبان ایده توصیه می‌کند حتما ایده خود را با امکانات و منابع موجود تا حدی پیش ببرند و یک «حداقل محصول قابل قبول» یا MVP فراهم کنند. به این ترتیب احتمال این‌که افرادی بخواهند روی این ایده نو سرمایه‌گذاری کنند، به صورت قابل توجهی افزایش می‌یابد.

الگوی استارت‌آپ ناب

بسیاری از مشاوران به استارت‌آپ‌ها توصیه می‌کنند از الگوی «استارت‌آپ ناب» (Lean Startup) برای توسعه کسب‌و‌کارشان استفاده کنند. استارت آپ ناب به مدیریت بهتر منابع موجود و افزایش احتمال موفقیت این کسب و کارها کمک می‌کند. نیما هم با این مساله موافق است. او در توصیف روند کار پونیشا می‌گوید: «زمانی که شروع به کار کردیم، این مدل هنوز شکل نگرفته بود. با وجود این به صورت ناخودآگاه اصول این مدل را در کارمان رعایت کردیم. یعنی به جای این‌که از ابتدا سراغ طراحی محصول نهایی برویم، یک مدل اولیه (وبسایت آزمایشی) ساختیم و منتظر بازخورد بازار ماندیم.» او سپس از این بازخوردها برای بهبود پونیشا استفاده کرد و به این ترتیب جلوی هدر رفت منابع در مسیر ساخت محصول نهایی را گرفت.

کسب درآمد در خانه روستایی

یکی از مشکلات رایج در بین تیم‌های جوان نوآور این است که منابع مختلف به ویژه منابع مالی را به هیچ‌وجه درست مصرف نمی‌کنند. در واقع بیشتر از این‌که به فکر پول درآوردن باشند، به فکر خرج کردن هستند. به عنوان نمونه برای آغاز کار به تهیه یک دفتر کار مجلل نیاز نیست و بسیاری از اعضای تیم حتی می‌توانند به صورت دورکاری فعالیت کنند. نیما و همسرش در شروع کار، بسیاری از فعالیت‌های مربوط به پونیشا را در خانه خودشان انجام می‌دادند و به این ترتیب جلوی بسیاری از خرج‌های اضافی را گرفتند. او اکنون در یکی از روستاهای اطراف رشت ساکن است و همه کارهای مربوط به پونیشا را از همان جا مدیریت می‌کند.

امید به آینده

خوش‌بینی، ویژگی مشترک همه کارآفرینان موفق است و نیما هم از این اصل مستثنا نیست. او با ذوق و شوق از برنامه‌هایی که برای توسعه پونیشا در آینده دارد سخن می‌گوید. جمع‌سپاری یکی از این برنامه‌هاست: «ما قصد داریم برنامه‌ای برای جمع‌سپاری پیاده کنیم تا کارفرما بتواند پیشنهادهای بیشتر و متنوع‌تری از سوی کاربران دریافت کند و البته رقم اعلامی کارفرما نیز برای کاربران جذاب‌تر باشد.»

تقویت مهارت‌های فریلنسرها

بنیانگذار پونیشا بر این باور است برای این‌که کسی بتواند یک فریلنسر موفق باشد، باید مهارت‌های گوناگونی داشته باشد. در واقع علاوه‌بر دانش تخصصی باید در مسائلی مثل روابط اجتماعی، مذاکره و مدیریت زمان مهارت داشته باشد. «ما سعی می‌کنیم از طریق وبلاگ‌مان و نیز شبکه‌های اجتماعی، آموزش‌هایی به کاربران بدهیم. حتی هر ماه سراغ یکی از فریلنسرهای موفق عضو پونیشا می‌رویم و چند و چون فعالیت‌هایش را جویا می‌شویم.»

از نظر نیما، اگر یک فریلنسر کارش را به خوبی انجام دهد و در زمان تعیین شده (و حتی قبل از آن) به کارفرما تحویل دهد، زمینه خوشنامی و رجوع مشتریان بیشتر را فراهم می‌کند. در نتیجه تخصص در کنار رعایت اصول پایه می‌تواند در نهایت به کسب درآمد بیشتر بینجامد.

آینده بازار آنلاین کار آزاد

کار به عنوان یک فریلنسر مزیت‌های فراوانی دارد. کسی که به عنوان یک فریلنسر فعالیت می‌کند، وقت خود را برای رفت و آمد به محل کار تلف نمی‌کند، می‌تواند زمان کارش را خود تعیین کند و در یک کلام مانند یک کارمند مقید و محدود به انجام فعالیت‌های ثابت روزمره نیست. فریلنسرها می‌توانند از هر نقطه‌ای از دنیا با هر کارفرمایی که خودشان انتخاب می‌کنند، کار کنند.

با توجه به این‌که پیدا کردن کار مرتبط با کسانی مثل برنامه‌نویس‌ها، طراحان و مترجمان در خارج از شهرهای بزرگ دشوار است، بازار آنلاین کار آزاد به افرادی از این دست کمک می‌کند بتوانند در همان جایی که هستند به صورت مجازی پروژه‌هایی را یافته و کسب درآمد کنند. در حال حاضر بیشتر کسانی که پروژه‌های مختلف تعریف شده از سوی کارفرماها را اجرا می‌کنند، افراد متخصصی هستند که خارج از تهران در شهرها و حتی روستاهای کوچک زندگی می‌کنند.

از طرف دیگر این روند برای کارفرماها هم مزایایی دارد، چون اجرای پروژه از سوی افرادی که در شهرهایی غیر از تهران هستند به مراتب کم‌هزینه‌تر خواهد بود.

یکی از مشکلاتی که متاسفانه در بسیاری از نقاط دنیا وجود دارد، به مساله اشتغال افراد کم‌توان جسمی مربوط می‌شود. با توجه به این‌که شاید رفت و آمد به یک محل کار ثابت برای این افراد دشوار باشد، پروژه‌های آنلاین برون‌سپاری این امکان را فراهم می‌کند تا این دسته از افراد هم بتوانند به‌راحتی در خانه، از تخصص خود کسب درآمد کنند.

نام ایده: پونیشا

سایت: ponisha.ir

نیما نورمحمدی

نیما 35 سال دارد. او فقط یک ترم در رشته مهندسی کامپیوتر دانشجو بود و مثل بسیاری از کارآفرینان دیگر درس را در میانه راه رها می‌کند. نیما عاشق باغبانی در حیاط خانه روستایی‌اش است.

صالح سپهری‌فر