تندرستی، مسیری که «شبکه سلامت» می‌پیماید

دسته‌بندی نیاز مخاطبان

دکتر حمید صاحب، مدیر گروه تغذیه شبکه سلامت در پاسخ به این پرسش که نیاز مخاطبان چگونه شناسایی می‌شود تا بر اساس آنها برنامه‌سازی شود، به جام‌جم می‌گوید: در زمان پخش هر برنامه، مخاطبان با برنامه تماس می‌گیرند و نظرات و پیشنهادهایشان را می‌دهند و درباره مشکلات‌ و دغدغه‌هایشان نسبت به بیماری‌های مختلف صحبت می‌کنند.

در کنار تلفن‌های گویای شبکه که 24 ساعته فعال است، از پژوهش‌های صدا و سیما هم استفاده می‌کنیم و نیازهای مخاطبان در حوزه‌های مختلف دسته‌بندی می‌شود و بر این اساس سوژه‌های مختلف انتخاب شده و بعد از طراحی و تولید در قالب برنامه‌های متنوع به مخاطبان ارائه می‌شود.

به نظر این مدیر گروه، شبکه سلامت با توجه به گستردگی موضوع سلامت در چهار بُعد سلامت جسم، سلامت روان، سلامت اجتماعی و سلامت معنوی برنامه‌های متنوعی برای مخاطبان تولید می‌کند و سعی دارد از قالب‌های مختلف از جمله گفت‌وگو، ترکیبی پیام کوتاه، مسابقه و گزارش پاسخگوی نیاز مردم باشد.

ترویج زندگی سالم

از دیدگاه دکتر صاحب، آسیب‌های اجتماعی در این شبکه دسته‌بندی شده و بر این اساس برنامه‌هایی با محوریت جمعیت و باروری، اعتیاد، ایدز، هپاتیت، ترویج زندگی سالم، ارتقای دانش مهارت‌های ارتباطی در زندگی زناشویی، رفتارهای تغذیه، کنترل خشم و استرس تولید و پخش می‌شود، ضمن این‌که این شبکه تلاش می‌کند از کارشناسان مختلف در برنامه‌های متعدد این شبکه استفاده کند تا برنامه‌ها مورد توجه مخاطبان قرار بگیرد.

شبکه سلامت سعی می‌کند با دعوت از کارشناسان زبده که هم به لحاظ علمی مورد تائید هستند و هم بیان مناسب و خوبی دارند به سوالات مخاطبان جواب دهند.

وی با اشاره به تولید برنامه‌های جدید در این شبکه درباره برنامه «نبض زندگی» می‌گوید: این برنامه مراحل تولید را سپری می‌کند و بزودی در جدول پخش شبکه قرار می‌گیرد. این برنامه به سلامت جنسی می‌پردازد و هدف از تولید آن ترویج خویشتنداری، وفاداری، تعهد به همسر و کاهش آسیب‌ها‌ی اجتماعی و فردی است. در واقع نبض زندگی یک برنامه پیشگیری از انحرافات جنسی است و هدف آموزش روابط صحیح زناشویی است.

به نظر این مدیر گروه، برنامه‌های این شبکه مورد توجه عموم مخاطبان است و برای سه گروه جوانان، میانسالان و سالمندان تولید و پخش می‌شود.

نگاه عمیق و اولویت‌های جدید

دکتر محسن مصلحی، دبیر شورای عالی نظام پزشکی در ارزیابی برنامه‌های شبکه سلامت نیز به جام‌جم می‌گوید: سلامت به عنوان یکی از ابعاد اصلی زندگی انسان، همیشه مورد توجه رسانه ملی بوده و این سازمان با راه‌اندازی شبکه تخصصی سلامت، دایره وسیعی از نیاز‌های مردم در این حوزه را پوشش می‌دهد. این شبکه مخاطبان زیادی دارد، اما بهتر است نگاه این شبکه به حوزه سلامت عمیق‌تر باشد تا شاهد برنامه‌های متنوعی در این حوزه باشیم.

با توجه به پیچیدگی زندگی شهری، شبکه سلامت سیما رسالت مهمی بر دوش دارد و این‌که باید سعی کند متولیان حوزه سلامت را نسبت به برخی مسائل آگاه و حساس کند. به عنوان مثال این روزها بیماری‌های غیرواگیر افزایش یافته که شامل بیماری‌های قلبی، دیابت و فشار خون مزمن است و باید اطلاع‌رسانی صحیح درباره این بیماری‌ها صورت گیرد.

از دیدگاه دبیر شورای عالی نظام پزشکی، متولیان حوزه سلامت فقط به وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشکی محدود نمی‌شود، زیرا خیلی از بیماری‌های امروز مردم ناشی از محیط‌زیست، آلودگی هوا، آب، اضافه شدن افزودنی‌های شیمیایی و رنگ‌ها به مواد غذایی است. همه این موارد عوارض زیادی دارد و منجر به انواع سرطان‌ها می‌شود؛ بنابراین ما برای داشتن یک جامعه سالم باید محیط سالم هم داشته باشیم. گاهی سموم انواع کودهای شیمیایی منجر به بیماری‌های مختلف می‌شود، بنابراین شبکه سلامت سیما بهتر است متولیان این سازمان‌ها از جمله سازمان حفاظت محیط‌زیست، وزارت جهاد کشاورزی، قوه قضاییه، نیروی انتظامی و ... را متوجه این خطرات کند تا بدانند چه مواردی سلامت مردم را به خطر می‌اندازد.

پخش فیلم‌های جذاب

دکتر محمدهادی کریمی، منتقد و فیلمنامه‌نویس هم معتقد است : کثرت برنامه‌های استودیویی آن هم در قالب برنامه‌های ترکیبی که معمولا یک متخصص متکلم وحده شده و به تنهایی درباره یک بیماری یا مشکل صحبت می‌کند یکی از مشکلات تلویزیون است؛ در صورتی که این برنامه‌ها می‌توانند در قالبی جذاب‌تر به مخاطب ارائه شوند.

در نگاه اول بهتر است در شبکه سلامت مفهوم ویژگی‌های انسان سالم از دید سازمان بهداشت جهانی و چالش‌های پیش روی فردی و اجتماعی برای دستیابی به این تعریفی که از سلامت شده مورد توجه قرار بگیرد.

حضور نیافتن بیماران و خانواده‌های آنها در این برنامه‌ها، در صورتی که دو ضلع مهم مثلث سلامت جامعه، بیماران و نزدیکان آنها (نسبی، همکار، همدرس یا همقطار و هم‌رده و ...) هستند که به اندازه ضلع دیگر که درمانگران و مسئولان درمانی و بهداشتی باشند مهم است. مثلا چه اشکالی دارد یک مادر که کودک آسمی دارد راجع به این موضوع با پزشک مربوط به گفت‌وگو بنشیند یا یک بیمار مبتلا به لوپوس یا ام اس که زیر و بم مشکلات بیماری خود و همدردانش را می‌شناسد در این باره اطلاعاتی را با حضور پزشک به بینندگان ارائه کند. بهتر است شبکه سلامت از مجریان شیک، اتو کشیده و گریم شده استفاده نکند.

پخش فیلم‌های سینمایی و انیمیشن با موضوع سلامت می‌تواند جدول پخش این شبکه را جذاب‌تر کند. به عنوان مثال کارتون تنسی‌تاکسیدو می‌تواند از این شبکه به مخاطبان ارائه شود؛ کارتونی که هم بار علمی دارد و هم آموزشی و برای بچه‌ها هم جذاب و دیدنی است.

پخش برنامه‌های ویژه درباره اعتیاد و بیماری‌های خاص جزو نیازهای مردم امروز است که این شبکه بهتر است به آنها توجه داشته باشد و بیشتر به آنها بپردازد.

ریشه‌یابی بیماری‌های پنهان

به نظر دکتر محسن مصلحی، همه بیماری‌ها فقط به بیماری جسمانی ختم نمی‌شود و شبکه سلامت سیما باید به بیماری‌های اجتماعی، معنوی و روحی هم توجه زیادی داشته باشد و ریشه‌ای مسائل را حل کند؛ در واقع برنامه‌های این شبکه‌ باید در این چهار حوزه تقسیم‌بندی شود و این شجاعت را داشته باشیم که به مسائل حاد بپردازیم، زیرا مسائلی مثل اعتیاد، فحشا، فقر و ... منجر به بیماری‌های فراوانی می‌شود و رسانه ملی به جای کلی‌‌گویی باید به جزئیات بپردازد تا مردم نسبت به مشکلاتشان آگاه باشند. نباید مسائل را در هاله ابهام قرار بدهیم. اگر راه درست را در پیش بگیریم، می‌توانیم آرام آرام مشکلات حوزه سلامت را برطرف کنیم.

به گفته او، برنامه‌های این شبکه باید برای مخاطبان دسته‌بندی شوند و این‌طور نباشد که فقط برای قشر جوان و میانسال برنامه تولید شود و باید قشر کودک و نوجوان و سالمندان هم در نظر گرفته شوند.

فاطمه عودباشی

رادیو و تلویزیون