گاه ترس باعث ایجاد رفتارهایی میشود که نهایتا خشونت آمیز تلقی میشود. وقتی نیازهای فردی تامین نگردد در اثر ترس ناشی از گذر زمانهای طلایی زندگی و عدم تامین نیازهای حداقلی بخصوص در قشر جوانی که در معرض انواع دادههای مربوط به زندگی لوکس از طریق رسانهها قرار دارد منجر به ایجاد ترس، احساس ناامنی و واکنش آنی جهت تخلیه این احساس نامطلوب از طریق ایراد خشونت به دیگری یا خود میگردد.
خشم فوق العاده یا تحریک و طغیان اعصاب، زندگی در جوامع فعلی، خاصه در شهرهای بزرگ و پرجمعیت موجب ازدیاد تماس مردم با یکدیگر شده و همین امر فشار بر اعصاب را تشدید میکند.
چنین فشارهای عصبی میتواند افراد را از کنترل رفتاری خارج کرده و به طغیان و عصیان وادارد لذا عواملی مانند زندگی در شهرهای پرجمعیت و زیانهای ناشی از آن، نحوه و کیفیت زندگی شهرنشینی، بی عدالتی و نابرابریهای اجتماعی، عشق و علاقه به ثروت و کسب موقعیت اقتصادی، همگی میتوانند عوامل موثری در رفتارهای منتهی به خشونت افراد جامعه و وقوع بزهکاری شوند.
از سوی دیگر رسانههای گروهی نیز در این میان نقش کمی ندارند.انتشار اخبار مربوط به جنایات هولناک، حوادث و فیلمهایی سرشار از صحنههای خشونت آمیز بزهکارانه، نقشی بسیار پررنگ در ضمیر ناخودآگاه مخاطب با تمایلات مجرمانه و احساسات سرکوب شده دارد.
گرچه تاثیر عوامل روانی و زیستی مصرف مواد مخدر را نیز نباید در وقوع بسیاری از این رفتارها نادیده گرفت.
مطالعات جرم شناسی نشان داده که بین گسترش انحرافات جنسی و خشونت ارتباط فراوانی برقرار است به نحوی که هرگاه غرایز جنسی در تحول و تکامل خود دچار انحراف شود، این انحراف در خشونتهای بعدی فرد نقش مهمی را ایفا خواهد کرد.
نکته دیگر آنکه هرگاه مهارتهای مربوط به زندگی اجتماعی، تحمل مشکلات و توان مذاکره در حل اختلافات به افراد آموزش داده نشده باشد خشونت جانشین مذاکره و گفت و شنود میشود.
هرگاه فردی که احساس ناکامی در رسیدن به خواسته اش را دارد نتواند وجود فرد مخالف خود را تحمل کند و از سوی دیگر نتواند طرف مقابلش را با مذاکره مجاب کند، برای اثبات وجود خود فریاد میزند و این فریاد گاه در صدایش است و گاه در عملش، که چه بسا به یک جنایت هولناک بیانجامد.
در نهایت در تجزیه و تحلیل مختصر عوامل خشونت و بزهکاری باید به اهمیت اقدامات پیشگیرانه و بازدارنده و نقش بسترهای فرهنگی و اجتماعی در کاهش این قبیل رفتارها توجه شود.
چنانکه اثبات شده به جز عده قلیلی از مجرمان که به علت طغیان غیرقابل کنترل یا ساختمان جسمی و روانی مرتکب جرمی میشوند اکثریت مجرمان را کسانی تشکیل میدهند که هرگاه در موقع مناسب اقدامات بازدارنده درباره آنها به عمل آمده از ارتکاب خشونت و جرم منصرف شدهاند.
مهرنوش ابوذری - وکیل دادگستری و استاد دانشگاه
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد