دنیای طرح، رنگ و قیمت: از فاستونی تا مجلسی

جام جم سرا: اگر قصد خرید پارچه دارید و می‌خواهید که زمانتان هم از دست نرود به شما پیشنهاد می‌کنیم که به سرای امیرکبیر واقع در بازار تهران سر بزنید. اینجا قیمت‌ها مناسب خرید هستند. در این سرا انواع و اقسام پارچه‌ها از پارچه‌های مانتویی و چادری و پالتویی و ملحفه گرفته تا مجلسی و پارچه‌های فاستونی چیده شده‌اند و به صورت عمده یا جزئی به فروش می‌رسند. البته در این میان خیابان‌های مولوی، زرتشت، محله عبدل آباد، تجریش و خیابان گاندی نیز از جمله مهمترین بازارهای فروش خرده پارچه هستند.

بازارهای متنوع

در میان بورس‌های پارچه فروشی، بازار مولوی از جامعیت بیشتری برخوردار است و هر نوع پارچه‌ای در آن یافت می‌شود. تنوع پارچه‌ها در این بازار هر کسی را راضی برمی‌گرداند. در این بازار، انواع پارچه از پرده‌ای و مجلسی تا گیپور و دانتل وجود دارد.
کسانی هم که قیمت برایشان زیاد مهم نیست، می‌توانند به خیابان زرتشت مراجعه کنند که قیمت پارچه‌های آن تقریباً 40 درصد از بازار بیشتر است. جدا از موضوع قیمت، پارچه‌های این راسته هم زیبا هستند و هم متنوع.
البته خیابان گاندی هم مامن چند مغازه پارچه فروشی است و تقریباً قیمت‌هایش با زرتشت یکی است.
در بازار عبدل‌آباد هم می‌توان علاوه بر پارچه‌های متقال، ملحفه‌ای و پرده ای، پارچه‌های مجلسی هم یافت، اما در این بازار نباید خیلی دنبال پارچه‌های مجلسی بگردید. به گفته یکی از مغازه داران اینکه می‌گویند پارچه‌های عبدل‌آباد ارزانتر از همه جاست و تنوع کالا دارد، مربوط به سالها پیش است. حالا برخی از پارچه‌هایش از بازار گرانتر است و کیفیت کالایش هم زیاد جالب نیست.
بازار تجریش نیز در بین بازارهای فروش پارچه زنانه برای خودش جایگاه خوبی دارد. پارچه‌های این بازار متنوع و قیمت‌های آنها تقریباً مناسب است، اما به پای بازار نمی‌رسند.
کوچه برلن نیز یکی دیگر از مراکز فروش پارچه‌های مجلسی است. در این مکان می‌توان انواع پارچه لباسی و چادری زنانه را یافت، با این حال این بازار، تنوع مراکز خرید قبلی را ندارد.
برای رفتن به بازار می‌توانید سوار مترو شده و به میدان امام خمینی(ره) بروید یا این‌که مستقیم تا ایستگاه 15 خرداد بروید. اگر هم بخواهید می‌توانید از میدان تا چهارراه گلوبندک را با تاکسی طی کرده و در آن سوی خیابان وارد بازار تهران شوید؛ بازاری که در آن انواع و اقسام کالا را می‌توان یافت. در این راسته تنها با تماشای مغازه‌ها می‌توانید بفهمید که چه چیزی نیاز دارید. مغازه‌هایی پی در پی که انواع لوازم را به نوعی چیده‌اند و یا فروشنده آن به شکلی بازارگرمی‌ می‌کند که شما برای خرید ترغیب می‌شوید. اینجا هر نوع جنس از لباس و لوازم منزل و آشپزخانه گرفته تا میدانی که دلارفروشان در آن بساط کرده‌اند را می‌توانید ببینید و اجناس مورد نیاز خود را خریداری کنید. در لحظه اول که وارد بازار شدیم مانند دفعه‌های قبل بازار شلوغ بود و هر کس برای خرید کالای مورد نیاز خود به مغازه‌ای سرک می‌کشید و آن را با چانه زنی خریداری می‌کرد. اما انگار این دفعه، شلوغی بیشتر دیده می‌شد. شلوغی و رفت و آمدی که با توجه به فرارسیدن ماه مهر و فصل بازگشایی مدارس می‌توانست نتیجه خرید لوازم مورد نیاز برای کودکان در آغاز سال تحصیلی باشد.

جلوتر که می‌روید، نرسیده به امامزاده زید(ع) به کوچه زرگرها می‌رسید. کوچه‌ای با سقف بلند و پوشیده و مغازه‌های نزدیک به هم در دو طرف که چند مغازه طلافروشی و نقره فروشی در ابتدای آن دیده می‌شوند. با عبور از این کوچه به سرای امیرکبیر می‌رسید. در این راسته شما انواع پارچه فروش‌های خرده فروش را می‌بینید که در یک کوچه، در دو طرف به صورت حجره حجره بساط پارچه‌ها را پهن کرده‌اند و برای مشتری انتظار می‌کشند. بماند که به قول این فروشندگان؛ بازار به نوعی در رکود است. اما هنوز هم با سروصدای مشتریان و سرک کشیدن به این مغازه و آن مغازه بازار رنگ و بوی دیگری دارد. برخی مغازه‌داران نیز در این راسته به شکل عمده انواع پارچه‌ها را می‌فروشند.

بازار مدتی است که راکد مانده

اسدی از فروشندگان پارچه در بازار بزرگ از کسادی بازار ناخوشنود است و می‌گوید:« به علت بالا رفتن قیمت پارچه، کمتر کسی پارچه را در اولویت خرید خود قرار می‌دهد. مردم ابتدا به فکر ضروریات زندگی خود هستند تا تهیه پارچه، در صورتی که اگر مراسم مهمانی یا مناسبتی یا خرید ازدواج باشد، مردم به سراغ خرید پارچه می‌روند.»
او می‌گوید:« یکسالی است که بازار کساد شده قبلاً در شهریور ماه اینجا جای سوزن انداختن نبود. مردم در طول سال دوبار به بازار مراجعه می‌کردند، سال نو و شهریور؛ اما حالا دیگر کمتر برای خرید می‌آیند و بیشتر قیمت اجناس را می‌پرسند تا خرید. بیشتر پارچه‌ها همانند سایر اجناس از کشور چین وارد می‌شود. البته پارچه‌های تولید ترکیه و تایلند هم وجود دارند، ولی در کل به جرأت می‌توان گفت 90درصد بازار پارچه کشور را منسوجات چینی پر کرده اند.»

او که فروشنده پارچه‌های ملحفه‌ای است همچنین می‌گوید :«وقتی نوعی از برند پارچه ایرانی که از کیفیت خوبی برخوردار است را به مشتری پیشنهاد می‌دهیم، با کمی ‌تأمل می‌گوید پارچه خارجی ندارید که زیباتر باشد! وقتی می‌گوییم پارچه چینی هم است که تنوع خوبی دارد و قیمتش کمی‌ بالاتر، دوباره به تردید می‌افتد که کدام را تهیه کند. شاید به تردید افتادن او به این دلیل است که پارچه‌های ما از مرغوبیت خوبی برخوردار نیستند و تنوع خوبی ندارند.
اسدی اضافه می‌کند: «امسال قیمت پارچه 5 در صد گران شده و شرایط فروش ما از بقیه پارچه فروشان بدتر شده چون در پارچه ملحفه‌ای سود کمتر است؛ بیشتر ملحفه‌ها یا ایرانی هستند و یا ترک و چینی که تنوع چینی بیشتر است. در نتیجه 90 درصد پارچه‌های ملحفه‌ای چینی است. بیشتر پارچه‌های چینی در بازار درجه 5/ 1 هستند نه درجه یک. بعضی‌ از آنها تیکه دارند و پارگی؛ اما به خاطر نخ خوب و تنوع زیاد در بازار بیشتر فروش می‌روند. پارچه ترک هم متری 1500 تا 2 هزار تومان گران‌تر از پارچه چین است. در راسته امامزاده زید کارهای چینی به اسم ساتینت خوب به فروش می‌روند و از متری 15 هزار تا 45 هزارتومان در نوسان است. اما قیمت پارچه ایرانی که بیشتر پلی استر دارد از 3 هزار و 200 تا 12 هزارتومان برای پارچه بروجرد در نوسان است. پارچه‌های اصفهان هم مثل سمانه و آرزو که از پارچه‌های ضعیف‌تر تهیه شده است از 3 هزار و 200 تا 9 هزار و 400 تومان قیمت دارند. تترون متری 12 هزار تومان و نخی هم 18 هزار تومان در مغازه ما به فروش می‌رود. البته کارخانه لایکو تبریز هم پارچه خوبی دارد. در برخی مواقع برای اینکه مردم این پارچه را بخرند در بیشتر مغازه‌ها به اسم پارچه ترکیه متری 14 تا 15 هزار تومان فروخته می‌شود. البته کارخانه«رزین تاز من روز» هم هست که پارچه‌اش فوق‌العاده است و متری 25 هزار تومان قیمت دارد که از بهترین پارچه ملحفه‌ای محسوب می‌شود. همچنین«پارچه اردکان بروجرد و مرلین بروجرد» اگر اصل باشد خیلی مناسب پارچه تشکی است، اما به خاطر قیمتش شاید خیلی‌ها وسعشان نرسد؛ بنابراین سراغ خرید آن نمی‌روند چون فقط پارچه یک تشک 50 هزار تومان تمام می‌شود. خیابان زرتشت هم این پارچه‌ها را دارد اما 20 درصد بیشتر از قیمت تک فروشی بازار است. در عبدل آباد هم برخلاف اینکه همه فکر می‌کنند پارچه‌هایش ارزانتر از جاهای دیگر است، قیمت پارچه بالاتر از بازار است. اگر اینجا پارچه متری 10 هزار تومان باشد، در عبدل آباد 22 هزار تومان است.
«شهیدی» نیز یکی از فروشندگان پارچه چادری است.

او می‌گوید:«ما از کشورهای دیگر پارچه وارد می‌کنیم، ولی صادر نمی‌کنیم. بیشتر بازار در بخش چادری؛ دست اندونزی، هند و چین است. اما اندونزی از لحاظ شکل و تنوع در رتبه اول قرار دارد.

قیمت پارچه‌های چادری ساده نیز از 7 هزار تومان تا 25 هزار تومان در نوسان است و قیمت پارچه‌های مجلسی از قواره‌ای 50 هزار تا 120 هزار تومان متغیر است. پارچه هندی هم که در رتبه بعدی قرار دارد، از 4 هزار تومان تا 15 هزار تومان قیمت دارد و پارچه چینی هم که از تنوع زیاد رنگ برخوردار است از 8 هزار تومان تا 13 هزار تومان است.»
او در حالی که از شرایط بازار ناخرسند است، می‌گوید:« جنس ایرانی زیاد طرفدار ندارد نه اینکه خوب نباشد، ولی به خاطر اینکه برای فروشنده گران تمام می‌شود، مردم هم توان خریدش را ندارند. بنابراین بیشتر ما فروشنده‌ها ترجیح می‌دهیم پارچه خارجی بفروشیم.»
«عسگری» از دیگر فروشندگان این راسته است. او از تنوع پارچه چینی در دوخت پارچه مانتویی می‌گوید و اضافه می‌کند: پارچه‌های ایرانی تنوع زیادی ندارند. پارچه مانتویی سیلکات ایرانی از 11 هزار تا 14 هزار تومان و پارچه چینی هم متری 12 هزارتومان قیمت دارد. البته اندونزی هم مانتوی مجلسی دارد و جنسش از ویتنام و کره بهتر است و قیمتش 30 هزار الی 35 هزارتومان است. کره و ویتنام هم قیمت پارچه‌هایشان بین 18 هزار تا 20 هزار تومان در نوسان است. قیمت پارچه‌های مجلسی در این بازار نیز از 60 هزار تومان شروع می‌شود. این پارچه‌ها انواع مختلفی دارند و اگر از مدل‌های سنگ کاری شده باشند، قیمت‌های آنها بین متری 90 هزار تومان تا 450 هزار تومان در نوسان است.»
او می‌گوید: «مردم بیشتر پارچه کت و دامنی خود را از پارچه کره‌ای تهیه می‌کنند، چون هم ارزانتر است و هم شکیل‌تر. متوسط قیمت پارچه‌های کت و دامنی در این بازار متری 12 هزار تا 28 هزار تومان و در انواع دیگر بین متری 30 هزار تا 70 هزار تومان است، پارچه‌های مانتویی نیز بین متری 8 هزار تا 20 هزار تومان قیمت می‌خورد. همچنین حریر معمولی طرح دار متری 16 هزارتومان و جنس خوب آن بین متری 20 هزار تا 25 هزار تومان است. ابریشم خام معمولی متری 55 هزار تا 70 هزار تومان و ابریشم طرح‌دار متری 110هزار تومان است. بهای ساتن معمولی متری 10 هزار تا 35 هزار تومان، ساتن سیلک متری 27 هزار تومان، کرپ مرغوب متری 30 هزار تا 40 هزار تومان، کرپ معمولی متری 16 هزار تا 20 هزار تومان و کرپ کش متری 14 هزار تومان است. همچنین کرپ کنزو متری 18 هزار تومان است. آستری برای پالتو متری 13 هزار تومان و آستری معمولی متری 5 هزار تا 9 هزار تومان است. همچنین قیمت فوتر معمولی متری 15 هزار تا 18 هزار تومان و فوتر خوب بین 30 تا 35 هزار تومان است. پارچه‌های کت و دامنی نخی ترک نیز از متری 35هزار تومان شروع شده و بهای پارچه پشم ترک متری 70 هزار تومان است که بسته به جنس آن قیمتش بالاتر می‌رود».
«شمخانی» نیز که در سرای امیرکبیر فروشنده پارچه‌های کت و شلوار است، می‌گوید: «در این راسته پارچه کت و شلواری بیشتر ایرانی و چینی است، اما مردم بیشتر چینی می‌خرند چون زیباتر است. ولی به نظر من پارچه ایرانی ماندگارتر است. این را هم اضافه کنم که یکی از دلایلی که مردم بیشتر جنس چینی می‌خرند این است که ارزانتر است. ما برای اینکه محصولات خود را در بازار عرضه کنیم باید پارچه را گرانتر بفروشیم تا خرجمان دربیاید، اما وقتی مردم توان خرید ندارند پس برای ما هم به صرفه نیست، این است که بیشتر جنس مغازه ما چینی است. در آن سوی بازار، چینی‌ها 70 درصد زیر قیمت ایرانی‌ها محصولاتشان را به ما می‌فروشند، این است که جنس چینی فروشش بیشتر است. ما بیشتر واردکننده پارچه از اروپا و آسیا هستیم و تنها به عراق پارچه صادر می‌کنیم.»
در این بازار فاستونی کج راه قیمتش از متری 8 هزار تومان تا 55 هزار و 60 هزار تومان است ؛ پارچه عالیجناب متری 15 هزار تومان؛ پارچه جامعه و مطهری که از جنس خوبی برخوردار است. که در این بازار تا 55 هزارتومان قیمت دارد. پارچه چینی هم که بیشتر پلی استر و ویسکوز است، بسته به طرح آن بین 10 هزار تا 25 هزار تومان به فروش می‌رسد. البته پارچه ساده چینی متری 15 هزار تومان است و برند آلتین ترکیه هم که از جنس چینی بهتر است بین 70 هزار تا 80 هزار تومان قیمت دارد. (ایران)