سکانداران ​آینده، نگران ​شغل

آمارها نشان می‌دهند بخش بزرگی از این افراد را جوانان تشکیل می‌دهند که در سنین پایین‌تر از 35 سال مشغول به تحصیل‌اند.

جوانانی که برای ساختن آینده‌ای بهتر برای خود، خانواده و سرزمین مادریشان با ذوق و شوق تلاش و افکار بلندپروازانه‌شان را پیاده‌سازی می‌کنند. در این مسیر این جوانان کوشا با مسائل و مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو هستند. مسائلی از قبیل مشکلات اقتصادی کشور و بی‌ثباتی بازار و صنعت و قواعد و دستورالعمل‌های پیچیده اداری و فنی و نابرابری‌های برخورداری از منابع قدرت و ثروت متناسب با مهارت‌های افراد، ناامیدی را میان جوانان تقویت می‌کند. آینده آنان تحت تأثیر این ناامیدی عمیق نسبت به آینده، تبعات بسیار منفی در جامعه و نظام اسلامی ایران دارد. جوانانی که سکانداران آینده انقلاب اسلامی ایران هستند در موقعیت‌های بسیار سختی قرار می‌گیرند و نمی‌توانند خدمات ارزشمند خود را به بهترین نحو به جامعه ارائه دهند. یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های امروز جوانان، مساله بیکاری و متناسب نبودن شغل‌های توزیع شده با سطح مهارت‌های جوانان است.

در این شرایط پرسش بسیاری از مسئولان دلسوز نظام این است که چه راهکارهایی می‌تواند در هموار کردن مسیر خدمت‌رسانی جوانان مفید باشد و مشکلات آنان را حل کند. به‌طور طبیعی جوانان تحصیلکرده باید در مسیری قرار گیرند که استعدادهایشان صرف پیشرفت اقتصادی و تکنولوژیک کشور قرار داده شود.

اولا جوانان تحصیلکرده باید مطابق با مهارت‌های خود شغل مناسب بیابند. ثانیاً آنان باید در ارتقای مهارت‌های خود کوشش کنند و ثالثا از این توانایی برخوردار شوند که از حقوق قانونی خود آگاهی یابند و اجازه ندهند کارفرمایان باتجربه از بی تجربگی و ناپختگی ایشان در جهت سودآوری شخصی استفاده کنند. در این میان، دولت با سیاستگذاری‌های ویژه خود نقش مهمی در تحول اوضاع جوانان ایفا می‌کند. دولت با سرمایه‌گذاری مستمر در طرح‌های ملی، سازمان‌ها و شرکت‌ها را ترغیب می‌کند تا به اجرایی کردن طرح‌ها اقدام کنند.

این شرکت‌ها نسبت به استفاده از نیروی کار جوان و تحصیلکرده رغبت نشان می‌دهند، اما به‌دلیل طراحی نشدن دقیق سلسله مراتب سازمانی و تشکیلات منظم و سالم دچار نشانه‌هایی از فساد اداری می‌شوند و نمی‌توانند نسبت به جذب افراد متناسب با مهارت‌هایشان اقدام کنند.

در این مسیر موقعیت‌های شغلی به دست افرادی می‌افتد که از مهارت کافی برای آن شغل خاص برخوردار نیستند و نمی‌توانند به‌طور دقیق دستورالعمل‌ها و قواعد فنی‌ و اداری را اجرا کنند. بسیاری از جوانانی که شغل متناسب مهارتشان ندارند با مشاهده این فرآیندهای ناسالم دچار سرخوردگی و ناامیدی و به یک نیروی بی‌انگیزه بدل می‌شوند که توانایی ایجاد تحول در جامعه را ندارد.

شرایطی که کم​وبیش در نظام تکنولوژیک و اقتصادی کشور حاکم است از این مساله متأثر شده است. رعایت نشدن دقیق دستورالعمل‌ها و قواعد فنی و‌ اداری و گزارش نکردن نارسایی دستورالعمل‌ها‌، قواعد و قوانین موجود، برای جوانان مشکلاتی به‌همراه دارد. علاوه بر این در شرایط توصیف شده، طرح‌هایی که دولت در آنها سرمایه‌گذاری کلان کرده است یا به کندی پیش می‌روند یا شکست خورده و به پیمانکاران خارجی ارجاع داده می‌شوند.

با کوچک‌ترین تحریم تکنولوژیک از سوی برخی کشورهای جهان، زندگی بسیاری از جوانان دگرگون می‌شود زیرا شغل آنان بعضاً به طور مستقیم با تکنولوژی‌هایی در ارتباط است که با مهارت‌های آنان گره خورده است. تغییر چنین شرایطی از دریچه نگاه آینده‌نگرانه، بلندنظرانه و پژوهش محور و با رویکرد تاریخی قابل بررسی است. متخصصان و پژوهشگران سناریونویسی و آینده پژوهی با به کارگیری دانش خود در ارائه راهکار برای کاهش آسیب‌های آینده ناشی از بی‌ثباتی تکنولوژیک و اقتصادی کشور کمک زیادی به حل مسائل مطرح شده می‌کنند.

آنان مدل‌های جدید علمی را مورد ارزیابی و بازنگری قرار می‌دهند و با استفاده از این مدل‌ها به تحلیل وضع موجود و موقعیت جوانان در آینده می‌پردازند. داده‌ها و اطلاعات میدانی را جمع‌آوری می‌کنند و در ارائه صادقانه داده‌ها دقت به خرج می‌دهند. امید است که سیاستگذاران به کاربرد مطالعات آینده‌نگرانه اهمیت بیشتری نشان دهند و جوانان تحصیلکرده را به پژوهش بیشتر در این حوزه ترغیب کنند، تا شاهد سربلندی مردم کشورمان در عرصه‌های مختلف تکنولوژیک و اقتصادی باشیم.

جلال نبهانی‌زاده ‌/‌ جام‌جم