دلایل و راههای پیشگیری از عفونت مثانه و کلیه

جام جم سرا:
نشانه‌های عفونت ادراری کدام است و چگونه عوامل بیماریزا وارد مثانه می‌شود و مهم‌تر این‌که چه کنیم به این بیماری مبتلا نشویم؟

عفونتهای ادراری

باکتری‌ها اغلب از ناحیه دستگاه گوارش یعنی مقعد به دستگاه ادراری تحتانی ورود پیدا می‌کنند. همچنین میزان شیوع در زنان متاهل بیش از زنان مجرد است، چون با ازدواج، فلور نرمال واژن زن تغییر کرده (واژن فاصله اندکی با پیشابراه دارد) و این نیز عاملی برای بروز عفونت در زنان است. اما اگر بخواهیم از نظر سنی بررسی کنیم، در صورتی که در کودک پسری یک بار عفونت ادراری دیده شود این علامت برای ما هشداردهنده خواهد بود، زیرا می‌تواند به دلیل نقص مادرزادی در مجرای ادراری او باشد.

اما در کودکان دختر که دچار دو یا چند بار عفونت شوند، گرچه پیگیری ضروری است و علت دقیق آن باید مشخص شود، ولی عفونت ادراری آن‌ها به اندازه عفونت ادراری در کودکان پسر اهمیت ندارد.

مورد بعدی شیوع عفونت ادراری در مردان میانسال است. غده پروستات در همه مردان به طور فیزیولوژیک شروع به رشد می‌کند و حجیم‌تر می‌شود. این افزایش حجم، اجازه تخلیه کامل مثانه را نمی‌دهد. ادرار احتباس یافته و محیط غیراستریل احتمال عفونت ادراری را بالا می‌برد. بنابراین در مردان میانسال نیز عفونت ادراری شیوع بیشتری دارد.

کلیه‌ها، میزنای و مثانه، دستگاه ادراری را تشکیل می‌دهند. محیط دستگاه ادراری باید استریل و فاقد باکتری باشد و وقتی باکتری وارد این محیط می‌شود علائمی در بدن فرد بیمار به وجود می‌آورد که ممکن است ابتدا مشکل چندانی پدید نیاورند، ولی با ازدیاد عامل بیماریزا بتدریج زندگی بیمار دچار اختلال می‌شود و بیمار از حضور در جمع و فعالیت روزانه خود باز خواهد ماند. البته با پیشرفت عفونت ادراری، عوارضی جدی نیز دیده می‌شود که خطرناک است.

عفونت ادراری بر اثر ورود باکتری به محیط مثانه رخ می‌دهد. این باکتری‌ها با ورود به مجرای ادراری و مثانه، به جداره آن حمله می‌کنند و باعث قرمزی، التهاب و واکنش در دستگاه ادراری تحتانی می‌شوند. اولین واکنش التهابی، تکرر ادرار و سوزش است. البته در دستگاه ادراری بعضی بیماران باکتری وجود دارد، ولی اصلا علائم واضحی ندارند و به طور اتفاقی و در آزمایش‌های کلینیکی شاهد بالا رفتن باکتری در اوره هستیم، اما علائم به تکرر ادرار و سوزش ختم نمی‌شود، بلکه با رشد سریع باکتری‌ها، درد زیر شکم یا پهلو‌ها، دفع قطره‌قطره ادرار، احساس پر بودن مثانه، بوی بد ادرار، خون در مثانه یا تیره‌شدن رنگ ادرار نیز به دیگر نشانه‌ها اضافه خواهد شد.

علل عفونت مثانه

- میکروب‌ها از از بیرون بدن وارد پیشابراه شوند.
- این عفونت در زنان بسیار شایع است، زیرا مدخل پیشابراه با مخرج فاصله کمی دارد و عفونت به سادگی از یک نقطه به نقطه دیگر انتقال می‌یابد.
- در زنان طول پیشابراه کوتاه‌تر است و عفونت به سادگی این مسافت کم را تا مثانه طی می‌کند.
- عفونت‌های کلیه می‌تواند پخش شود و مثانه را نیز مبتلا کند.
- آسیب به پیشابراه
- استفاده از کاتر ادراری برای تخلیه مثانه، مثلاً پس از زایمان یا جراحی
- باکتری‌هایی که از راه پوست اطراف ناحیه تناسلی و مقعدی به مجاری ادراری راه می‌یابند.
- استرس
- مصرف الکل
- افزایش فعالیت جنسی در زنان باعث آسیب رسیدن به پیشابراه می‌شود.
- عفونت در سایر بخش‌های دستگاه ادراری ـ تناسلی
- کاهش مقاومت بدن
- پوشیدن لباس زیر تنگ و بدون تبادل هوا
- نشستن در وان پر از آبی که آلوده باشد.
- شل شدن و افتادگی اجزای دستگاه ادراری ـ تناسلی در زنان
- نگه داشتن ادرار برای مدت خیلی طولانی

علایم بیماری کلیه

گلومرلونفریت‌ خفیف‌ هیچ‌ علامتی‌ ایجاد نمی‌کند و تشخیص‌ آن‌ تنها با آزمایش‌ ادرار می‌سر می‌شود. گلومرولونفریت‌ شدید علایم‌ زیر را ایجاد می‌کند:

۱. ادرار تیره‌ یا کمی‌ قرمز
۲. احساس‌ کسالت‌
۳. خواب‌آلودگی‌
۴. تهوع‌ یا استفراغ‌
۵. سردرد
۶. گاهی‌ تب‌
۷. بی‌اشتهایی‌
۸. کاهش‌ ادرار
۹. تنگی‌ نفس‌
۱۰. بالارفتن‌ فشار خون‌
۱۱. وجود پروتئین‌ در ادرار
۱۲. اختلال‌ بینایی‌ (به‌ علت‌ بالا بودن‌ فشار خون‌)
۱۳. جمع‌شدن‌ مایع‌ در بدن‌، خصوصاً پف‌ کردن‌ چشم‌ها و ورم‌ مچ‌ پا (دکتر محسن وریانی - متخصص ارولوژی)