سینه‌زنی مردان کوچک

شاید آنها همان نوزادان کوچکی باشند که در آغوش مادرانشان روزی، علی‌اصغر شده بودند و حالا که بزرگ‌تر شده‌اند نور حسین چشم دلشان را به خود خیره کرده است. حالا آنها از والدینشان هم عاشق‌ترند. با اصرار، زنجیر، طبل و سنج می‌خرند و با شور و ذوق غیرقابل وصفی ساعت‌ها در مراسم سینه‌زنی زنجیر می‌زنند و وفاداری‌شان را پررنگ‌تر و خالصانه‌تر به حسین نشان می‌دهند. قلب‌هایشان پر از نور است و خلوص نیت در نگاهشان موج می‌زند.

شنیده‌اید، نوای دل‌انگیز کودک یا نوجوانی را که در جمع سینه‌زنان کوچک مداحی می‌کند و گاهی ذکر مصیبت می‌گوید. ذکر یا حسین یا حسین یا ابوالفضل را که می‌گوید یک دفعه مردان بی‌ادعای کوچک همنوا می‌شوند و صدای آهنگین آنان عجب دگرگون کننده است. پاکی و بی‌ریایی آنان اشک را از چشمان جاری می‌کند و انرژی و شور و حال خاصی به اطرافیان می‌بخشد و بی‌اختیار جمع را به حرکت در آورده و به همراهی دعوت می‌کند. جالب‌تر حضور پدر و مادرهایی است که این سینه‌زنان کوچک را همراهی کرده و به مراسم جلوه زیباتری می‌بخشد.

این کودکان خود جوشند

اما چه عاملی سبب افزایش علاقه و اشتیاق کودک و نوجوان شده تا در هیات‌های سینه‌زنی و عزاداری‌های حسینی حضور پررنگ​‌تری داشته باشد؟

حجت‌الاسلام نصیر عابدینی، کارشناس ارشد روان‌شناسی می‌گوید: کودکان، اولین و بهترین درس دینداری و دین‌پروری را از طریق مشاهده عملکرد والدین به ارث می‌‌برند. وقتی فرزند مشاهده می‌‌کند که پدر و مادرش نسبت به امور مذهبی و شرکت در مجالس و مناسبت‌های دینی مختلف همچون شرکت در عزاداری سالار شهیدان مشتاق‌تر بوده و حساسیت و دقت ‌نظر بیشتری دارد و آن را پر اهمیت می‌داند، کودک هم به صورت خودجوش به این قبیل امور علاقه‌مند شده و مجذوب حالات ملکوتی این مراسم می‌شود و به نوعی تکریم به ارزش‌ها و مناسبت‌های دینی در او جنبه عملی پیدا کرده و ریشه این گرایش‌ها به صورت آگاهانه شکل می‌‌گیرد و با ایجاد بصیرت دینی، رفتار از حالت تقلیدی به حالت نگرش همراه با آگاهی عمیق تبدیل می‌شود و کودک هرگز آن عمل را در مراحل بعدی زندگی‌اش ترک نخواهد کرد. به گفته عابدینی، کودکان زیر 12 سال به دلیل آن که به طرز فکر انتزاعی نرسیده‌اند، هنوز بخوبی نمی‌توانند مسائل یا مناسبت‌های دینی را متوجه شوند و در نتیجه درک اهمیت شهادت اهل بیت و وفاداری آنان در دین‌پروری برای آنها دشوار است، اما این روان‌شناس تاکید می‌کند هر چه میزان شرکت کودک و فعالیت‌های او در مناسبت‌های دینی بیشتر باشد به نگرش‌های دینی والاتری خواهد رسید و این امر کمک شایانی به تحکیم عقاید دینی او در آینده خواهد کرد.

تحمل کودکان امروز و دیروز

عابدینی ادامه می‌دهد: با توجه به این که برنامه‌های رسانه‌های صوتی و تصویری متنوع‌تر از قبل‌شده و کودکان امروزی بیشتر اوقات فراغت خود را با برنامه‌های شاد تلویزیونی پر می‌کنند یا بازی‌های رایانه‌ای زیادی که مطابق میل‌شان است، انجام می‌دهند و به نوعی فرزندسالاری در خانواده‌ها رواج یافته است، موجب‌شده که مرکز لذت‌جوی مغز کودک در حال گسترش باشد. به همین دلیل کودک لذت‌جوی امروزی در مقایسه با کودک سختکوش دیروز همیشه در پی شادکامی است و تاب و تحمل ناکامی را ندارد و نمی‌تواند براحتی با واقعیات تلخ و سخت روزگار کنار بیاید. درجه خویشتنداری او ضعیف می‌شود و به نوعی تنوع طلب‌شده و تا خواسته ذهنی‌اش ارضا نشود، ناآرام و بهانه‌گیر است و کوچک‌ترین ناکامی در اولین موضوعی موجب ضربه روحی او می‌شود و این می‌تواند برای آینده این کودک زیانبار باشد و حتی احتمال دارد در آینده طلاق و متارکه را با بروز اولین مشکل در زندگی مشترک خود تجربه کند.

عابدینی خاطر نشان می‌کند: حضور کودک و نوجوان در هیات‌های عزاداری و سینه‌زنی موجب می‌شود که کودک از طریق شنیدن و دیدن سوگواری، نوحه‌سرایی، سینه‌زنی، تعزیه‌خوانی یا زنجیرزنی به طورغیر مستقیم تا حدودی با سختی، ناکامی و درد و رنج آشنا شود و این می‌تواند او را به عالم واقع نزدیک‌تر کند و تاب و تحملش را بالا برده و بداند و بفهمد که همیشه زندگی به کام نیست و نیاز به صبر و گذشت دارد.

عابدینی به یکی دیگر از مزایای شرکت در این مراسم اشاره می‌کند و می‌گوید حضور در چنین مراسمی به فرزندان کمک می‌کند که روابط بین فردی خود را گسترده‌تر از دایره ارتباط با والدین و اقوام درجه یک کرده و دوستان خوبی پیدا کنند.

فاخره بهبهانی