فوتهای کوزه‌گری برای دم کردن چای

اصول دم کردن چای:

- بهتر است از ظرف، کتری یا قوری، و حتی فنجان‌های چینی برای دم کردن یا نوشیدن چای استفاده کنید.

- سرامیک لعابدار و ظروف شیشه‌ای نیز در مراتب بعدی مناسبند اما سعی کنید از کتری‌های آلومینیومی، ظروف مسی یا برنجی استفاده نکنید. این ظروف اگرچه در قدیم استفاده می‌شده‌اند، افزون بر آن‌که مزه، طعم و حتی عطر چای را عوض می‌کنند، به سبب ایجاد واکنش شیمیایی برای حفظ سلامت مناسب نیستند (به عنوان مثال تانن محلول در چای با آهن موجود در قوری استیل).

- در صورتی که پیش از ریختن چای در قوری یا کتری آن را کمی زیر شیر آب گرم بگیرید تا جداره و محفظه آن اندکی گرم شود، چای بهتر و زودتر دم می‌آید.

- اگر می‌خواهید از خود یا مهمانانتان بهتر پذیرایی کنید، یادتان باشد آب سرد در سماور بریزید. احتمالا پیش آمده که بر سطح چای درون استکان یا فنجان خود لکه‌هایی مثل اثرات چربی ببینید. این لکه‌ها نشان می‌دهد آب گرم یا حتی داغ در سماور ریخته شده. استفاده از آب گرم برای زود جوش آمدن سماور، علاوه بر کاهش کیفیت و مزه، به شکل و ظاهر چای هم لطمه می‌زند.

- بهتر است در هر مرتبه دم کردن چای، آب سماور را عوض کنید. آبی که به مدت طولانی یا چند بار جوشیده طعم و خاصیت چای را کاهش می‌دهد.

- برای دم کردن چای سیاه بگذارید آب درون سماور کاملا به جوش آید سپس آن را روی چای ریخته و دقایقی برای دم کشیدن صبر کنید. برعکس، برای دم کردن چای سبز، آب به هیچ وجه نباید بجوشد و حرارتی در حد 10 درجه هم برای آن کافی است. این آب را روی چای سبز درون فنجان یا قوری بریزید و چند دقیقه در آن را گذاشته، سپس کیسه را خارج کرده یا برگ‌ها را صاف کنید و نوش جان فرمایید.

- با توجه به نوع چای، زمان دم آمدن آن متفاوت است.

- چای سبز بین سه تاپنج دقیقه دم می‌کشد. اگر چای بسته‌بندی شده خریده‌اید در قسمت توضیح مشخصات یا طریقه دم کردن، باید زمان مناسب آن هم ذکر شده باشد.

- برای چای سیاه، این زمان در آنها که به «زود دم» معروفند کمتر از پنج تاهفت دقیقه نیست. دم کشیدن برخی چای‌های موسوم به «دیر دم» نیز بین ده تا 16 دقیقه به درازا می‌انجامد. برای حفظ کیفیت و خاصیت چای بیش از این نباید عمل صاف کردن را به تاخیر انداخت.

- صاف نکردن چای در میان ما ایرانی‌ها رواج بسیار دارد و از آن دست عادت‌های غلطی به شمار می‌رود که شنیدن اصطلاح «جوشیده» و تشخیص معنا و حتی مزه آن برای نوجوانان و جوانان هم نیازی به توضیح بیشتر ندارد.

- ما عادت داریم هزینه و زمانی را صرف کنیم تا چایی مناسب و خوش‌رنگ‌وعطری دم کنیم اما فقط به قدر یکی‌دو استکان اول، از آن سود واقعی و لذت جانبی می‌بریم! برای آن‌که جلوی ضرر مالی و خالی شدن جیبتان را بگیرید و مزه چای تازه‌دم را همواره حفظ کرده باشید بلافاصله پس از دم کشیدن چای، قوری را از بخار سماور، گرم‌کن برقی یا شعله دور کنید و چای درون آن را در قوری یا کتری دیگری بریزید تا تفاله یا پوره آن جدا شود.

- برای قوری دوم، روپوش یا پوششی کیسه‌ای در اندازه و قالب مناسب تهیه کنید تا از سرد شدن سریع چای جلوگیری کند و مدتی بیشتر گرما را در خود نگاه دارد. این چای، دیگر جوشیده و بی‌خاصیت و تا مدتی طولانی‌تر بدطعم نخواهد شد و هزینه خرید یا وقت و تلاش خود را هم هدر نداده‌اید .

- یکی دیگر از عادت‌های غلط ما در نوشیدن چای همراهی آن با قند یا شکر است. قند و شکر محلول در چای خواص مفید آن را از بین می‌برد و در برخی موارد مضراتی هم در پی دارد. اگر نمی‌توانید، کم‌کم، خودتان را عادت دهید چای را بدون قند بنوشید. پس از مدتی قند را کاملا کنار خواهید گذاشت و بامزه واقعی چای بیشتر کنار خواهید آمد؛ فواید درمانی، دارویی و حتی اقتصادی بیشتری هم نصیبتان می‌شود!

اصول نگهداری:

- چای خشک را در ظروف دربسته شیشه‌ای یا چینی نگهداری کنید. به این‌گونه نه تنها عمر مفید چای را حفظ کرده‌اید، عطر آن هم دیرتر می‌پرد و خواصش ماندگارتر خواهد بود.

- فراموش نکنید گرما، رطوبت و نور دشمنان اصلی کیفیت و مانایی چای است. ظروف و بسته‌های چای را در یخچال یا فریزر نگهداری نکنید.

- گذاشتن بسته یا ظرف چای در کنار سماور بدترین روش نگهداری آن است. اگر هیچ چاره‌ای ندارید به مقدار نیاز برای دو یا سه روزتان را درون ظرفی بریزید و دور آن را با فویل آلومینیومی بپیچید تا با گرما، نور و رطوبت کمتری در تماس باشد و عطر آن نیز خارج نشود.

- چای هم مثل خیلی مواد خوردنی دیگر تاریخ انقضا دارد. انواع متفاوت آن اگر بدرستی نگهداری شود از 18 ماه تا دو سال با توجه به نوعشان خواص خود را حفظ می‌کنند. به تاریخ بسته دقت کنید و از انبار کردن بیش از نیاز آن خودداری کنید.

- بوی مواد خوراکی دیگر بخصوص مواد تند براحتی به چای خشک سرایت می‌کند و عطر آن را تغییر می‌دهد. از قرار دادن چای در کنار این مواد، بخصوص سیر، پیاز، آبلیمو و... خودداری کنید.

رشید حسام / جام جم