با دانشمند ایرانی دانشگاه سیتی‌کالج نیویورک
نوشدارویی برای مهار سرطان
محقق ایرانی دانشگاه سیتی کالج نیویورک 2 شکل جدید از آسپیرین را برای ایجاد ماده‌ای ترکیبی به کار گرفته که حاصل آن دارویی با قدرت بیشتر برای کنترل تعدادی از انواع مختلف سرطان است.
خسرو کشفی استادیار پزشکی، شیمی و فارماکولوژی دانشگاه سیتی کالج داروی جدید خود را که به خاطر آزادسازی اکسیدنیتریک (NO) و سولفیدهیدروژن (H2S) از آن، NOSH-aspirin (نوش ـ آسپیرین) نامگذاری کرده، در نشریه ACS منتشر کرده است.
تاکنون این نوع آسپیرین توانسته است بدون بر جای گذاشتن عارضه‌ای تا ٨۵ درصد ازتومورهای سرطان روده بزرگ حیوانات آزمایشگاهی را کوچک کند. کاشفی معتقد است اگر تاثیر این دارو بر انسان‌ها نیز به همین شکل باشد، می‌توان از این دارو در ترکیب با داروهای دیگر برای کوچک کردن تومورها قبل از شیمی‌درمانی یا جراحی استفاده کرد.
اما این دارو دقیقا چیست؟ چه تفاوتی با آسپیرین‌های عادی دارد؟ و چگونه می‌تواند در درمان انواع سرطان‌ها موثر باشد؟ اینها سوالاتی هستند که به بهانه آن با کشفی گفت‌وگو کردیم.
آن طور که در خبرها آمده شما و همکارانتان موفق به تولید نسل متفاوتی از آسپیرین شده‌اید. آسپیرینی که شما ابداع کرده‌اید چیست و چه تفاوت‌هایی با آسپیرین متداول دارد؟
ما از همان آسپیرین معمولی شروع کردیم و سپس 2 تغییر در آن انجام دادیم. در مرحله اول گروهی که می‌تواند اکسیدنیتریک (NO) تولید کند و سپس گروه دیگری که می‌تواند سولفاد هیدروژن (
H2S) تولید کند را به آن اضافه کردیم. بیشتر سوال می‌کنند چرا NO و H2S. در پاسخ به این پرسش باید گفت مصرف آسپیرین باعث می‌شود ترشح ماده‌ای به نام پروستاگلاندین که در معده تولید می‌شوند و از این عضو محافظت می‌کنند خیلی کم شوند. در نتیجه معده به دلیل اسیدهای موجود در آن مجروح خواهد شد؛ در حالی که NO و H2S هر دو می‌توانند در معده تقریبا همان کار پروستاگلاندین‌ها را انجام دهند و در واقع از آن حفاظت کنند. آسپیرین ما (نوش-آسپیرین) NO و H2S را درون معده تولید می‌کند ودر نتیجه اثرات معکوس آسپیرین از بین می‌رود.در ضمن مصرف NO و
H2S در مقدار کم، ضدسرطان هستند در نتیجه این آسپیرین (نوش ـ آسپیرین) می‌تواند از رشد سلول‌های سرطانی جلوگیری کند و حتی آنها را از بین ببرد.آیا آسپیرین معمولی هم خصوصیت ضدسرطانی دارد؟
جواب کوتاه برای سوال شما بله است. آمارها نشان می‌دهد ریسک ابتلا به انواع سرطان‌ها در افرادی که آسپیرین یا به طور کلی از گروه داروهایی به نام نان ـ استروییدال ـ آنتی ـ اینفلاماتوری (NSAIDs) استفاده می‌کنند خیلی کمتر است. بهترین آمار در این زمینه برای سرطان روده بزرگ (کولون) است که نشان می‌دهد استفاده از آسپیرین در حدود ۵۰ درصد از ابتلا به این سرطان جلوگیری می‌کند. البته استفاده از آسپیرین برای مدت زیاد ممکن است زخم و خونریزی معده ایجاد کند.از طرف دیگر آسپیرین روی کلیه‌ها هم می‌تواند اثر معکوس داشته باشه و حتی آنها را از کار بیندازد. همچنین آسپیرین و سایر NSAIDs در دوز بالا می‌توانند ریسک حملی قلبی را زیاد کنند.
تا همین چند سال گذشته پژوهشگران معتقد بودند آسپیرین، خطر سرطان را افزایش می‌دهد و آخرین نتایج مرتبط به این تاثیرپذیری 5 سال قبل توسط پژوهشگران آمریکایی اعلام شد. اما هم‌اکنون شما و همکارانتان به این نتیجه رسیده‌اید که این دارو خطر سرطان را کاهش می‌دهد. دلیل این تفاوت معنادار چیست؟
تا آنجا که من می‌دانم آسپیرین هیچ وقت خطر سرطان را افزایش نداده. همان طور که گفتم آسپیرین شانس تولید سرطان‌های مختلف را کم می‌کند. سوال مهم این است که چقدر آسپیرین باید خورد تا این ریسک کم شود؟ متاسفانه جواب این سوال را هنوز هیچ کس نمی‌داند. فقط آمار نشان داده خطر سرطان در گروهی که از آسپیرین استفاده می‌کنند کمتر است.
در خبرها این آسپیرین با عنوان آسپیرین طراحی یا سوپر آسپیرین مطرح شده است. منظور از طراحی شده چیست و در کل چه تغییراتی در فرمول کلی آسپیرین ایجاد کرده‌اید؟
ما می‌دانستیم چه تغییراتی در فرمول آسپیرین باید ایجاد کنیم، در نتیجه این نوع آسپیرین را در واقع طراحی کرده‌ایم. البته سوپر آسپیرین نامی است که مطبوعات به این آسپیرین داده‌اند. هرچند می‌توان درک کنم چرا آن را با این عنوان معرفی کرده‌اند، چرا که در تست‌ها آسپیرین ما از آسپیرین معمولی خیلی با قدرت‌تر بود آن هم بدون عوارضی که آسپیرین معمولی دارد.
چه خصوصیت ویژه‌ای باعث اثرات ضدسرطانی این دارو می‌شود؟
آسپیرین ما (نوش ـ آسپیرین) در متابولیسم خود 3 ماده اسید سالسیلیک، NO و
H2S تولید می‌کند که هر سه اینها خصوصیات ضد سرطانی دارند.به طورکلی این آسپیرین بر چه نوع سرطان‌هایی تاثیر می‌گذارد؟
کشفی: ما این آسپیرین را در ۱۱ نوع سلول‌های سرطانی مختلف که از ۶ ارگان متفاوت مثل روده بزرگ، سینه، لوزالمعده، ریه، خون و پروستات آزمایش کردیم و در تمام اینها اثر خیلی مثبت دیدیم. آسپیرین ما رشد این سلول‌های سرطانی را متوقف کرد و آنها از بین رفتند
ما این آسپیرین را در ۱۱ نوع سلول‌های سرطانی مختلف که از ۶ ارگان متفاوت مثل روده بزرگ (کولون)، سینه، لوزالمعده (پانکراس)، ریه، خون و پروستات آزمایش کردیم و در تمام اینها اثر خیلی مثبت دیدیم. آسپیرین ما رشد این سلول‌های سرطانی را متوقف کرد و این سلول‌ها از بین رفتند. جالب این‌که آسپیرین ما اثر معکوسی بر سلول‌های سالم نداشت. در حیوانات (موش آزمایشگاهی) به صورت زینوگراف یعنی زیرپوستی، سلول‌های سرطانی انسان را تزریق کردیم. آسپیرین ما در طول ۳ هفته توانست رشد این سلول‌ها را ۸۵ درصد کاهش دهد. ما اول سرطان روده بزرگ (کولون) را تست کردیم و در حال حاضر داریم در حیوانات سرطان‌های مختلف را تست می‌کنیم.
مکانیسم اثرگذاری این دارو بر سلول‌های سرطانی چگونه است؟
مکانیسم کار نوش ـ آسپیرین بر سلول‌های سرطانی بسیار است. نوش ـ آسپیرین رد سلول‌های سرطانی را کم می‌کند و چرخه سلولی (cell cycle) را متوقف می‌کند. در نتیجه سلول‌های سرطانی شروع به از بین رفتن می‌کنند. مکانیسم‌های دیگری مثل متوقف کردن NF -kB و wnt /b -catenin در رشد خیلی از سرطان‌ها نقش دارند.
آیا استفاده از این دارو در مقایسه با روش‌های درمانی مشابه با عوارض کمتری مواجه است؟
چون نوش ـ آسپیرین هنوز در مرحله کلینیکی نیست ما نمی‌توانیم مقایسه‌ای این چنینی داشته باشیم. هر چند می‌دانیم داروهایی که برای شیمی‌درمانی استفاده می‌شوند عوارض خیلی بدی دارند.
جرقه اولیه تولید این دارو از چه زمانی در ذهن شما زده شد و کار ساخت آن را از کی آغاز کردید؟
من حدود ۱۷ سال است در بخش تولید داروهای ضد سرطان کار می‌کنم. به همراه همکارانم تقریبا ۱۲ سال پیش شروع کردم به کار با داروهایی که NO تولید می‌کنند. در این زمینه پیشرفت خوبی داشتیم، ۵ سال پیش با داروهایی که
H2S تولید می‌کنند هم شروع به کار کردیم و نشان دادیم می‌شود از اینها برای درمان سرطان استفاده کرد. در همان دوران روی داروهای ضد تورم برای درمان و کنترل سرطان کار می‌کردم. بنابراین تصمیم گرفتم تولید و نحوه تاثیر نوش ـ آسپیرین بر سلول‌های سرطانی را امتحان کنم.در حال حاضر تولید این نوع آسپیرین در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
ما هنوز در آزمایشگاه هستیم و در انسان این نوع آسپیرین را تست نکرده‌ایم. البته تعداد زیادی تست در حیوانات انجام دادیم و در تمام این تست‌ها عملکرد آسپیرین ما خیلی مثبت بوده است.
پیش‌بینی می‌کنید این قرص از چه زمانی وارد فاز بالینی شود؟
به نظر می‌رسد برای این کار به سال‌ها زمان نیاز داریم. چرا که حدود 2 سال دیگر کار داریم تا بتوانیم این آسپیرین را در انسان‌ها تست کنیم. بعد از این مرحله شاید چند سال دیگر طول بکشد تا این آسپیرین آماده شود.
این آسپیرین بیشتر در مرحله پیشگیری سرطان موثر است یا درمان؟
در تست‌های ما بر حیوانات این آسپیرین در هر دو سناریو موثر بوده است.
غیر از سرطان آیا نوش آسپیرین‌ها می‌توانند در درمان بیماری‌های دیگری همچون آلزایمر هم به کار روند؟
این سوال بسیار جالبی است. من فکر می‌کنم گروه آسپیرین‌های ما در هر بیماری که بافت‌ها به دلیل آن تورم (inflammation) داشته باشد تاثیری مثبت خواهند داشت.
با توجه به اثرپذیری آن فکر می‌کنید این آسپیرین برای چه کسانی تجویز شود؟ آیا این نوع آسپیرین را هم می‌توان در طیف وسیع و برای افراد مختلف تجویز کرد؟
من امیدوارم آسپیرین ما روزی جایگزین آسپیرین معمولی شود، چون با قدرت‌تر از آسپیرین معمولی است و البته بدون اثرات منفی.
با کمک داروهای اینچنینی آینده درمان بیماری سرطان را چگونه می‌بینید؟
امیدوارم روزی برسد که بیماری سرطان به کلی از بین برود. روش کار بسیار زیاد و مختلف است. مطمئنا درمان ژنتیک و داروهایی که روی هدف‌های بخصوص اثر دارند روش‌های درمان را عوض خواهند کرد. البته نباید فراموش کرد تغذیه درست و چکاپ مرتب در پیشگیری آینده هم از ابتلا به سرطان بسیار کمک‌کننده خواهد بود؛ بنابراین همچنان به سیگار نکشیدن، خوردن ماهی به جای گوشت قرمز و... توصیه می‌شود.
بهاره صفوی / گروه دانش
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
استبداد و اغتشاش آمریکایی برای چپاول ملت‌ها
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
نشانه‌های هراس آمریکا از نفوذ ایران در منطقه
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
ائتلاف عربی-اسلامی علیه تهدیدات منطقه‌ای
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
نتانیاهو آب در هاون می‌کوبد
گفت و گو
سیر تا پیاز حواشی کشتی در گفتوگوی اختصاصی «جامجم» با عباس جدیدی مطرح شد
تابلوی ورودممنوع جلوی تیم ملی
حسن فضلا...، نماینده پارلمان لبنان در گفت‌وگو با جامجم:
خواب تلآویو در سوریه تعبیر نخواهد شد
دختر خانواده: اگر مادر نبود، پدرم فرهنگ جولایی نمیشد
پای حرفهای یک خانواده رادیویی
درگفت‌وگو با رئیس دانشکده الهیات دانشگاه الزهرا ابعاد بیانات رهبر انقلاب درخصوص تقلید زنان از مجتهد زن را بررسی کرده‌ایم