«می گن قراره واردات خودرو آزاد شه»، «می گن به زودی باشگاه های بیلیارد و کافی نت ها تعطیل می شن»، «می گن...»، «تو اینترنت نوشته...» هرکدام از ما در طول روز حداقل یکی دو تا از این نقل قولهای مجهول را می شنویم.
کد خبر: ۴۲۷۷۳

شایعات یا اخبار کم دقت و نادرستی که بسیار سریع تر از اخبار رسمی دهان به دهان می چرخند و با سرعت باد میان مردم تکثیر می شوند.
خبر پیش بینی زلزله در تهران در هفته گذشته یکی از همین شایعات بود. البته با 2 تفاوت عمده ، اول آن که این بار نقل قولی که دهان به دهان می شد فاعل داشت: «استاد دانشگاه صنعتی شریف» و دوم این که متاسفانه عامل پخش این شایعه قشر تحصیلکرده و فرهیخته جامعه بودند.
دانشجویانی که با برداشت نادرست از صحبت استاد خبر را پخش کردند و سایتهای غیررسمی و وبلاگها که این دومی هم اکثرا از سوی دانشجویان و جوانان تحصیلکرده مورد استفاده قرار می گیرد، به پخش هرچه سریعتر آن کمک کردند.
بعدازظهر روز جمعه 8 خرداد یکبار دیگر زمین لرزید. زمین لرزه ای که باتوجه به فاصله زمانی کوتاه آن از زلزله بم باعث وحشت بسیار در بین مردم شد.
همین ترس و وحشت باعث شد تا خیلی از مردم تهران به خاطر ترس از پس لرزه های این زلزله شب را خارج از منزل و در بوستان های شهر بگذرانند.
روز بعد در چند نوبت یکبار حدود ساعت 2 بعدازظهر و یکبار حوالی 5 عصر مردم وحشت زده خانه ها را ترک کردند و به کوچه ها ریختند، چون گفته می شد که برخی از سایتهای اینترنتی نسبت به وقوع زمین لرزه در این ساعات هشدار داده اند.
شرایط نامساعد جوی ازجمله عواملی بود که بعدازظهر روز شنبه باعث تشدید ترس مردم شده بود. در همین روز در راهروهای دانشکده فیزیک دانشگاه صنعتی شریف زمزمه هایی از گوشه و کنار به گوش می رسید: «دکتر رحیمی تبار زلزله دیروز را پیش بینی کرده بود.»
«می گویند دکتر رحیمی تبار علاوه بر زلزله دیروز زلزله بم را هم پیش بینی کرده بوده» و به این ترتیب دکتر محمدرضا رحیمی تبار، استاد دانشگاه شریف در عرض یک هفته تبدیل به نام شماره یک محافل خبری رسمی و غیررسمی کشور شد.
با تشدید این شایعات عصر روز یکشنبه جلسه ای در دانشکده فیزیک دانشگاه شریف برپا شد که از شایع شدن اخبار نادرست جلوگیری شود.
در این جلسه دکتر رحیمی تبار بصراحت اعلام کرد که حدود 5/2 سال قبل طرحی برای پیش بینی کوتاه مدت خطر وقوع زلزله ارائه کرده است که بتازگی بودجه مالی آن تصویب شده و هم اکنون گروهی حدودا 30 نفره در حال تحقیق بر روی این روش که به «طول مارکوف» معروف شده است هستند.
دکتر رحیمی تبار اعلام کرد که این گروه تحقیقاتی به روش جدید و منحصر به فردی برای پیش بینی کوتاه مدت زمین لرزه ، 2 دقیقه قبل از وقوع آن ، دست یافته است . اما این هنوز در حد یک طرح تحقیقاتی است که با همکاری پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله مراحل آزمایش خود را سپری می کند.
در ادامه این جلسه دانشجویان احتمال وقوع زمین لرزه را طی 10 روز بعد از استاد پرسیدند که دکتر پاسخ داد برای تخمین میان مدت زلزله در سالهای اخیر روشهایی ارائه شده است و ازجمله این روشها تشعشع سطحی زمین در فرکانس های مختلف ، ناهنجاری در میدان مغناطیسی منطقه ، ایجاد ابر به شکل خط و غیره است.
بررسی و مشاهده برخی از این علایم امکان وقوع زمین لرزه در مثلث قم ، تهران ، سمنان را نشان می دهد اما زمان دقیق و شدت زلزله را نمی توان پیش بینی کرد.
پس از پایان این جلسه شایعات با شدت بیشتری در سایتهای غیررسمی و در بین مردم رواج یافت. کار به جایی رسید که از قول دکتر رحیمی تبار تاریخ ها و حتی ساعتهای دقیقی برای وقوع یک زلزله شدید (با ذکر درجه برحسب ریشتر) در تهران ذکر می شد.


شب درحیاط خوابگاه
در روزهای بعدی سایت خبری بازتاب گزارش کرد که 70 درصد خوابگاه دانشگاه شریف تخلیه شده است و بچه ها به شهرستان رفته اند.
عده ای که مانده اند هم ترجیح داده اند تا شب را در حیاط خوابگاه بخوابند. تقاضای به تعویق انداختن زمان امتحانات پایان ترم هم که قرار بود از 16 خرداد آغاز شود بشدت از سوی بعضی از شریفی ها پیگیری می شد که با مخالفت معاون آموزشی دانشگاه همراه بود؛ اما در نهایت قرار شد تا امتحانات در 2 نوبت برگزار شود و بعضی از امتحان ها هم به کلی به تعویق افتاد.
در ادامه این روند برخی از روزنامه ها و خبرگزاری های رسمی هم به طور جسته و گریخته به این مطلب می پرداختند و گهگاه با ذکر مطالبی چون «رشته دکتر رحیمی تبار فیزیک است نه زلزله یا زمین شناسی» و «احتمالا به وی الهام غیبی شده» وی را به خاطر عملی که مرتکب شده مواخذه می کردند.
البته بخشهای خبری سیما در چند نوبت با دعوت از کارشناسان و حتی صحبت تلفنی با دکتر رحیمی تبار سعی کرد تا مساله را برای عموم روشن کند. صبح روز یکشنبه 17خرداد، تیتر یک روزنامه ها سعی داشت خیال همه را آسوده کند: از زلزله خبری نیست.
سایت دانشگاه شریف هم مطلبی از دکتر رحیمی تبار داشت که گفته با توجه به این که ناهنجاری تشعشعات در چند روز گذشته قطع شده است ، در حال حاضر خطری منطقه را تهدید نمی کند. همین نقل قول در برخی از روزنامه ها هم به چاپ رسید.
حالا تا مدتی و شاید تا زمان وقوع یک زمین لرزه دیگر فعلا همه از تب و تاب زلزله افتاده اند. اما این سوالها که چرا باید با یک تحقیق علمی و با شخص یا گروهی که در حال انجام یک تحقیق علمی هستند باید چنین برخوردی انجام شود؛ چرا باید یک دانشجو حرف استاد خود را دقیق گوش نکند و در انتقال صحبت او از دقت لازم برخوردار نباشد؛
چرا باید این حرف و حدیث ها باعث شود مردم بگویند استاد شریف حرف خود را پس گرفت! او چه زمانی ادعا کرده بود در روز و ساعت خاصی در تهران زلزله ای بالای 6ریشتر می آید که حالا حرف خود را پس گرفته باشد؛

سپیده سمائی
newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها