اسب کُرد در رویای بازی چوگان

این نژاد به دلیل استقامت بالا، قدرت و چالاکی زیاد ازجمله نژاد‌های مورد توجه در جهان است که بیشترین کارایی را برای بازی چوگان و استفاده در مناطق کوهستانی دارد. از این رو بسیاری از کشور‌ها همچون استرالیا، انگلیس و آلمان از آن، نسل‌گیری کرده و به عنوان یک نژاد ارزشمند از آن بهره می‌برند.

ستار الماسی یکی از اسبداران کرمانشاهی که به پرورش اسب کرد مشغول است، در این خصوص می‌گوید: اسب کرد به دلیل زیرکی و قدرت فراوان از نژاد‌های منحصر به فرد در دنیاست که بهترین نوع برای استفاده در مسابقات استقامت و چوگان محسوب می‌شود، اما متاسفانه در فدراسیون به شکل یک اسب بارکش به آن نگاه می‌کنند و در زمان صدور شناسنامه آن را در رده نژاد‌های بومی موجود، قرار می‌دهند.

وی با اشاره به این نکته که نسل اسب‌های اصیل کرد رو به انقراض قرار دارد، می‌افزاید: پیش از نابودی پیست کورس کرمانشاه اسبداران به دلیل شرکت در مسابقات مختلف از اسب کرد نگهداری می‌کردند تا کسب عنوان کند، اما پس از نابودی این پیست و به دلیل نبود هیچ مسابقه کشوری، این اسب‌ها تنها در اصطبل‌ها محصور شده و هزینه بالایی را به صاحبانشان وارد کردند که همین امر باعث کاهش تعداد آنها شد.

مسوول کمیته فنی فدراسیون سوارکاری نیز درخصوص اسب کرد می‌گوید: اسب کرد یکی از نژادهای برتر و مقاوم است، اما متاسفانه همچون اسب عرب دارای سازمان جهانی نیست که بتوانیم آنها را با نام کرد داغ کنیم از این رو این اسب‌ها را در رده یکی از نژاد‌های بومی و عشایری داغ می‌زنیم.

بردبار یکی از بزرگ‌ترین مشکلات سوارکاری در ایران را نبود بودجه کافی می‌داند و یادآور می‌شود: سازمان تربیت بدنی نباید ما را با دیگر ورزش‌ها در یک رده قرار دهد زیرا آنها تنها به بحث قهرمان‌پروری می‌پردازند، اما ما علاوه بر این موضوع بحث اصلاح نژاد، نگهداری از اسب و... را داریم که مجبوریم برای برگزاری مسابقات و سایر موارد از خود شرکت‌کنندگان هزینه را تامین کنیم که از لحاظ مالی فشار زیادی به اسبدار وارد می‌کند.

در همین حال برخی افراد واردات اسب‌های خارجی، تمایل اسبداران برای نگهداری از نژاد‌های بیگانه و بی ارزش جلوه دادن اسب‌های ایرانی در مقابل نژاد‌های خارجی برای کسب درآمد بیشتر را از دیگر دلایل کمرنگ‌شدن حضور اسب‌های ایرانی ازجمله کرد در عرصه‌های کشوری می‌دانند.

جلال فیض عسگری، یکی دیگر از اسبداران کرمانشاه و رئیس پیشین هیات سوارکاری این استان در این باره می‌گوید: اسب عرب و کرد از لحاظ ژنتیکی ریشه مشترک دارند، اما به دلیل شرایط آب و هوایی متفاوت متحمل برخی تغییرات شده‌اند، اما عده‌ای می‌خواهند این دو نژاد را از هم متمایز دانسته و در حالی که اسب عرب را دارای بهترین ویژگی‌ها توصیف می‌کنند، اسب کرد را یک اسب محلی که در اختیار عشایر است، معرفی می کنند. از این رو برای با ارزش جلوه دادن اسب‌های خود، اسب کرد را نابود کرده و اذهان را نسبت به آن تغییر می‌دهند.

رئیس هیات سوارکاری استان آذربایجان غربی نیز در این خصوص می‌گوید: اسب‌های کرد موجود در منطقه آذربایجان از بهترین نوع اسب کرد هستند که متاسفانه با قیمت‌های ناچیز از منطقه خارج می‌شوند، اما در عوض اسب‌های دیگر کشور‌ها ازجمله ترکیه که دیگر برای صاحبانشان ارزشی ندارند با قیمت‌های بالا وارد کشور می‌شوند.

بهروز نهایی می‌افزاید: نبود تبارنامه داخلی برای اسب‌های کرد و همرده‌کردن آن با نژاد‌های کم‌ارزش نیز از دیگر مشکلات پیش‌روی اسب کرد است که ارزش آن را پایین آورده است. فدراسیون هم هر ساله برای برطرف کردن این مشکل به ما قول تبارنامه‌دارکردن اسب کرد را می‌دهد، اما هنوز هیچ اقدامی انجام نشده است.

سرپرست جدید فدراسیون سوارکاری کشور نیز در گفت‌وگوی خود با خبرنگار جام‌جم در این خصوص می‌گوید: در طول سال‌های گذشته توجه چندانی به اسب‌های ایرانی نشده است که همین امر باعث شده ارزش آنها پایین آمده و تعدادشان نیز به نحو محسوسی کاهش پیدا کند که از جمله این نژاد‌ها می‌توان به اسبچه خزری (کاسپین) و اسب کرد اشاره کرد.

سیدزین‌العابدین واردی تصریح می‌کند: این نژاد‌ها ذخایر ژنتیکی کشور هستند که باید بخوبی نگهداری شوند، اما متاسفانه کمتر کسی اسبچه خزری را به دلیل قد کوتاه و ناتوانی آن برای شرکت در مسابقات پرورش می‌دهد، اما همچون دیگر کشورها می‌توان برای آموزش کودکان و مصارفی از این قبیل از این نژاد استفاده کرد.

وی می‌گوید: اسب کرد یکی از نژاد‌هایی است که به دلیل قدرت، استقامت و چالاکی ارزش بالایی دارد و می‌توان در موارد ورزشی نیز از آن استفاده کرد، اما در طول سال‌های گذشته به دلیل این که متولی خاصی نداشته توجه چندانی به آن نشده است.وی می‌افزاید: متاسفانه اسب کرد همچون عرب دارای سازمان جهانی نیست که بتوان برای آن مسابقه برگزار و شناسنامه با نام کرد برای آنها صادر کرد، اما درصددیم تا برای آنها تبارنامه داخلی صادر کنیم.

رئیس فدراسیون سوارکاری توضیح می‌دهد: اسب کرد هم‌اکنون شناسنامه‌دار می‌شود، اما به عنوان نژاد بومی محلی همرده اسب‌های عشایر قرار می‌گیرد و مسابقات آن بر عهده فدراسیون روستایی و عشایری است که تعامل‌هایی با آنها در خصوص برگزاری مسابقات سوارکاری صورت گرفته است.

واردی، هزینه آزمایش ژنتیک از اسب کرد را مقرون به صرفه نمی‌داند و می گوید: هزینه DNAگیری از اسب‌های عرب و تروبلس به لحاظ قیمت آنها برای صاحبانشان مقرون به صرفه است، اما برای اسب کرد چنین نیست البته یک شخص استرالیایی چند سال قبل با همکاری استانداری کرمانشاه اسب کرد را برای ایران در استرالیا ثبت کرد، از این رو ما به دنبال آن هستیم تا کار آن را دنبال کرده و برای اسب‌های کرد شناسنامه خاص صادر و به وضعیت آنها رسیدگی کنیم.

وی می‌گوید: مشخص‌کردن نژاد اسب و اصلاح نژاد آن به فدراسیون سوارکاری واگذار شده است، اما متاسفانه سازوکار آن در اختیار ما نیست به نحوی که حتی تنها مجموعه زیر نظر فدراسیون نیز از ما سلب شده و این کار مشکلات بسیاری را به وجود آورده است.

سامان رحمتیان ‌/‌ جام‌جم کرمانشاه