اعتراض‌های مردم مسلمان ‌کشورهای عربی، متحدان آمریکا را یکی پس از دیگری سرنگون می‌کند

هراس ‌آمریکا از دگرگونی‌ چهره ‌خاورمیانه

جذابیت‌های اقتصادی و استراتژیک خاورمیانه موجب شده تا همواره این منطقه کانون توجهات جهانی قرار داشته باشد. باراک اوباما در حالی به عنوان چهل و چهارمین رئیس‌جمهور آمریکا وارد کاخ سفید شد که وی نیز از اولویت‌های کاری خود را فعالیت در این منطقه اعلام داشت. البته وی با توجه به مواضع و اقدامات آمریکا در دوران ریاست جمهوری بوش بر این ادعا بود که به دنبال تغییر در سیاست‌های تهدیدآمیز و جنگ‌طلبی بوش در قبال خاورمیانه و کل جهان اسلام است و سعی دارد تا مولفه‌‌های جدیدی را در پیش گیرد.
کد خبر: ۳۸۳۲۴۲

وی و سایر اعضای کاخ سفید با این ادعاها دیدارهایی را از منطقه داشته و با ادعای روند به اصطلاح صلح خاورمیانه به دنبال تحقق اهداف خویش برای احیای جایگاه واشنگتن در منطقه بوده‌اند. هرچند که آمریکا فعالیت‌های بسیاری برای حضور در خاورمیانه داشته، اما روند تحولات مغایر با خواسته‌های آن پیش رفته است. نکته اساسی در این حوزه رویکرد‌های مردمی به ایجاد تغییرات در ساختارهای سیاسی کشورهایشان و نیز تقویت جایگاه جبهه مقاومت است که موجب هراس آمریکا از روند تحولات منطقه شده است. پس از سرنگونی بن علی در تونس مردم کشورهایی مانند مصر، اردن، یمن، با برپایی تظاهرات و تجمعات سراسری خواستار دگرگونی در ساختار سیاسی کشورهایشان شده‌اند. این روند چنان بوده که حتی هیلاری کلینتون وزیر خارجه آمریکا در سفر به کشورهای عربی حوزه خلیج فارس رسما خواستار توجه دولت‌های عربی به خواسته‌های مردمی برای حفظ قدرت شده است. با توجه به این شرایط، خاورمیانه با دگرگونی‌‌هایی مواجه شده که در چند بعد به نفع منافع آمریکا نیست. آمریکا در حالی با چالشی به نام تونس مواجه شده که در کنار آن روند تحولات خاورمیانه نیز در چارچوب سیاست‌های آن پیش نمی‌رود.

الف ـ تقویت جبهه مقاومت

آمریکا همواره از مولفه‌هایی به نام مقاومت ـ که اساس آنها را مقابله با رژیم صهیونیستی و استعمارگری آمریکا و غرب در منطقه تشکیل می‌دهد ـ در هراس بوده و هست. از نکات مهم در این حوزه تقویت جایگاه مقاومت و تشدید پیوند حاضران در آن است. تقویت روابط میان کشورهای ایران، عراق، ترکیه، سوریه، لبنان، فلسطین که با دیدارها و رایزنی‌های متعدد صورت می‌گیرد. این کشورها در کنار همگرایی‌های همه‌جانبه بر لزوم حل مسائل منطقه براساس ظرفیت‌های یکدیگر تاکید دارند که نمود آن را در تلاش کشورها برای حل چالش‌های فراروی لبنان می‌توان مشاهده کرد. در مجموع اقدامات جبهه مقاومت خشم و انزجار آمریکا و صهیونیست‌ها را به همراه داشته بویژه این که بازیگری جبهه مقاومت می‌رود تا ضمن انزوای رژیم صهیونیستی، منافع آمریکا در منطقه را تحت‌الشعاع قرار دهد.

ب ـ تضعیف خط سازش

از دیگر نکات قابل توجه در خاورمیانه تضعیف خط سازش شامل برخی کشورهای عربی و تشکیلات خودگردان فلسطین است. هرچند آمریکا وعده‌های بسیاری برای کمک به خط سازش داشته، اما در 2 سال گذشته اقدام چندانی در این چارچوب نداشته و همچون گذشته در جهت تامین منافع خود و صهیونیست‌ها گام برداشته است؛ امری که خشم و نارضایتی ملت‌های منطقه را به همراه داشته است. این مساله همچنین به تزلزل موقعیت منطقه‌ای و جهانی پیروان آمریکا در خط سازش منجر شده است.

ج ـ تغییر در نگاه مردمی

نکته: هر چند ‌اعتراض‌های مردمی در کشورهای عربی‌ابتدا به بهانه مسائل اقتصادی و معیشتی است‌، اما در نهایت‌خواسته اصلی ‌آنان ‌ تغییر در ساختار سیاسی کشورهای متحد غرب خواهد بود

از دیگر مولفه‌های جدید در خاورمیانه رویکرد ملت‌های عربی به دگرگونی در ساختار کشورشان در رسیدن به استقلال واقعی است. روند تحولات نشانگر نوعی بیداری در میان ملت‌های عرب برای پایان دادن به وابستگی‌های کشورشان به آمریکا و نیز پایان دادن به برخی روابط پنهان و آشکار کشورهایشان با رژیم صهیونیستی است. این روند را در اعتراض‌های مردم اردن، تونس، مصر، یمن، عربستان به سیاست خارجی دولت‌هایشان می‌توان مشاهده کرد. هر چند که اعتراض‌های مردمی در کشورهای عربی در ابتدا به بهانه مسائل اقتصادی و معیشتی بوده است، اما در نهایت مردم خواسته اصلی خود یعنی تغییر در ساختار سیاسی کشور را اعلام کرده‌اند.این تغییر هرچند از سوی محافل رسانه‌ای و سیاسی عربی و غربی به عنوان تحرکی برای تغییر ساختار داخلی و به اصطلاح پیشرفت دموکراسی و آزادی بوده، اما در اصل ریشه آن را در نارضایتی مردم از وابستگی دولتمردانشان به آمریکا می‌توان جستجو کرد. مردمی که سال‌ها با استعمار فرانسه و انگلیس در جنگ بوده‌اند، اکنون در شرایطی که جهان به سمت استقلال و مقابله با استعمارگران پیش می‌روند، پذیرنده حضور دولتی همسو با منافع خارجی (آمریکا) در کشورشان نبوده و تغییر آن را خواستارند. آنها همچنین ورود دولت‌هایشان به جبهه مقاومت در برابر رژیم صهیونیستی را طلب می‌کنند. جالب آن که نارضایتی مردم در کشورهایی رخ داده که به صورت پنهان و آشکار با صهیونیست‌ها در ارتباط‌اند و این خود سندی بر نارضایتی مردم از این روابط است.

نتیجه‌گیری

در جمع‌بندی کلی از تحولات خاورمیانه می‌توان گفت که آمریکا بویژه پس از سقوط دولت غربگرای بن علی در تونس، با چالش‌های گسترده‌ای در خاورمیانه مواجه شده که به اذعان بسیاری از ناظران سیاسی، می‌تواند منافع آمریکا را تحت‌الشعاع قرار دهد. دامنه این دگرگونی را در کشورهای حامی آمریکا می‌توان مشاهده کرد که مردم بر اصل تغییر در ساختار سیاسی در جهت رسیدن به جبهه مقاومت، خواستار پایان سیاست‌های گذشته دولتمردانشان هستند. با تمام این تفاسیر و با توجه به اهمیت منطقه برای آمریکا، سناریوهای جدیدی از سوی واشنگتن در حال طراحی شدن است که برگرفته از مجموعه بحران‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی و حتی تحرکات نظامی با محوریت فلسطین است. آمریکا سعی دارد با استفاده از قدرت نرم از یک سو، دگرگونی و حفظ قدرت در کشورهای متحد عربی خود را اجرایی سازد و از سوی دیگر به بحران‌سازی در جبهه مقاومت بپردازد.

قاسم غفوری / جام جم

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها