سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دربان رباتیکی در نقش محافظ در ورودی، سردوش حمام با طراحی جدید که میتواند مشکل کمبود آب را مرتفع کند و دیوارههای تمام حسگر، تنها بخشهایی از پروژه هتل فضایی ارائه شده از سوی گروهی از دانشوران رشتههای مختلف هستند که در برنامهای به میزبانی امپریال کالج لندن و رویال کالج هنر در بریتانیا انجام میشود. این طرح مفهومی و آمیزه فناوری و هنر، میتواند به لحاظ نظری ضمیمه ایستگاه فضایی بینالمللی شود، به شرطی که این ایستگاه دورافتاده زمین در فضا، همچنان در مدار باقی بماند و آماده پذیرش میهمانان ناخوانده بیشتری باشد.
به طور کلی مفهوم هتل فضایی موضوعی است که جای بحث و اظهارنظرهای زیادی دارد و در این میان دنیل بدینی آرشیتکت معروفی که در خصوص طرحهای استقرار پایگاههایی روی مریخ و ماه، سابقه کار با ناسا و اسا را در کارنامه خود دارد معتقد است: «همه موارد از بهداشت فردی گرفته تا خوابیدن در شرایط جاذبه صفر، ما نیاز داریم که دانشجویان و طراحان علاقهمند، با خلاقیت تمام و کمال پیش بروند و راهحلهایشان چنان باشد که شرایط زندگی کردن در ایزولهترین هتل جهان میتواند با همان آسایش و راحتی امکانپذیر باشد.»
اما مفهوم جدید هتل فضایی شامل یک واحد پیش ساخته پابرجا و در قالب بخشی از سفینه فضایی میزبان، نظیر آزمایشگاه کلمبوس اتحادیه اروپا بر روی ایستگاه فضایی است که حجم کرهمانند و قابل انعطافی را نیز همراه خود دارد که از سوی یک گروه طراحی فضایی در ایتالیا توسعه یافته است. به اعتقاد کارشناسان، هتل فضایی میتواند در آیندهای نزدیک با ساختارها و فناوریهای موجود امروزی ساخته شود. به نحوی که این فرآیند را میتوان با خطوط هوایی کاملا تجملی و تفریحی مقایسه کرد که ساختاری عمومی مثل یک هواپیما را میخرند و داخل آن را برای مخاطبان خاص خود به صورت شخصیساز در میآورند.
با این اوصاف، هتل فضایی هرچه که باشد یک هتل است و باید از برنامههای خدماتی روزمره و ضروری مکانهای اقامتی و پذیرایی تبعیت کند؛ هرچه باشد یک گردشگر فضایی را نمیتوان در صندلی خود محبوس کرد و یا در خصوص ضروریات زندگی مثل بهداشت و نظافت فردی، خواب و آسایش و همچنین تفریح و سرگرمی پیشبینی لازم را نکرد. درنظر گرفتن مواردی از این دست، در حالی است که نباید فراموش کنیم همه چیز در شرایط کمترین جاذبه قرار دارد.
نظافت در شرایط بیوزنی
مساله بهداشت همواره از چالشهای اساسی حضور انسان در فضاست، اما طراحان هتل فضایی بنا دارند هر مانعی را از سر راه خود بردارند؛ توالتهای مکنده کوچکتر و پوشاک جدید برای نگهداشتن و برطرف کردن بوهای مختلف، تنها بخشی از راهکارهای معمول نظافتی فضایی به شمار میرود. البته در فضا از ماشین لباسشویی یا خشککن برقی خبری نیست و البسه مخصوصی طراحی میشوند که پوست را قادر به تنفس ساخته و در نتیجه تعرق، بوی بد و نیاز به شستشوی لباسها را کاهش میدهد. این گونه پوشاک با استفاده از الیاف طبیعی که تنفس میکنند تولید شده و علاوه بر آن محفظههای کوچکی در این البسه تعبیه شده است که هوای درون آن باعث خنک ماندن و راحتی بدن میشود. یکی دیگر از ملحقات نظافتی هتل، حمامی با یک سردوش، با شمایل و طراحی متفاوت است که میتواند به رفع مشکل شستشو در فضا کمک کند. این ابزار فناورانه با استفاده از سوراخهای ریز فراوان خود مقدار کمی آب و صابون را فواره میکند و ردیف دیگری از سوراخها آب استفاده شده را برای بازیافت میمکد. ویژگی جالب توجه این دوش اینجاست که آب تنها در تماس با پوست از سوراخها بیرون میزند و بنابراین از شناور و پخش شدن آن در محیط جلوگیری میشود. نظافت خردهریزها یا گویچههای مواد غذایی و آشامیدنی نیز ممکن است به شیوهای مشابه صورت گیرد. البته هتل فضایی نیز همانند همتای زمینی خود نظافتچی دارد. یک نظافتچی موسوم بهAirMaid در طول شبانهروز هر گونه ذرات نابجای هوا را درست مثل واحد تهویه مطبوع ایستگاه فضایی مکش میکند.
سرگرمی و آسایش در هتل فضایی
حفظ تناسب اندام و سلامتی در یک تعطیلات فضایی قرار نیست شباهتی با تشریفات دست و پاگیر تمرینات روزانه روی زمین داشته باشد.به همین منظور طراحان مدلی از دیواره ورزشی را پیشنهاد دادهاند که مسافران فضایی هتل میتوانند هر روز آنجا همراه با روشنایی و موزیک به ورزش بپردازند. البته در مورد این بخش ممکن است فضانوردان هنوز هم دویدن روی نوار گردان (تردمیل) را ترجیح دهند. اما هتل فضایی از موارد بسیار مهمی نظیر الگوهای خواب و بیداری نیز غافل نمانده است و این در حالی است که مسافران فضا با چالشی بزرگ سر و کار دارند: 16 طلوع و غروب ظرف بازه زمانی روز زمین که حاصل چرخش هر 90 دقیقه یک بار ایستگاه به گرد زمین است. البته فضانوردان مستقر در ایستگاه فضایی از یک برنامه زمانبندی روزانه با محوریت وقت گرینویچ تبعیت میکنند و با آن خو گرفتهاند که نشاندهنده زمان آغاز و خاتمه روزهای کاریشان است. طراحان هتل فضایی با جای دادن چراغهایLED در دیوارها و فضاهای ذخیره و همچنین تدارک ورود نور طبیعی از خارج، فکر روشنایی را هم کردهاند. برای کاهش میزان نور ورودی در خلال دوره شب زمین، فقط به تیره کردن شیشه بیرونی اکتفا شده است که همین به گردشگران فضایی برای تنظیم الگوهای جدید شب و روز اقامتشان کمک میکند. جالب این که یک لامپ مستقل که با نیروی جلبک تابان کار میکند نیز ممکن است گردشگران فضایی را در هر جایی که میروند همراهی کند.
اما مساله خوراک و تغذیه هتل فضایی برای پذیرایی میهمانان سیاره سبز نیز در قالب غذاهایی مشتریپسند خواهد بود و بازویی رباتیکی ظروف محتوی غذا را روی میز هوشمند مقابل مشتری قرار میدهد. البته محدودیتهای معمول تغذیه فضانوردان مانع از تلاش برای پیدا کردن روشهایی برای گنجاندن غذای تازه در سفره مشتریان هتل نشده است. این طراح بزرگ همچنین قصد دارد دوربین شناوری را داخل ایستگاه فضایی امتحان کند که میتواند در نهایت به یک ربات دربان هتل با قابلیت گرفتن عکسهای فوری تعطیلات برای گردشگران فضایی ختم شود.
با این اوصاف، نباید از نظر دور داشت که مفاهیمی نظیر هتل یا گردشگری فضایی، باید قبل از هر چیز بر چالش دشوار بودجه هنگفتش غلبه کند. اما این طراحان جسور امیدوارند خیمه هتل فضایی را در زمین شرکتهای خصوصی برپا کنند و از این راه چهبسا در آینده روح زندگی و نشاط را به ایستگاه فضایی تزریق کنند.
مهریار میرنیا
منبع:space
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
علی اصغر هادیزاده، رئیس انجمن دوومیدانی فدراسیون جانبازان و توانیابان در گفتوگو با «جامجم» مطرح کرد