بازنمایی ارزش‌های فرهنگی با پویانمایی

در سری اول این مجموعه ارتباط بین بیننده و شخصیت‌های داستان از طریق یک راوی صورت می‌گرفت. راوی سؤال و جواب‌هایی را که در ذهن مخاطب به وجود می‌آمد بر زبان می‌آورد که البته موجب خلق موقعیت‌های جالبی هم می‌شد. خانواده خرگوش‌ها شامل پدر و مادر و سه فرزند محوریت اصلی را به عهده دارند. پدر خانواده کشاورز است و فرزند اول‌شان فندق، به عنوان شخصیت اصلی بیشترین نقش را درپیشبرد داستان بازی می‌کند و به نوعی تلاش در هدایت بچه‌های دیگر نیز دارد. راه‌حل‌های فندق و دیگر بچه‌ها همیشه کارساز ودرست ازآب درنمی‌آید وموجب ایجاد مشکلاتی می‌شود. در این مجموعه محورهای آموزشی هم مدنظر قرار گرفته‌است. از جمله: احترام به پدر و مادر، راستگویی، دوری ازحسادت، همدلی، رقابت سالم، کمک به دیگران و... . رضا تقدسی تهیه‌کنندگی این مجموعه و محمد حیدری و ابراهیم ساکتی نیز کارگردانی آن را برعهده دارند.
   
آموزش بچه‌ها در ۱۰۰ قسمت
ابراهیم ساکتی که پیش از این تجربه ساخت پویانمایی موفق «سیاساکتی» را برای راهنمایی‌و‌رانندگی برعهده داشته‌است، درباره سری جدید «جنگل فندق» و کارگردانی آن که توسط چند نفر انجام می‌شود، به جام‌جم می‌گوید: این مجموعه سه چهار سال می‌شود که در حال انجام شدن است. سری جدید هم مانند فصل‌های گذشته در ۱۰۰ قسمت طراحی شده‌است. کارگردانی کار هم این گونه بود که من و آقای حیدری هر کدام نیمی از مجموعه را ساخته‌ایم. البته آقای حیدری بخش‌هایی از کار را هم پیش از من جلو برده‌اند. 
وی در پاسخ به این پرسش که چطور به یک فرمت واحد رسیدند، با توجه به این‌که مجموعه توسط دو کارگردان ساخته شده‌است، بیان می‌کند: هنر کار گروهی یعنی کاری که دو کارگردان دارد، باید یک سری اصول را در کار رعایت کرد. مثلا کارگردان‌ها در سبک فیلمبرداری، دکوپاژ، گفتن دیالوگ‌ها و... به یک توافقی می‌رسند و بعد وارد کار می‌شوند.
ساکتی می‌افزاید: در همه جای دنیا وقتی کار مشترکی تولید می‌شود که چند کارگردان دارد، همیشه امضا و سلیقه آنها در کار وجود دارد. اما سلیقه هر کارگردان و زاویه نگاه نباید به گونه‌ای باشد که کلیت کار زیر سؤال برود. یعنی نباید به گونه‌ای باشد که مخاطب این تفاوت نگاه و سبک کار را احساس کند. 
   
شخصیت‌ها در سری جدید صداپیشه دارند
این کارگردان درباره شخصیت‌های این مجموعه عنوان می‌کند: در این مجموعه حدود ۹۰ درصد اثر یکدست و ۱۰ درصد امضای کارگردان در آن مشخص است. چون هر شخصیتی در این مجموعه ویژگی خاصی دارد. مثلا یکی از آنها تپل است یا دیگری شیطنت می‌کند، کاراکتر دیگر هم بداخلاق است و دیگری عجول. از این رو هر کدام ویژگی‌های خودشان را دارند که باید در کار، شخصیت و کارکردشان را حفظ کنند. 
ساکتی ادامه می‌دهد: کاری که ما در این فصل از جنگل فندق انجام دادیم، این بود که تغییراتی عمده در آن ایجاد کردیم. در فصل گذشته مبنای کار ما به گونه‌ای بود که می‌خواستیم کار جنبه بین‌المللی داشته‌باشد و بچه‌های دیگر هم بتوانند آن را درک کنند. به همین دلیل برای شخصیت‌های این مجموعه دیالوگ نگذاشتیم و آنها بیشتر با زبان بدن با هم ارتباط برقرار می‌کردند. البته راوی داشتیم که خانم شوکت حجت بود و با بچه‌ها صحبت می‌کرد؛ به گونه‌ای که انگار زبان کاراکترها را فقط او متوجه می‌شد. راوی حکم مترجم را برای مخاطب داشت. چون آنها با زبان عروسکی حرف می‌زدند. اما سبک کار ما در سری جدید تغییر کرد. از این رو شخصیت‌های این مجموعه هر کدام صداپیشه دارند. 
وی در بخش دیگری از این گفت‌وگو بیان می‌کند: اتفاقا سبک کاری که در سری قبل داشتیم مورد توجه قرار گرفت. البته این سبک در همه جای دنیا وجود دارد و ما هم فیدبک خوبی هم گرفتیم. اما به هر حال سفارش دهنده این طور تصمیم گرفت در شیوه کارمان تغییراتی ایجاد کنیم. به همین دلیل فصل جدید جنگل فندق صداپیشه دارد و شخصیت‌ها دیالوگ دارند.
کارگردان این مجموعه همچنین درباره پیام‌هایی که قرار است به بچه‌ها منتقل شود، می‌گوید: شالوده و ایده اصلی برای ساخت این مجموعه بر این مبنا شکل گرفته که ما تمام آسیب‌های اجتماعی این روزهای جامعه را در این کار مدنظر قرار بدهیم. تحقیق این کار حدود چهار پنج سال طول کشیده‌است. با توجه به این‌که خانواده‌ها تک فرزند شده‌اند، رفت و آمدهای فامیلی و ارتباط همسایه‌ها با هم کمتر شده و این‌که بچه‌ها دوستان کمتری دارند، مسائلی از این دست را در جنگل فندق مدنظر قرار داده‌ایم. 
وی می‌افزاید: اتفاقی که در دنیای مدرن افتاده و فقط مربوط به ایران هم نمی‌شود، این است که جهان به سمتی می‌رود که آدم‌ها وقت‌شان را بیشتر در رسانه‌های اجتماعی و با تلفن‌های همراه‌شان می‌گذرانند و دوست‌های مجازی پیدا می‌کنند. بنابراین خانواده‌ها به خاطر کرونا و مسائل مالی و دلایل دیگر به سمتی می‌روند که عبوس‌تر  و زندگی‌شان ماشینی‌تر می‌شود. پدر و مادرها هم وقت کمتری دارند برای بچه‌ها بگذارند و مدام سر کار هستند. از این رو کمتر روی فرهنگ و تربیت بچه‌ها کار می‌شود. اتفاقی که رخ می‌دهد این است که یک سری آسیب‌های اجتماعی به وجود می‌آید که تاثیرات آن سال‌ها بعد خودش را نشان می‌دهد. بنابراین از کودکی باید به فکر بچه‌ها بود تا در آینده تاثیرات مخربی روی آنها نگذارد. کاری که ما کردیم این بود که آسیب‌ها را شناسایی کردیم و برنامه‌ای ساختیم که یک سری مسائل در آن وجود داشت و نمود پیدا می‌کرد.
   
ما به کودکان بدهکاریم
ساکتی ادامه می‌دهد: من خودم صاحب یک پسر ۱۴‌ساله هستم. زمانی که او به دنیا آمد دنبال این بودم که فیلم‌ها و کتاب‌هایی برایش تهیه کنم که خوراک فرهنگی خوبی به او داده‌باشم. بنابراین احساس کردم ما به کودکان بدهکاریم و برای این رده سنی کم کار کرده‌ایم. با این‌که کارهای بسیاری ساخته شده، اما کم است و باید به آنها خوراک فرهنگی خوبی داد. بنابراین ما به عنوان مجریان فرهنگی باید برای آنها خوراکی را تولید کنیم که با فرهنگی غنی‌تر بزرگ شوند نه با شعار و نصیحت؛ بلکه با زبان پویانمایی و بازی و قصه که ما هم با این زبان به آسیب‌هایی که شناسایی کرده‌بودیم، پرداختیم.  وی در این باره توضیح می‌دهد: دوستی، بازی گروهی، خودخواهی و حسادت، پرخوری، نقش پدر و مادرها در ارتباط بچه‌ها و نظارت والدین روی فرزندان موضوعاتی است که احتمال دارد ساده در قصه مطرح شود، اما همه این موارد کارشناسی شده‌است. مثلا مشکلی که بچه‌ها این اواخر پیدا کرده‌اند، دوست پیدا کردن است. یکی از نکاتی که در قصه وجود دارد همین مسأله است. یعنی ما با زبان شخصیت‌های جنگل فندق و خیلی ساده بدون این‌که آنها گیج شوند، نکاتی را به بچه‌ها آموزش می‌دهیم. 
ساکتی که یکی از خالقان «سیا ساکتی» است، در پاسخ به این پرسش که آیا هنوز هم می‌توان مانند گذشته با زبان پویانمایی تا این حد روی جامعه تاثیرگذار بود، می‌گوید: من فکر می‌کنم باز هم می‌توان روی جامعه و به خصوص نسل جدید تاثیرگذار بود. چون نسل امروز به نسبت گذشته باهوش‌تر است و به همه اخبار و اتفاقات روز دنیا هم دسترسی دارد. بنابراین بچه‌ها با گوشی‌ها و رسانه‌هایی که در اختیار دارند، می‌دانند در جهان چه اتفاقی می‌افتد. از طرفی این بچه‌ها به روز بزرگ و تربیت می‌شوند و اتفاقا وقتی یک روز وارد بازار کار و فرهنگ می‌شوند، می‌توانند ایرادات را برطرف کنند. از این رو می‌توان گفت همیشه به روز بودن به نفع بشر تمام شده‌است. ضمن این‌که پویانمایی‌ها در سراسر دنیا بار تربیتی را به دوش می‌کشد. چون همه در هر سنی به پویانمایی علاقه دارند. دلیلش هم این است که هر سال پویانمایی‌های بسیاری عنوان فیلم‌های پرفروش دنیا را از آن خود می‌کنند. از طرفی کمپانی‌های بزرگی هم هستند که دردنیا به واسطه همین پویانمایی‌ها درآمدهای خوبی کسب‌کرده و این صنعت برای‌شان سودآور بوده‌است.

پویانمایی بار آموزشی دارد
ساکتی درباره تاثیرگذاری پویانمایی می‌گوید: به عنوان کسی که سال‌هاست در این عرصه فعالیت می‌کند می‌توانم بگویم پویانمایی یکی از بهترین درگاه‌هایی است که با تماشاچی ارتباط برقرار می‌کند و هر هدف فرهنگی را که بخواهیم، می‌توانیم با این وسیله به مخاطب منتقل کنیم و از این نظر بسیار گونه تاثیرگذاری است و بار آموزشی دارد.