نفرین دفینه برای ۴۰جست‌و‌جوگر

جست‌وجوگران گنج گرچه از تجهیزات جدیدی استفاده می‌کنند اما گاهی گرفتار حوادث مرگباری می‌شوند که جان آنها را می‌گیرد. هر کلنگی که آنها بر زمین می‌زنند به خیال خودشان به گنج میلیاردی نزدیک می‌شوند اما در واقعیت یک قدم به سمت مرگ پیش رفته‌اند. در پرونده ویژه این هفته مهم‌ترین حوادث مرگبار رخ داده برای جست‌وجوگران گنج را بررسی می‌کنیم.وسوسه یکشبه پولدار شدن باعث شده خیلی‌ها برای جست‌وجو و کشف گنج سر به بیابان‌ها و نقاط ناشناس به‌ویژه مناطق کویری و جنگلی گذاشته تا بلکه بتوانند با خارج‌کردن گنج از دل زمین و فروش آن زندگی خود را سامان دهند اما بسیاری از آنها از سوی نیروهای پلیس و امنیتی شناسایی و دستگیر شده و برخی دیگر از آنها نیز در این راه جان خود را از دست می‌دهند و تنها تعداد کمی از این افراد می‌توانند به گنج دست پیدا کرده و با فروش آن به پول هنگفتی برسند.براساس آخرین آماری که سردار مهری، رئیس یگان حفاظت از میراث فرهنگی کشور اعلام کرد، در سه سال گذشته ۴۰نفر از افرادی که برای پیدا کردن گنج در جست‌وجوی آن بودند جان خود را از دست داده و تعداد زیادی مجروح و زمینگیر شده‌اند. در یکی از حوادث مرگبار، آبان ماه سال گذشته ریزش چاه در خانه‌ای در یکی از محلات مرکزی تهران مأموران پلیس را به آنجا کشاند. با توجه به این‌که حفر چاه در زیرزمین این خانه غیرعادی بود، بررسی‌های بیشتر آغاز و مشخص شد صاحبخانه با یافتن کاغذی در زیرزمین خانه‌ قدیمی‌اش به خیال این‌که گنجی در آنجا نهفته است، با همدستی سه نفر از دوستانش اقدام به حفر چاه می‌کنند. بعد از این‌که چاه کمی عمیق‌تر شد او و یکی از دوستانش در درون چاه به‌علت ریزش دهانه گرفتار شدند. بالاخره پس ‌از دو روز جسد مرد صاحبخانه و دوستش از داخل چاه خارج شد. دو همدست آنها که بازداشت شده بودند، اعتراف کردند در جست‌وجوی گنج در این خانه بودیم که این حادثه رخ داد. حمید مرد صاحبخانه تکه کاغذی در زیرزمین خانه‌اش پیدا کرد و به ما گفت که نقشه‌ گنج است. دستگاه فلزیاب خریدیم و به زیرزمین خانه‌ او رفتیم، وقتی دستگاه فلزیاب را روشن کردیم در نقطه‌ای شروع به سروصدا کرد ما که فکر می‌کردیم در آنجا گنجی مخفی شده است، شروع به کندن کردیم. روز هفتم بود که حمید و یکی دیگر از دوستان‌مان به نام محمود در چاه بودند اما به یک‌باره دهانه چاه ریزش کرد و آن دو زیر آوار گرفتار شدند و جان‌شان را از دست دادند. بررسی‌های بیشتر پلیس نشان داد هیچ گنجی در آن خانه وجود نداشته است.

مرگ تلخ سه جوان روستایی
این‌بار حادثه مرگبار در مازندران بهشت جست‌وجوگران گنج رخ داد. مرداد۹۷ بود که اهالی روستای ارطه متوجه شدند سه جوان روستا در زیر آوار در جنگل‌های افرا تخت گرفتار شدند. اهالی سراسیمه آتش‌نشانی را خبر کردند. با توجه به این‌که حادثه در روز جمعه رخ داده بود تعداد زیادی از اهالی در محل ریزش چاه حاضر شدند اما نگاه بهت‌آور آنها خبر از حادثه‌ای تلخ می‌داد. یکی از اهالی که در آن نزدیکی بود به مأموران گفت؛ فکر می‌کنم سه پسر جوان که از اهالی روستا هستند در جست‌وجوی گنج در عمق ۱۵ کیلومتری جنگل بودند که این حادثه رخ داده است. یکی دیگر از جوانان روستا که همراه افراد گرفتار شده بود به ما اطلاع داد و ما نیز موضوع را با پلیس و آتش‌نشانی درمیان گذاشتیم. شش ساعت بعد جسد بی‌جان سه جوان ۲۵ تا ۲۹ساله از زیر تله‌ای از خاک بیرون کشیده شد. با مشخص شدن مرگ سه پسر جوان، فردی که همراه آنها بود در تحقیقات پلیسی مدعی شد از چندی قبل متوجه شدیم جنگل‌های اطراف روستا گنج دارد برای یافتن‌ آن از دستگاه فلزیاب استفاده کردیم چهارنفری قرار شد گنج را پیدا و پول فروشش را بین همدیگر تقسیم کنیم. سه نفر از دوستانم هفت متر پای درخت بزرگی که فکر می‌کردیم گنجی آنجا باشد را کندند و پایین رفتند. آنها ۲۰ متر هم به‌صورت افقی تونلی را حفر کردند که یکباره صدای مهیبی آمد و من متوجه شدم چاه ریزش کرده و دوستانم گرفتار شدند. فکر نمی‌کردم پایان آن‌ رویایی که برای خودمان با پیدا کردن گنج ساخته بودیم مرگ بهترین دوستانم شود.

نقشه تقلبی بلای جان جست‌وجوگر گنج
اردیبهشت ۹۹ در حادثه مرگبار دیگری که برای جست‌وجوگران گنج رخ داد، سه دوست برای یافتن گنج راهی مناطق ممنوعه در اطراف روستای کزبر زنجان شدند. براساس نقشه‌ای که در اختیار آنها بود باید پس‌ از کندن چند متر چاه به دفینه ارزشمند دست پیدا می‌کردند. به‌همین دلیل شب‌ها از روستا خارج و چند متری حفاری انجام می‌دادند و قبل از طلوع آفتاب و حضور اهالی کار را متوقف و به روستا بازمی‌گشتند. شب سوم اما ناگهان اتفاقی هولناک رخ داد و یکی از جست‌وجوگران که در داخل چاه بود به‌یک‌باره بیهوش شد و دوستانش هرچه او را صدا زدند، جوابی نشنیدند. آنها سراسیمه با اورژانس تماس گرفتند و با حضور مأموران مشخص شد که مرد میانسال در داخل چاه دچار گازگرفتگی شده و جانش را از دست داده است. دو جست‌وجوگر غیرمجاز نیز دستگیر شده و ادعا کردند نقشه گنج را از مرد روستایی به قیمت هفت میلیون تومان خریده اما در حین حفاری دوست‌شان جانش را از دست داده است.در ادامه مرد روستایی از سوی پلیس دستگیر شد و ادعا کرد با توجه به این‌که بسیاری در روستا و اطراف دنبال گنج بوده‌اند من نقشه‌های جعلی درست می‌کردم و با این کار به درآمد خوبی رسیده بودم. هیچ‌کدام از نقشه‌ها برای رسیدن به گنج نبود و خودم آنها را با شناختی که از محیط اطراف روستا داشتم طراحی کرده و به عنوان نقشه‌ گنج اصلی می‌فروختم.

مرگ در چاه گاز‌دار
در حادثه مرگبار دیگری که اسفند ۹۹ رخ داد، دو مرد جوان قربانی گنج‌های موجود در ارتفاعات دوبرار گرگان شدند. در این حادثه سه مرد جوان که با نقشه گنج وارد ارتفاعات دوبرار گرگان شده بودند، شروع به حفاری در زمین برای پیدا کردن مجسمه طلا کردند. براساس نقشه گنجی که همراه داشتند، مجسمه‌ طلای چند کیلویی در این منطقه دفن شده بود و با کشف آنها زندگی‌شان زیرورو می‌شد.هر سه نفر با بیل و کلنگ شروع به کندن زمین کردند اما با حفر چند چاه آنها به بن‌بست رسیدند. بعد از این‌که تلاش آنها برای یافتن مجسمه طلا بی‌نتیجه ماند، به پیشنهاد یکی از افراد تیم، قرار شد این‌بار چاه بزرگ‌تری را حفر کنند تا بتوانند گنج میلیاردی را از دل خاک بیرون آورند. برای انجام این کار دو نفر به داخل گودال رفتند و نفر سوم خاک‌ها را از داخل گودال خالی می‌کرد. بعد از گذشت سه ساعت فردی که بالای چاه بود متوجه شد دوستانش دست از کار کشیدند. او که احتمال می‌داد خطری دو مرد دیگر را تهدید می‌کند سریع با هلال‌احمر و اورژانس تماس گرفت و دقایقی بعد اهالی و نیروهای امدادی در ارتفاعات حاضر شدند. نیروهای آتش‌نشانی با استفاده از کپسول‌های اکسیژن وارد چاه ۱۵ متری شده و جسد دو مرد جوان را خارج کردند.

گاز سمی، قاتل جست‌وجوگران گنج
در حادثه‌ای دیگر که مرداد سال ۹۹ در روستای کلاه دراز گیلانغرب رخ داد، چهار مرد جوان جان خود را از دست دادند. آنها به غار نزدیک روستا رفتند و متوجه شدند دهانه آن به‌صورت غیرطبیعی است. جست‌وجوگران گنج که فکر می‌کردند حتما در درون غار گنج وجود دارد تجهیزات خود را به دهانه غار بردند اما موفق نشدند آن را بازتر کنند. چهار مرد جوان وارد غار شده اما به یک‌باره دیگر اثری از آنها نبود. اهالی روستا که به غیبت مردان جوان مشکوک شده بودند موضوع را به پلیس و آتش‌نشانی اعلام کردند. با حضور آتش‌نشانان در داخل غار مشخص شد هر چهار مرد به‌علت گازگرفتگی جان خود را از دست دادند. اجساد آنها به‌سختی از داخل غار خارج شد تا یکی از حوادث مرگبار جست‌وجوگران گنج رقم بخورد.

تهران رکورد دار حوادث مرگبار
عده زیادی فکر می‌کنند که برای گنج باید در روستاها و شهرهای دور افتاده جست‌وجو کنند اما تهران یکی از رکوردداران حوادث مرگبار جست‌وجوگران گنج است. این‌بار و در پرونده‌ای دیگر مرداد۱۴۰۰ ریزش چاه عمیقی در یکی از نمایندگی‌های شرکت خودروسازی معروف به آتش‌نشانی تهران اعلام شد. با حضور آتش‌نشانان مشخص شد دو نفر که در حال حفر چاه بودند به‌علت ریزش چاه در زیر خروارها خاک گرفتار شده و جان خود را از دست داده‌اند. در گزارش آتش‌نشانی اعلام شد محل حفر چاه مشکوک است که همین موضوع باعث شد تیم جنایی پایتخت به موضوع ورود کند. در بررسی‌های اولیه مشخص شد نگهبان نمایندگی شب‌ها دوربین را خاموش و صبح بار دیگر روشن می‌کند. با دستگیری مرد نگهبان، او ابتدا ادعا کرد که هیچ‌چیز یادش نمی‌آید و خودش در حادثه ریزش چاه مجروح شده‌است اما پزشک معالج اعلام کرد نگهبان ۵۴ساله هیچ ضربه‌ شدیدی به سرش وارد نشده و دچار فراموشی نیست. در ادامه مرد نگهبان لب به اعتراف گشود و گفت: یکی از همکاران‌مان مدعی بود که به دلش افتاده در محل شرکت گنج وجود دارد. ما هم پیش مرد رمالی رفتیم که او با تأیید حرف‌های همکارم مدعی شد برای یافتن گنج در زیر یکی از سوله‌ها باید ابتدا ۳۰ متر زمین را به‌صورت عمودی کنده و ۳۰متر به‌صورت افقی برویم. برای ‌این‌که تابلو نباشد با یکی از مدیران نمایندگی هماهنگ کردیم و قرار شد به او درصدی از فروش گنج بدهیم. او ادامه داد: برای انجام این کار دو کارگر که از شهرستان به تهران آمده بودند را استخدام کردیم اما به یک‌باره چاه ریزش کرد و آنها جان‌شان را از دست دادند. با این اعترافات هر پنج جست‌وجوگر گنج از سوی پلیس دستگیر شدند.

سودجویی با فروش فلزیاب
محمداسماعیل اسمعیلی - باستان‌شناس
متاسفانه در سال‌های اخیر بر اثر تبلیغات غلط شاهد افزایش حفاری‌های غیرمجاز در ابنیه تاریخی و مکان‌های دارای ارزش هستیم و عده‌ای برای کشف گنج و آثار تاریخی ارزشمند علاوه بر به خطر انداختن جان خود، به آثار تاریخی آسیب‌های جبران‌ناپذیری می‌زنند. در این میان با تبلیغات فریبنده عده‌ای سودجو برای فروش دستگاه‌های فلزیاب و طلایاب شاهد افزایش تخریب‌ها و بعضا مرگ جست‌وجوگران گنج هستیم. در سال‌های اخیر همچنین برخی برای کلاهبرداری مناطق روستایی و اطراف سایت‌های باستان‌شناسی را شناسایی و با تهیه نقشه‌های جعلی گنج و فروش آنها، افراد را ترغیب به جست‌وجو می‌کنند. این در حالی است که این افراد بدون توجه اقدام به حفاری و تخریب آثار و ابنیه می‌کنند. خوشبختانه درصد زیادی از حفاران غیرمجاز در سال‌های اخیر دستگیر شده‌اند اما آن دسته بسیار اندک که موفق به کشف آثار تاریخی و بعضا سکه‌های طلا می‌شوند بدون در نظر گرفتن ارزش معنوی این آثار آنها را فروخته یا اقدام به آب کردن سکه‌ها کرده تا راحت‌تر آنها را به فروش برسانند. این اقدام ضربات مهلکی به میراث فرهنگی کشور می‌زند.
نکته مهم دیگر این است که برخی نحوه کاوش‌های باستان‌شناسان را نمی‌بینند و بدون توجه به این نکته که آنها آموزش‌دیده و علاوه بر نگهداری محیط کاوش میراث کشف شده را سالم از دل خاک بیرون می‌آورند، اقدام به جست‌وجو در دل خاک کرده و ضربات جبران‌ناپذیری را به میراث فرهنگی کشور می‌زنند.
در پایان باید اشاره کنم که جست‌وجو گنج علاوه بر غیرقانونی بودن، به‌دلیل این‌که افراد آشنایی با محیط کاوش ندارند، می‌تواند باعث مرگ آنها به‌علت نبود اکسیژن در اعماق زمین و غارها شده و همچنین ریزش آوار می‌تواند مهم‌ترین دلیل مرگ آنها شود. مردم عزیز باید بدانند هر محلی به دلیل قدمت ساخت، دارای گنج و دفینه نیست و جان‌شان را به خطر نیندازند. ما امیدوار هستیم رسانه‌ها با تبلیغ غیرواقعی وسایل جست‌وجو ی گنج به تخریب آثار باستانی دامن نزده و جان جوانان را به خطر نینداخته و دستگاه‌های مسئول هم بیش از پیش با حفاران غیرمجاز برخورد کنند.