نیاز سینما به پشتوانه پژوهشی

دبیر پنجمین جایزه پژوهش سال اولین سخنران این مراسم بود که ضمن تشکر از حضور مدیران فرهنگی، استادان دانشگاه و سایر حاضران بیان کرد: خدا را شکر می‌کنم که به این نقطه رسیدیم که امروز اختتامیه جایزه را برگزار می‌کنیم.‌ از همه کسانی که در این مسیر کمک کردند، تشکر می‌کنم. شخصیت‌های تراز اولی تاکنون دبیری این جایزه را برعهده داشتند و شاید من جسارت به خرج دادم که پنجمین جایزه پژوهش سال را اداره کنم.

امیررضا مافی گفت: در پنجمین دوره جایزه پژوهش سال، ۹۲ اثر به دبیرخانه ارسال شد و ۳۸ اثر به مرحله داوری رسید که شرح ماوقع آن در کتاب جایزه پژوهش سال به سمع و نظر مخاطبان می‌رسد. سینمای ایران سینمای بالنده‌ای است. آنچه به عنوان میراث فرهنگی از نسل امروز می‌ماند، دیگر بناهای تاریخی و معماری‌ نیست، بلکه سینماست که تبدیل به میراث فرهنگی امروز ما شده است.

دبیر پنجمین جایزه پژوهش سال تاکید کرد: این میراث نیازمند این است که بتواند به چیزی تکیه کند. در سال‌های اخیر به نظر می‌رسد پیوند پژوهش و سینما کاسته شده است و این مساله به بدنه سینما یادآوری می‌کند که حیات آن پیوند عمیقی با پژوهش دارد. ناگفته نماند که سینمای بدون پشتوانه در آن اغتشاش جریان دارد‌ و برای این که میراث فرهنگی میرا نباشد نیازمند پشتوانه پژوهشی‌هستیم.

مافی با اشاره به این که دانشگاه‌های ما بیش از آن که به محتوا نگاه کنند به فرم و شکل و ساختار پژوهش‌ها اهمیت می‌دهند، مطرح کرد: ما دچار فقدان ادبیات بومی سینما هستیم. پس نیازمند همت کسانی هستیم که در این حوزه فعالیت می‌کنند. امیدوارم این قبیل جوایز اهتمام‌ پژوهشگران علوم انسانی را به سینما جلب کند.

او خاطر‌نشان کرد: امروز به لحاظ شرایط اجتماعی در وضعیت خاصی هستیم و اتفاقا یکی از جاهایی که باید به کمک ما در این شرایط می‌آمد، سینما بود که اگر چارچوب و مبنای نظری محکمی داشت، واکنشش نسبت به مسائلی که اتفاق افتاده است، متفاوت بود. امیدواریم دست‌اندرکاران سینما عاری از هیجان با پدیده‌های اجتماعی مواجه شوند؛ یعنی فارغ از سیاست‌زدگی واکنش نشان بدهند. همه‌ ما فرزندان یک سرزمین‌ هستیم و آنچه از روزگار ما باقی می‌ماند، سینمای ماست که باید دست به دست هم دهیم تا غنی‌تر شود.

اولویت جدی پژوهش

معاون توسعه فناوری و مطالعات سینمایی سازمان سینمایی، دیگر سخنران این مراسم بود که گفت: بعد از توفیقات فراوان در عرصه علمی و پژوهشی، مسئولان به این نتیجه رسیدند برای دستگاه‌های اجرایی باید به این سمت بروند که فعالیت‌های‌شان مبنای پژوهشی و علمی داشته باشد. بر این اساس درصدی از بودجه دستگاه‌ها به پژوهش اختصاص یافته است، چراکه هر فعالیتی که مبنای پژوهشی داشته باشد و عقلایی با آن برخورد شود، توفیقاتی بیشتر است. ناگفته نماند چند سالی است که این امر تبدیل به قانون شده است.
قادر آشنا ادامه داد: حوزه پژوهش برای وزارت فرهنگ‌ و ارشاد اسلامی و سازمان سینمایی سوره به دلیل گستردگی و فراوانی مخاطب و خانواده بزرگی که بهره‌مند است، اولویت جدی دارد و با وجود همه مشکلات، باید به حوزه نظر و عمل توجه کنیم.

معاون توسعه فناوری و مطالعات سینمایی سازمان سینمایی با بیان این که جایزه پژوهش سال سینما از خالقان آثار پژوهشی تجلیل می‌کند، مطرح کرد: توجه به امر سینما عنصر موثری‌ است که باید به آن توجه شود. همچنین جایزه پژوهش برای کسانی است که قلم به دست می‌گیرند‌ و آثار فاخر خلق می‌کنند. آشنا خاطرنشان کرد: امسال با پژوهشکده‌‌های مختلف مکاتبه کردیم و از آنها خواستیم اولویت‌های سینمای ایران امروز را برایمان شرح دهند. این اتفاق نشان می‌دهد تلاش‌مان بر این است که به حوزه پرورش‌های کاربردی توجه کنیم. قرار است تمام پژوهش‌های تدوین و اجرا شده در یک سایت بارگذاری و بانک اطلاعاتی پژوهشگران نیز کامل شود. این کار هم برای دانشجویان و هم برای تهیه‌کنندگان، بازیگران، کارگردانان و... مفید است تا سینما بالنده‌تر از این شود‌.

گرامیداشت یاد امیرحسین ندایی

در ادامه مراسم، ویدئویی از زنده‌یاد امیرحسین ندایی که‌ با همکاری رادیو نمایش و دبیرخانه پنجمین جایزه پژوهش سال تهیه شده بود، پخش شد. سپس محمدعلی صفورا همکار زنده‌یاد امیرحسین ندایی در سخنانی بیان کرد: من با امیرحسین ندایی سابقه دوستی ۳۰ ساله، همکاری ۱۵ ساله و همسایگی ۱۰ساله دارم. امیر به واسطه یوم‌الاطراف‌بودنش فردی خاص در حوزه آموزش سینما بود. این به ما کمک می‌کرد که وارد بحث‌های بینارشته‌ای شویم چون ذات سینما هنر بینارشته‌ای‌ است. نسل امیرحسین ندایی نسلی بود که هم فیلم می‌ساخت، هم درس می‌خواند و هم عاشق سینما بود که این اتفاق حوزه آموزش را پربارتر می‌کرد. من معتقدم از دانشگاه‌ها و پایان‌نامه‌ها باید بسیار استفاده و استادان حوزه پژوهشی بسیار اهمیت داده و حتی تجلیل شود تا دانش را به سمت سینمای ایران‌ گسیل کرد. اضافه‌شدن جایزه امیرحسین ندایی به پنجمین جایزه پژوهش سال بسیار مغتنم و باارزش است.

برگزیدگان جایزه پژوهش

بخش پژوهش بصری
اثر شایسته تقدیر: «روزنه آبی» فرزاد فره‌وشی، برنده لوح و مبلغ ۱۰۰ میلیون ریال
بخش پایان‌نامه کارشناسی ارشد
اثر شایسته تقدیر: «بومی‌سازی ژانرهای سینمایی بر اساس ظرفیت‌های فرهنگی، جغرافیایی و قومی خوزستان برای سینما و تلویزیون ایران» سعید سراج‌الدین میرقائد، برنده لوح و مبلغ ۶۰ میلیون ریال
بخش پایان‌نامه کارشناسی ارشد
اثر برگزیده: «گفتمان، هویت، روحانیت: تحلیل نشانه‌شناسی گفتمانی روحانیت در سینمای دهه ۷۰ و ۸۰ ایران» حجت‌ا... نظری، برنده تندیس، لوح و مبلغ ۱۲۰‌میلیون ریال
بخش طرح‌نامه پژوهشی: پیشنهاد شایسته حمایت: «اطلس جامع هنر سینمایی کشور (با رویکرد تدوین سند الگوی راهبردی توسعه هنر سینما در ایران اسلامی)» هادی مؤمنی، برنده مبلغ ۲۰۰ میلیون ریال
جایزه ویژه دبیر به یادبود دکتر امیرحسین ندایی
«بررسی تطبیقی ویژگی‌های تداخل روایی در سینما و ادبیات» فاطمه احمدی، پلاک یادبود، لوح و مبلغ ۶۰‌میلیون ریال
بخش مقاله علمی: اثر برگزیده: «ارائه نگاشت راهکارهای مرجعیت جشنواره جهانی فیلم فجر» احسان سالمی، مهدی عبدالحمید، فرشاد عسگری‌کیا، معصومه سروندی، برنده تندیس، لوح و مبلغ ۲۰۰ میلیون ریال
بخش رساله دکتری: اثر شایسته تقدیر: «مطالعه تطبیقی مفهوم سینمای ملی در سینمای ایران و مصر با تأکید بر الگوی روایت» (مطالعه‌ای بر سه فیلمساز ایرانی و مصری) محمدخیر دریب، برنده مبلغ ۱۲۵ میلیون ریال
بخش طرح پژوهشی: اثر شایسته تقدیر: «مطالعه تجربه مخاطب در مواجهه با فیلم‌های سازمان سینمایی سوره در چهلمین جشنواره فجر: فیلم‌های سینمایی هناس، شادروان، ضد و دسته دختران» سیاوش صلواتیان برنده مبلغ ۱۰۰ میلیون ریال
بخش طرح پژوهشی: اثر برگزیده: «بهره‌گیری از ظرفیت‌های هاپتیکی هنر ایرانی‌-اسلامی در سینمای ایران» علیرضا صیاد، برنده تندیس، لوح و مبلغ ۳۰۰ میلیون ریال
در «بخش جستار علمی» هم هیات داوران هیچ اثری را حائز دریافت جایزه ندانست.
این مراسم با نماآهنگ «قول مادرانه» درباره حادثه تروریستی حرم شاهچراغ و با موضوع آرتین که خانواده خود را در این حمله از دست داد به پایان رسید. ‌۳۶ مقاله علمی، ۲۷ پایان‌نامه کارشناسی ارشد، ۱۰ طرح پژوهشی، ۸ طرح‌نامه‌ پژوهشی، ۵ رساله دکتری، ۳ پژوهش بصری و ۳ جستار علمی به دبیرخانه جایزه رسیده بود که به لحاظ تعداد مقاله علمی در صدر بوده اما به لحاظ حجم پایان‌نامه کارشناسی ارشد رتبه اول را داشته است. مجموعا در شش بخش مکتوب ۷۳۳۶ صفحه پژوهش داوری شده است. در مرحله انتخاب همه داوران همه ۹۲ اثر را که بدون هرگونه اطلاعات مربوط به صاحب اثر در اختیارشان قرار گرفته بود، برای ورود به مرحله داوری بررسی کردند و ۳۸ اثر منتخب شد. ۵ اثر طرح پژوهشی، ۲ رساله دکتری، ۱۳ مقاله علمی، یک جستار علمی، یک پژوهش بصری، ۴ طرح‌نامه پژوهشی، و ۱۲ پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد به مرحله داوری رسیده‌اند. چکیده ۴۱ اثر در کتاب پنجمین جایزه پژوهش سال سینمای ایران، به همراه یادداشت‌هایی از محمد خزاعی، رئیس سازمان سینمایی کشور، قادر آشنا، امیررضا مافی، دبیر پنجمین دوره و گفت‌وگو با اعضای شورای سیاستگذاری و شورای علمی و هیات داوری این دوره از جایزه منتشر شده است.

روزنامه جام جم