تورم، سوخت اروپا را سوزاند

از۲۰۲۱ به این سو و به دنبال بحران قطع رابطه اروپا با روسیه و تحریم شبکه‌های بانکی و انرژی روسیه قبوض گاز طبیعی خانوارهای اروپایی از۲۰۲۱ به این سود ۱۱۱درصد افزایش یافت.

رسانه‌های اروپایی از زبان کارشناسان از خانوارها خواستند کمتر غذا بخورند و بیشتر به کاهش مصرف انرژی فکر کنند اما این هم مانع از سربار شدن تورم بر دوش کلیه هزینه‌های زندگی نشد. فشار افزایش هزینه‌ها خود را در قالب اعتصاب‌های گسترده کارکنان بخش‌های عمومی مانند پست، حمل و نقل زمینی، تامین‌کنندگان خدمات هوایی و کادر درمان نشان داد.

انگلیس در میان این کشورها توفان شکل‌گیری اعتراض و تسری آن به سایر نقاط اروپاست. خبرگزاری بلومبرگ اعلام کرد شدت اعتراض‌ها از ۱۹۸۹ که «مارگارت تاچر» از حزب محافظه‌کار نسخت‌وزیر انگلیس بود، بیشتر است طوری که تعداد کارکنانی که دست به اعتصاب زده‌اند به بیشتر از ۱.۵میلیون نفر ساعت در روز رسیده‌است. قطب اقتصادی اروپا یعنی آلمان هم وضعیت بهتری ندارد. در حالی که در آبان ۲۰۰هزار نفر اعتصاب کردند و خدمات زیرساخت‌ها را در هم پیچیدند، در ساعات گذشته اروپا میزبان اعتراض آلمانی‌ها بود.
اتحادیه کارگری «وردی» که قوی‌ترین اتحادیه چانی‌زنی کارگری در اروپا محسوب می‌شود و در مواقع تشدید بحران‌های اقتصادی قد علم می‌کند، حالا دور جدید اعتراضات را به دست گرفته تا دستمزد کارگران مجدد افزایش یابد. این در حالی است که شرکت‌های اروپایی و شعب شرکت‌های چند ملیتی مستقر در اروپا پس از هر دور افزایش دستمزد، دست به اخراج گسترده کارکنان خود می‌زنند. برای مثال شرکت آمازون که خرداد امسال و در پاسخ به تورم افسارگسیخته دستمزد ساعتی کارکنان خود را به ۱۸ دلار افزایش داده‌بود تصمیم گرفته ۱۰هزار نفر را اخراج و جذب نیرو را متوقف کند.

هشدار تورم در سرزمین چشم‌آبی‌ها

با این‌که کارشناسان اقتصادی از بهبود چشم‌اندازهای تورم در آمریکا خبر داده‌اند، در مورد ادامه افزایش تورم در اروپا هشدار می‌دهند. بررسی روند افزایش تورم در کشورهای اروپایی و شدت آن در میان خانواده‌های فقیر نشان می‌دهد اروپا به این زودی‌ها از تورم خلاص نمی‌شود. از اواسط ۲۰۲۱ بر آتش تورم دمیده شد. بررسی داده‌های سایت اقتصادی Bruegel نشان می‌دهد، در حالی که خانواده‌های فقیرتر اتریش تورم ۱.۰۶درصدی را تجربه می‌کردند حالا با تورم ۱۱.۶درصدی دست به گریبان هستند. در واقع در عرض یک سال تورم در این کشور ۱۱برابر شده‌است. هزینه‌های آب، الکتریسیته، گاز و بنزین در این کشور از سال ۲۰۱۹، دو برابر شده‌ است.
در آلمان تورم خانواده‌های فقیر از ۱.۶۲درصد در اواسط ۲۰۲۱ به حدود ۹ درصد رسیده‌است. در آلمان هم هزینه‌های موارد یاد شده بیشتر از همه افزایش یافته و از سال ۲۰۱۹ بیش از یک برابر شده‌است. در سوئد هم تورم خانواده‌های فقیر از ۲۰۲۱، شش برابر شده و از یک درصد به حدود ۶ درصد رسیده‌است. در سوئد هم هزینه‌های آب و انرژی بیشتر از همه هزینه‌ها جهش تورمی داشته‌اند. تورم این موارد در سوئد به ۲۸.۰۲درصد رسیده‌است یعنی چهار برابر میانگین تورم که حدود ۷ درصد اعلام شده‌است. در فرانسه سطح تورم آب و انرژی در حالی به ۲۴ درصد رسیده که میانگین تورم حدود ۷درصد است.

دور باطل حقوق و تورم

با همه این احوال اروپایی‌ها تکیه خود را بر افزایش دستمزد گذاشته‌اند. طبق آمارهای سایت eurostat در سه ماهه دوم ۲۰۲۲، به طور میانگین ۴.۴درصد به دستمزدها افزوده شده‌است. متوسط سطح دستمزدها در سال ۲۰۲۱ کمتر از۰.۵درصد بود در نتیجه حداقل دستمزد در عرض یک سال حدود چهار برابر شده‌است. این چهار برابر شدن سطح دستمزدها، خود به افزایش تورم می‌انجامد. اقتصاددان‌ها به این حالت مارپیچ تورم-دستمزد می‌گویند. به این معنی که تورم به افزایش دستمزد می‌انجامد و افزایش دستمزد به تورم، بدون این‌که هیچ راهکاری برای قطع این مارپیچ وجود داشته‌باشد.

اصغر بالسینی، تحلیلگر اقتصاد بین‌الملل در مورد زمینه‌های ایجاد مارپیچ تورم- دستمزد در اروپا به جام‌جم گفت: «چنین وضعیتی سه علت عمده دارد: تبعات جنگ روسیه و اوکراین و تاثیر آن بر بازار انرژی، تبعات بحران کرونا و اخلال در زنجیره کالاها. این عوامل موجب شده تورم ۱۸ کشور اروپایی به بیشتر از ۱۰درصد برسد.
وی با بیان این‌که برخی از این کشورها تورم بی‌سابقه دارند، افزود: استونی ۲۴ درصد، لیتوانی ۲۲.۵درصد، لتونی ۲۲ درصد و مجارستان ۲۰.۷درصد تورم دارند؛ یعنی چهار کشور تورم بالای ۲۰درصد را تجربه می‌کنند. بالیسنی با تاکید بر این‌که پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند تورم با شیبی قابل توجه افزایش خواهدیافت، تاکید کرد: امسال تورم ۹درصد و سال آینده در صورت کاهش هزینه‌های تامین انرژی به ۶ درصد می‌رسد البته کاهش هزینه‌های انرژی به حل بحران روسیه و اوکراین ارتباط دارد.

به گفته بالسینی، در چنین شرایطی تقاضا برای افزایش دستمزد به وفور دیده می‌شود. اتحادیه‌های کارگری فشارهای خود را افزایش داده‌اند. با توجه به این‌که این اتحادیه‌ها از نفوذ در قدرت سیاسی برخوردار هستند و توان رایزنی بالایی دارند، این فشارها را باید بسیار جدی گرفت. موضوعی که مارپیچ تورم-دستمزد را تشدید می‌کند.

این تحلیلگر اقتصاد بین‌الملل تصریح کرد: با این حال افزایش دستمزد به افزایش هزینه‌های تولید و افزایش تورم منتهی می‌شود. به هر صورت کنترل تورم در بلندمدت به سختی قابل انجام است و چشم‌انداز کوتاه‌مدت هم ندارد. تنها عامل کنترل تورم پیدا کردن منابع انرژی با هزینه‌های تعدیل‌شده‌است در حالی که روسیه برای تحت فشار گذاشتن اوکراین همچنان مصر است.

جبران کسری گاز از آمریکا

محمد قادری، کارشناس اقتصاد بین‌الملل هم نسبت به این‌که اروپا هزینه‌های انرژی را در سبد مصرف خانوارها جهش بیشتری دهد، هشدار می‌دهد.
وی به راهکار جایگزین اروپا اشاره کرد و به جام‌جم توضیح داد: اروپا برای جبران کسری گاز طبیعی خود سراغ آمریکا رفته در حالی که آمریکا حاضر است با هزینه‌های به مراتب بالاتری نسبت به روسیه انرژی مورد نیاز قاره سبز را تامین کند. وی معتقد است، آمریکایی‌ها انرژی را چهار تا پنج برابر گران‌تر از روسیه در اختیار اروپا می‌گذارد، البته این فقط یک وجه تورم است.
وجه دیگر خشکسالی است که تامین کنندگان غذا و زنجیره تولید غذا را تحت فشار گذاشته است. این تحلیلگر اقتصاد بین‌الملل تصریح کرد: خشکسالی، تامین غذا را به یک بحران تبدیل کرده است. از آنجا که کشورها نمی‌توانند هزینه‌های غذا را فاکتور بگیرند، باید اقلام مصرفی مردم را تامین کنند.
به گفته قادری، در پی کمبود بارش در کشورهای تولید کننده غذا، بانک مرکزی آلمان در گزارش جدید خود، پیش‌بینی تورم هزینه‌های مصرف کنندگان را افزایش داده است. این شرایط موجب شده اعتراض‌ها در آلمان و فرانسه به آشوب تبدیل شود.
وی با بیان این‌که آلمان بدترین اشکال خشونت را در برخورد با معترضان نشان داده است، تاکید کرد: آلمان که در بحران انرژی درمانده شده برای افزیش فشار گاز خانگی در سرما، شروع به تزریق اکسیژن کرده است. در واقع به جای این‌که گاز طبیعی بفروشد، اکسیژن را با آن مخلوط کرده است.
این تحلیلگر اقتصاد بین‌الملل ادامه داد: به‌دنبال بحران انرژی، جریان ملی‌گرای افراطی با رویکردهای نازیستی، دولت‌ها را تحت فشار گذاشته‌اند تا پیوندهای خود را با اروپا قطع کنند. واکنش به بحران اقتصادی، برآمدن ملی گرایی افراطی است.
این جریان‌ها در فرانسه مقابل رئیس‌جمهور این کشور قد علم کرده‌اند. قادری می‌گوید آنها می‌خواهند انگاره‌های نازیستی یک تهدید دائم برای مکرون باشند، در نتیجه بحران اقتصادی اروپا تبعات گسترده‌ای دارد که هنوز تمام ابعاد آن برملا نشده است.

متوسط درصد تورم کالاهای منتخب در سبد هزینه‌های مصرف‌ کنندگان اروپا

آب، الکتریسیته گاز و سوخت: ۲۳
حمل‌ونقل: ۲۰
موادغذایی: ۱۰
مسکن و پوشاک(اجاره و تعمیرات): ۴
سایر هزینه‌ها: ۱۶

روزنامه جام جم