رسانه‌های مجازی و روابط ایران - روسیه

ارگان‌های فرهنگی ایران بیش از این‌که روی افکار عمومی و دیپلماسی عمومی فعالیت کنند، با نگاه دولتی نخبگان را مورد هدف قرار داده‌اند. فعالیت‌های مربوط در این حوزه عملا بیش از برگزاری معدود کنسرت موسیقی و ترجمه چند کتاب فراتر نرفته است. با توجه به فرصت‌های رسانه‌های مجازی لازم است این تمرکز درخصوص مردم صورت بگیرد .
رخداد‌های اخیر در منطقه و جهان باعث شده است برخلاف حداقل یک دهه قبل مواضع رسانه‌های گروهی در روسیه نیز رنگ و روی همگرایی بیشتری با ایران به خود بگیرد و افکار عمومی شهروندان روس نسبت به ایران ایجابی‌تر از گذشته شود.
حضور شهروندان روسیه در شبکه‌های اجتماعی از قبیلlivejournal با رویکرد وبلاگ‌نویسی وVK)vkontakte) با حدود نیم میلیارد عضو در کنار محبوبیت Instagram به تولید و دیده شدن محتواهای متنوع و بیشتری در مورد ایران نسبت به گذشته منجر شده است.
با این حال بیشترین نتایج موتورهای جست‌وجو ما را بیشتر به اخبار و مطالب حوزه سیاست بین‌الملل در خبرگزاری‌ها رهنمون می‌کند. لذا ضرورت دارد برای برنامه ریزی درخصوص معرفی ظرفیت‌های فرهنگی، گردشگری و اقتصادی ایران در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی روسی یک برنامه‌ریزی هدفمند انجام شود.
غذا، موسیقی، سبک زندگی، جوانان، تفریحات و طبیعت ایرانی مواردی است که برای شهروندان روس و به‌خصوص نسل جدید جذاب است. امری که توسط بخش فرهنگی دولتی مغفول مانده و هر چه در این حوزه داریم محتوای خودجوش و تجربیات مردمی است. این نکته بیانگر اهمیت محوری تولید محتوا توسط مردم و گردشگران است.
یکی از عواملی که باعث بهتر شدن و تولید محتوا در خصوص ایران می‌شود، سهولت اخذ روادید گردشگری برای شهروندان روس است. لغو روادید گردشگری بین دو کشور و در کنار آن راه‌اندازی پلتفرم‌های سفر به همراه فعالیت در شبکه‌های اجتماعی در قالب پویش و هشتگ‌های مرتبط با ایرانگردی می‌تواند به تولید سفیران فرهنگی و گردشگری دو کشور کمک کند.
آنچه امروز بیش از پیش می‌تواند به شناخت و درک هر چه بهتر طرفین در تمامی حوزه‌ها کمک کند، یادگیری زبان است که این موضوع باید با برنامه‌ریزی هدفمند و عملیاتی در ایران دنبال شود. این مهم ترین کمبود در حوزه تولید محتوا در رسانه‌های مجازی روسیه است. این مشکل در کنار نگاه کلیشه‌ای تاریخی به همسایه شمالی موجب ضعف در معرفی ظرفیت‌های طرفین به یکدیگر شده است. تولید محتوا با موضوع ایران از سوی نهادهای دست‌اندرکار به زبان روسی در فضای وب عملا ناچیز است و جالب اینجاست روس‌ها در زمینه یادگیری فارسی نسبت به ما در یادگیری زبان روسی پیشروتر هستند. بیشتر دیپلمات‌ها و ماموران دولتی روسیه در ایران به زبان فارسی مسلط اند و این امر در خصوص دیپلمات‌های ما در کشور‌های مشترک‌المنافع معکوس است. با این‌حال با توجه به روند فعلی در افزایش حضور دانشجویان ایرانی در روسیه، انتظار می‌رود به‌خصوص در رشته‌های علوم انسانی چشم‌انداز بهتری در آینده نزدیک رقم بخورد.
طبق پیش‌بینی‌ها تا سال 2050 بیش از نیمی از جمعیت این کشور مسلمان خواهند بود و جالب است بدانیم سابقه دین اسلام در جغرافیای روسیه از مسیحیت بیشتر است. قرائت روسیه کنونی از اسلام یک قرائت چند ملیتی در راستای حفظ تمامیت ارضی این کشور است. تولید محتوایی که در این راستا قدم بردارد و از جنس محتوایی مردمی و در قالب ارائه سبک زندگی باشد بدون شک موثر واقع خواهد شد.

محمد ولوی

بین الملل