وقت سرخ‌رویی ماه

امشب ماه‌گرفتگی با ورود قرص ماه در ساعت 23:15:01 به نیم‌سایه زمین در فضا آغاز می‌شود. نیم‌سایه، بخش روشن‌تر سایه زمین در فضاست و آغاز این بخش از ماه‌گرفتگی با چشم غیرمسلح چندان قابل تشخیص نیست. اما با واردشدن بخش‌های بیشتری از قرص ماه به نیم‌سایه تا حدودی می‌شود احساس کرد قرص ماه کمی تاریک‌تر از حالت عادی شده است.
اما در ادامه آن بخش از مراحل خسوف که همگان بتوانند تشخیص دهند با ورود قرص ماه به سایه زمین آغاز می‌شود؛ این اتفاق در ساعت 00:32:53 بامداد چهارشنبه 26 تیر 98 رخ می‌دهد. از این زمان به بعد در حالی که قرص کامل ماه بر فراز افق جنوبی می‌درخشد اندک‌اندک شاهد تیره‌شدن قرص ماه از قسمت بالا- چپ خواهید بود. هرچه زمان بگذرد خواهید دید بخش‌های بیشتری از قرص ماه زیر سایه زمین می‌رود و ماه تیره‌تر می‌شود. با این حال از آنجا که این ماه‌گرفتگی به صورت کامل رخ نمی‌دهد، در اوج خسوف جزئی در ساعت 02:01:55 می‌بینید 65 درصد از قرص ماه در سایه زمین قرار گرفته و بقیه آن به صورت بخش روشن‌تری جلوه می‌کند که درنیم سایه قرار دارد. اگر از حدود ساعت 01:30 تا 02:30 بامداد به بخش گرفته ماه خوب دقت کنید، به‌خوبی می‌توانید گردی سایه زمین را روی رخ ماه تشخیص دهید؛ شیوه ساده‌ای برای پی‌بردن به گردی زمین که دست‌کم از 2700 سال پیش اخترشناسان بابلی از طریق آن به کروی بودن زمین پی بردند و چند قرن بعد اراتوستن با ارائه ابتکاری هندسی توانست محیط زمین را محاسبه کند.
پس از این‌که خسوف در حوالی ساعت 2 بامداد چهارشنبه 26 تیر به اوج رسید رفته‌رفته می‌بینید همزمان با این‌که ماه به سمت افق مغرب و زمان غروبش نزدیک می‌شود، به تدریج در مسیر خارج شدن از سایه زمین پیش می‌رود و دقیقه به دقیقه از وسعت بخش تاریک روی قرص ماه کم می‌شود. این وضعیت تا ساعت 03:30:51 ادامه خواهد یافت تا در آن زمان قرص ماه از سایه زمین بیرون برود. در ادامه ماه مراحل عبور از نیم‌سایه زمین را طی می‌کند تا این‌که در نهایت ساعت 04:48:51 ثانیه ماه به کلی از نیم‌سایه زمین خارج خواهد شد و به این ترتیب خسوف جزئی پایان می‌یابد.
جالب است بدانید امشب به‌جز ما در ایران، ساکنان اغلب قاره‌ها در آسیا، اروپا، آفریقا، آمریکای جنوبی و حتی جنوبگان که در زمان رخداد این ماه‌گرفتگی در شب قرار دارند می‌توانند شاهد رخداد این پدیده جذاب باشند و فقط مردم آمریکای شمالی هستند که اقبال دیدن این خسوف را نخواهند داشت.
در پایان لازم است اشاره کنم استثنائا اگر امشب زود بخوابید یا از بداقبالی با آسمانی ابری روبه‌رو شوید تا بیش از چهار سال دیگر نمی‌توانید شاهد هیچ خسوفی در ایران باشید. برای دیدن ماه‌گرفتگی بعدی از ایران باید تا ششم آبان 1402 صبر کنید. تأکید می‌کنم تماشای خسوف هیچ خطری برای هیچ‌کسی ندارد، حتی برای مادران باردار! با خیال آسوده خرافات را فراموش کنید و همراه با بچه‌ها و دیگر اعضای خانواده از بام یا حیاط خانه خسوف را تماشا کنید، به جا آوردن نماز آیات را فراموش نکنید و با دوربین گوشی یا دیگر دوربین‌های حرفه‌ای از این پدیده زیبا عکس بگیرید و زیبایی آن را با دوستانتان در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک بگذارید.

کاظم کوکرم

دانش