کویر کربلا بر پرده نقره‌ای سینما

اگرچه در سال‌های بعد از انقلاب تلویزیون چندین سریال موفق مانند «معصومیت ازدست‌رفته»، «مختارنامه» و «شب دهم» را ساخت، اما در عرصه سینما جز سه اثری که در ادامه از آن‌ها یاد می‌شود، اثری نمی‌یابیم که مستقیماً به حادثه عاشورا بپردازد. اگرچه به‌صورت غیرمستقیم نیز برخی آثار هستند که به‌نوعی اقتباسی و ملهم از واقعه کربلا هستند.

نخستین اثر «سفیر» نام دارد که در سال 1361 یعنی اندکی بعد از پیروزی انقلاب ساخته شد. فریبرز صالح، کارگردان این فیلم در اثر خود گوشه‌ای از زندگی «قیس بن مسهر» را به تصویر کشید. در این اثر عاشورایی بازیگرانی مانند فرامرز قریبیان، عزت اله مقبلی، جلال پیشواییان، کاظم افرندنیا و محمدتقی کهن مویی به ایفای نقش پرداختند و موسیقی آن را کامبیز روشن‌روان ساخت.

اثر دیگر که شاید معروف‌ترین فیلم عاشورایی سینمای ایران باشد، «روز واقعه» به کارگردانی شهرام اسدی است که توانست عنوان بهترین فیلم جشنواره سیزدهم فجر را در سال 1373 از آن خود کند. در خلاصه داستان این فیلم که نویسندگی آن را بهرام بیضایی انجام داده، چنین آمده است: عبدالله جوانی نصرانی است که تازه اسلام آورده، او در جریان عروسی خود با راحله دختر زید، ندایی می‌شنود که او را به یاری فرامی‌خواند. عبدالله به دنبال این ندا بیابان‌ها را تا کربلا می‌تازد و سرانجام به کربلا می‌رسد که عصر روز عاشورا است: زمانی که حقیقت را در زنجیر پاره‌پاره و بر سرنیزه می‌بیند. در این اثر پر بازیگر، نام‌هایی مانند علیرضا شجاع‌نوری، عزت‌الله انتظامی، جمشید مشایخی، لادن مستوفی، محمدعلی کشاورز، مهدی فتحی، سعید نیک پور، حسین محب اهری، حسین پناهی، عنایت بخشی، سیامک اطلسی، حمیده خیرآبادی، ژاله علو، عنایت‌الله شفیعی، فخرالدین صدیق‌شریف، منصور والامقام و رضا فیاضی بازی کردند. مجید انتظامی موسیقی این فیلم را ساخته است.

سومین اثر سینمای عاشورایی، فیلم جنجالی و پرحاشیه «رستاخیز» به کارگردانی احمدرضا درویش ساخته سال 91 است که به دلیل تأکید کارگردان بر نمایش چهره قمر بنی‌هاشم همچنان نتوانسته رنگ اکران را به خود ببیند. فیلم روایتی از ماجرای بیشتر شنیده‌شده درباره واقعه کربلاست. در این فیلم بازیگرانی مانند آرش آصفی، پوریاپور سرخ، حسن پورشیرازی، فرهاد قائمیان، بابک حمیدیان، بهادر زمانی، بهنام تشکر، انوشیروان ارجمند، مهتاب کرامتی، شقایق فراهانی و زهره حمیدی جلوی دوربین رفته‌اند. «رستاخیز» در سی و دومین دوره جشنواره فیلم فجر در ۱۱ بخش نامزد دریافت سیمرغ بلورین شد که درنهایت در ۸ بخش ازجمله بهترین فیلم و بهترین کارگردانی برنده سیمرغ بلورین شد.

درست است که ساخت آثار تاریخی و حماسی نیاز به بودجه‌های کلان و فیلم‌نامه‌های گیرا و جذاب دارد، اما واقعه عاشورا و قیام حسین بن علی (ع) آن‌قدر اهمیت دارد که بتوانیم اصطلاح «کم‌کاری سینما» را در این عرصه بکار ببریم.