یادداشت

چرا شیپور توسعه فناوری را از سر گشاد می‌نوازیم؟

در مراسم افتتاحیه مسابقات ربوکاپ امسال که پنجشنبه 16 فروردین در نمایشگاه بین‌المللی تهران برگزار شد، دکتر فرهاد رهبر، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی ـ که روزگاری نه‌چندان دور سکان هدایت دانشگاه تهران را نیز در دست داشت ـ اعلام کرد: «برترین‌های این دوره و دوره‌های گذشته مسابقات ربوکاپ، استخدام دانشگاه آزاد می‌شوند زیرا این افراد توانسته اند از علم، تولید ثروت کنند.»
کد خبر: ۱۱۳۳۲۱۵

ظاهرا خبر خوبی است، اما سالهاست متخصصان حوزه رباتیک از این که ربوکاپ با وجود بالندگی و رشد کمی، سالهاست به محلی برای مسابقهدادن و کسب عنوان تبدیل شده و پس از آن معلوم نیست این رباتها را چه کسی قرار است بخرد و دقیقا کجا باید استفاده شود، شکایت کردهاند. ما بارها در همین صفحه این انتقادها را از زبان فعالان این حوزه منتشر کردهایم. مجموعه همین کاستیها باعث شد در ربوکاپ امسال، ردههای رقابتی نظیر رباتهای نجات با محوریت امداد کشتی سانچی یا رباتهای آتشنشان و امداد ساختمان پلاسکو و رباتهای مینیاب و ... به مجموعه ردهها افزوده شود که اتفاقا نتایج جالبی را هم در بر داشته است.

گزارش تحلیلی این رویداد را بزودی بهطور مفصل در همین صفحه خواهید خواند.

شکی نیست دغدغه اشتغال، کار و درآمد، از مهمترین نیازهای فناوران داخلی است و قول مساعدت برای استخدام در دانشگاه آزاد اسلامی میتواند بخشی از دغدغهها را برطرف کند؛ اما آیا این تصمیم برای استخدام گروهی فناوران رباتیک میتواند توسعه دانش رباتیک در کشورها را روی ریل خود قرار دهد و به پیش ببرد؟ رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در پاسخ به این ابهام در نطق خود یادآور شده است: «این افراد (پس از استخدام در دانشگاه) مورد حمایت قرار میگیرند تا محصول آنها به یک محصول تجاری شده تبدیل شود.»

با این که اولین بار نیست چنین وعدههایی را میشنویم و بعدها میبینیم در عمل چنین اتفاقی نمیافتد، حتی اگر قرار باشد چنین استخدام گروهیای نیز صورت بگیرد، باید ببینیم این تصمیم قرار است دقیقا چه دردی از مشکلات صنایع و افراد حائز رتبههای برتر رباتیک حل کند. به نظر میرسد پیش از قطعیشدن استخدام برترینهای رباتیک، پاسخ دانشگاه آزاد به سوالات زیر تصویر روشنتری از آینده این تصمیم خواهد داد:

در صنایع داخلی ما دقیقا چه نیازی به محصولات تولیدی برترینهای مسابقات رباتیک وجود دارد؟

اگر پاسخ مثبت و نیاز صنعت روشن است، پس چه نیازی است به استخدام؟! صنعت به سود خود میاندیشد و حتما نمایندهای از آنها اکنون در مسابقات حاضر است. قطعا انعقاد قرارداد بین شرکت دانش بنیان یا موسسه تولیدکننده فناوری با موسسات داخلی و خارجی سود بیشتری نصیب تولیدکنندگان خواهد کرد.در این میان دانشگاه آزاد دقیقا چه نقشی دارد؟

اما اگر پاسخ منفی است و هنوز «نیاز» واقعی در صنایع داخلی و خارجی به محصول و فناوری تولید شده توسط برترینهای مسابقات رباتیک وجود ندارد، دانشگاه آزاد با استخدام محققان جدید قرار است دقیقا چه کاری جز تدریس و انتشار مقالات در نشریات پژوهشی به آنها بسپارد؟ گذشته از تعدادی پروژهها و مراکز تحقیقاتی خاص مانند جهاد دانشگاهی که قراردادهای قابل توجهی با بخشهای مختلف صنعت و جامعه دارند و بنا به موضوع، پروژههای تحقیقاتی را به پیش میبرند، کیست که نداند سالهاست تحقیقاتی در برخی دانشگاههای کشور انجام و نتایجش در پایاننامهها و نشریاتی منتشر میشود که سر طاقچه خاک میخورند یا در بهترین حالت محققان خارجی از نتایج آنها بهره میبرند. خیلی خوشبین باشیم سود آن دسته از مقالات باکیفیت اگر به ما در ایران نرسد، دست کم به جامعه علمی جهانی خواهد رسید.

بگذارید مسیر دیگری را بررسی کنیم. دانشگاه آزاد به روش مرسوم در دانشگاههای جهان میتواند ابتدا مشکل صنایع داخلی در تولید محصولاتشان را با دقت بیشتر و با استفاده از اعتبار بالاتر خود در مقایسه با یک شرکت دانشبنیان نوپا بررسی و شناسایی کند (فرض این است در این مسیر هدف سودرسانی به شرکتهای افراد ذینفوذ نیست و توصیهای برای انعقاد قرارداد پذیرفته نمیشود). سپس دانشگاه با شرایط خوب و جذاب برای صنعت، قرارداد توسعه پروژههای صنعتی را با موسسات داخلی منعقد میکند، بودجه لازم را در اختیار اعضای هیأت علمی خود برای حل« مشکل مشخص» در صنایع داخلی میگذارد، ضمانتهای لازم برای حل مشکل را به صنایع داخلی میدهد و بعد برای حل مشکلی که برایش قرارداد بسته شده است، به جای توصیه تلفنی، بخشنامه دستوری یا اعلام وعده و وعید برای استخدام، به اعضای کاردان هیأت علمی خود اختیار میدهد آن طور که «لازم میبینند» و برای پیشبرد مطالعات به منظور حل مشکل «نیاز دارند» از بین دانشجویان مستعد و فناوران با تجربه در مقاطع ارشد و دکتری، دانشجو و محقق جذب کنند و با بودجه کسب شده از صنعت در مدت زمانی مشخص، کاری که بر اساس آن قرارداد بسته شده را تحویل دهند. در این صورت است که مشکل صنعت یا جامعه حل میشود و کارایی دانشگاه و استادانش در عمل معنی پیدا میکند.

دانشگاه اگر میخواهد ماهیتش معنیدار و اقتصادی باشد، باید به دانش فناوران رباتیک برای به سرانجام رساندن قراردادهای خود با صنعت «نیاز» داشته باشد. این کارکردی است که قریب به سه قرن است دانشگاههای معتبر جهان بر اساس آن موجودیت پیدا کردهاند. این روزها هیچ دانشگاهی در دنیا از سر «لطف و حمایت»، محققی را استخدام نمیکند.

کاظم کوکرم

دبیر گروه دانش

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها