معاونت فراموشی امور جوانان

مدتی پیش، ‌معاونت که ساماندهی امور جوانان خبر از ارسال لایحه احیای سازمان ملی جوانان به مجلس داد، طرحی دو فوریتی برای احیای سازمانی که 17‌سال پیش با هدف حمایت از قشر جوان به صورت ملی و فراگیر تاسیس شد، اما در طول این سال‌ها به‌دلیل تغییر دولت‌ها و سیاست‌ها از هدف اصلی‌اش دور ماند تا در نهایت با وزارت ورزش و سازمان تربیت بدنی ادغام شود. این کار هم به نتیجه نرسید تا در روزهای پایانی دولت یازدهم زمزمه‌های تفکیک این معاونت به گوش برسد.

دولت دوازدهم هم معتقد است که جای نهاد مستقلی برای اداره امور جوانان خالی است. این‌که براحتی یک دولت با اعمال سلیقه دو سازمان را برای ایجاد یک وزارتخانه‌‌ ادغام و دولتی دیگر آنها را تفکیک کند، آن‌هم بدون پژوهش‌های دقیق و کارشناسی، فقط نشان‌دهنده اجرای روش آزمون و خطاست؛ روشی منسوخ درباره سرنوشت جوانانی که مدت‌هاست دچار مشکلات فراوانی در سطح جامعه هستند.

هر چند کلیات لایحه در کمیسیون اجتماعی مجلس تصویب شده و مهدی تندگویان، معاون ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان به جام‌جم می‌گوید کمتر مخالفی برای این طرح وجود داشته است، اما برخی نمایندگان مجلس از این جهت به مخالفت با این طرح برخاسته‌اند که با احیای سازمان ملی جوانان، مجلس نظارت خود را بر عملکرد این سازمان از دست خواهد داد. این درست شبیه دلایلی است که معاون ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان در دفاع از احیای سازمان ملی جوانان به جام‌جم می‌گوید. او معتقد است با احیای سازمان ملی جوانان، این سازمان می‌تواند محل تجمیع اعتبارات حوزه جوانان باشد و البته می‌تواند نظارت دقیقی بر عملکرد نهادها و وزارتخانه‌‌هایی داشته باشد که اعتبارات حوزه جوانان در آنجا هزینه می‌شود.

ورزش، جوانان را بازی نمی‌دهد

افزایش جمعیت جوان به واسطه شکل گرفتن هرم جمعیتی ایجاد شده در اواخر دهه 50 باعث تشکیل «شورای عالی جوانان» برای مقابله با غول بیکاری، مشکلات ازدواج و معضلاتی چون اعتیاد و آسیب‌های اجتماعی شد. هر چند پس از گذشت چند سال مسئولان به این باور رسیدند که مقابله با این غول از عهده یک شورا برنمی‌‌آید. اوایل دهه 80 بود که این شورا به سازمان ملی جوانان تغییر یافت. با این تغییر این سازمان از مواهبی چون بودجه سازمانی مستقل و البته گسترش برخی اختیاراتش برخوردار شد. اما در اواخر این دهه، مجلس و دولت با انحلال این سازمان و احیای مجدد شورای عالی جوانان، زمینه را برای تشکیل وزارتخانه‌ای مهیا کردند که نام جوانان را یدک بکشد و با ادغام در سازمان تربیت بدنی، وزارت ورزش و جوانان تشکیل شد. در این میان سهم جوانان فقط یک معاونت از هفت معاونت این وزارتخانه شد!

اولین انتقادها از همین زمان آغاز شد؛ تحت‌الشعاع قرار گرفتن مشکلات جوانان در حوزه گسترده و فراگیری به نام ورزش. موضع وزارت در این میان مشخص بود؛ «انتقادها وارد نیست.»

مسعود سلطانی‌فر، وزیر ورزش و جوانان اعلام کرد «شاخص‌های به دست آمده از عملکرد چهار سال گذشته دولت قبل، نشان می‌دهد این انتقادات درست نیست و مسائل و مشکلات جوانان تحت الشعاع وزارت ورزش قرار نگرفته است.»‌

در حالی این دیدگاه‌ها از سوی وزیر مطرح می‌شود که عبدالرضا عزیزی، رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس به جام‌جم می‌گوید: همه چیز در این وزارتخانه تحت تاثیر ورزش قرار گرفته است و هنوز برخی مدیران این سازمان فراموش می‌کنند که پای امضاهایشان بنویسند وزارت ورزش و جوانان و می‌نویسند «سازمان تربیت بدنی!»

مشکل همچنان باقی است

چنانچه مشکلات جوانان در معاونت وزارت مطرح باشد یا سازمانی مستقل، در ماهیت این مشکلات تفاوتی ایجاد نمی‌کند. حسن لطفی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس نیز به جام‌جم می‌گوید: تشکیل سازمان ملی جوانان و سازمان‌های موازی هیچ‌وقت نمی‌تواند به حل مشکلات جوانان کمک کند. ما به جای این‌که زیرساخت‌ها را قوی‌تر کنیم، دامنه اداری کشور را توسعه می‌بخشیم و این هم نتیجه‌ای جز افزایش هزینه‌های جاری و کاهش هزینه‌های عمرانی ندارد.

لطفی تصریح می‌کند:‌ هزینه‌ای را که صرف سازمان از جمله منابع انسانی، زیرساخت و تشکیلات اداری ‌می‌کنیم، می‌توان در قالب یک قانون به زیرساخت‌های مورد نیاز جوانان اختصاص داد.

به باور این عضو کمیسیون اجتماعی مجلس،ریشه مشکلات جوانان در ساختار معاونت یا سازمان نیست. مثال‌های او در این رابطه خواندنی است. آن‌طور که لطفی می‌گوید،‌ وقتی ما بهره بانکی‌مان 18 درصد است و عملا به 50 درصد تبدیل می‌شود، کدام کارفرما می‌تواند کار و برای جوانان ایجاد اشتغال کند. در این میان ما ده سازمان هم تشکیل بدهیم، کارگشای این مشکلات نیست.

سلمان خدادادی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس نیز با این نظرها موافق است، اگر از او بخواهید با عینک خوشبینی از احیای سازمان ملی جوانان بگوید در گفت‌وگو با جام‌جم می‌افزاید: احیای سازمان ملی جوانان و حضور رئیس‌سازمان در جلسات هیات دولت شاید بتواند کمی حوزه اختیارات آنها را افزایش بدهد، ولی به نظر می‌رسد تاثیری در حل مشکلات جوانان نخواهد داشت.

نظارت فراموش نشود

هر چند خدادادی چندان باوری به تاثیر «افزایش حوزه اختیارات»‌ ندارد، اما این افزایش اختیارات کلیدواژه حرف‌های معاون ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان ‌است. مهدی تندگویان در خصوص نفعی که شکل گیری سازمان جوانان به آنها می‌رساند‌ به جام‌جم می‌گوید:‌ اگر سازمان ملی جوانان شکل بگیرد، جوانان عضوی را پیدا می‌کنند که در هیات دولت می‌نشیند و مطالباتشان را پیگیری می‌کند و همه ساختارهای دولت هم ملزم به اجرای آنها می‌شوند.

آن‌طور که او می‌گوید حضور در هیات دولت و افزایش اختیارات در مرحله اول می‌تواند به سبب ایجاد لوایح مشخص در حوزه جوانان شود.

اما نکته مهم‌تر حضور در جایگاه هیات دولت به بحث اعتبارات مربوط می‌شود. تندگویان دراین باره عنوان می‌کند: در‌ حوزه جوانان شاید ما در بودجه‌های سالانه رقمی بیشتر از ده هزار میلیارد تومان داریم، ولی این بودجه تجمیع نمی‌شود و بدتر این که نظارتی بر عملکرد‌ها هم وجود ندارد. یعنی بخشی از این بودجه به وزارت راه، مسکن، ‌رفاه و بخش‌هایی نیز به ما تعلق گرفته است.

به گفته او، در حالی 21 نهاد از اعتبارات جوانان استفاده می‌کنند که این سازمان هیچ نظارتی بر عملکرد هزینه‌ها و اعتبارات آنها ندارد و با احیای سازمان و البته حضور در هیات دولت این نظارت شکلی دقیق‌تر پیدا می‌کند.

موافقان احیای سازمان از ایجاد نهاد مستقل با تغییرات زمانه می‌گویند و مخالفان از بی‌تاثیری این سازمان در حل مشکلات جوانان، هر چه باشد دوفوریت این لایحه در مجلس رای نیاورد و یک فوریتی آن به تصویب رسید. این لایحه به کمیسیون اجتماعی ارجاع داده شد و کلیات لایحه در این کمیسیون هم به تصویب رسید. باید دید تخصیص بودجه و سیاست‌های دولت در احیای این سازمان می‌تواند حریف مناسبی در برابر غول مشکلات جوانان باشد یا خیر.