اقتصادی که از زیر یخ بیرون می‌آید

شرکت تحقیقاتی گوگنهایم در این زمینه اطلاعاتی را طی یک دهه اخیر از تغییرات سرمایه‌گذاری کشورهایی چون روسیه، چین، آمریکا و کانادا در این منطقه جمع‌آوری کرده که می‌تواند برای آینده صاحبان سرمایه فرصت‌های مناسبی معرفی کند. این درحالی است که روند تحولات سه ساله گذشته در این منطقه باعث شده تا این واقعیت برملا شود که ذوب‌شدن یخ‌های قطب شمال، فرصت‌های اقتصادی بی‌شماری را ظاهر می‌کند که نباید به آنها بی‌تفاوت بود.

توجه به روند تغییرات ارقام سرمایه‌گذاری شده در این منطقه، طی دوره یاد شده بیانگر آن است که سرمایه‌گذاران یک به یک از راه می‌رسند و می‌توانیم در آینده‌ای نزدیک شاهد سرمایه‌گذاری بزرگ‌تر باشیم، به صورتی که برخی سرمایه‌گذاری‌های انجام شده طی سال گذشته حتی بیش از یک میلیارد دلار است.

به عنوان مثال، روسیه تاکنون بیش از 250 پروژه بالقوه در این منطقه ایجاد کرده و دیگران مثل فنلاند، ایالات متحده و کانادا هم در این بخش، بسیار فعال‌تر از گذشته شروع به کار کرده‌اند. نکته جالب توجه اینجاست که چین به عنوان کشوری تازه وارد در منطقه در سه سال اخیر بسیار گسترده و فعال وارد میدان شده و سعی کرده، منابع بیشتری از شمالگان را به خود اختصاص دهد.

فرصت‌های اقتصادی سر از یخ بیرون می‌آورند

به گفته مشاوران اقتصادی و شرکت‌های سرمایه‌گذاری، اگرچه بیشتر توجه‌ها به معادن و ذخایر زیر زمینی این منطقه معطوف شده، اما قطعا آینده‌ای درخشان‌تر زیر یخ‌های قطب شمال مخفی شده که می‌توان بزودی شاهد ایجاد ارزش افزوده بسیار بالایی از آنها باشیم، چون اهمیت احداث و توسعه زیرساخت‌های مورد نیاز این فعالیت‌ها غیرقابل انکار است. با توجه به روند رشد و افزایش تقاضای حضور شرکت‌های سرمایه‌گذاری در منطقه برآورد شده، بخش قابل توجهی از سرمایه‌گذاری‌ در زمینه زیرساخت‌ها مثل راه‌آهن، فیبرهای نوری، ارتباطات و همچنین خدمات محلی طی چند سال آینده خواهد بود تا جایی که حتی رشد سرمایه‌گذاری در برخی از آنها می‌تواند، بسیار سریع‌تر از منابع و ذخایر منطقه یخ‌زده شمالگان باشد.

تحلیلگران اقتصادی تاکید می‌کنند، این حرکت آهسته است، اما قطعا گسترش خواهد داشت تاجایی که بزودی شاهد انفجار سرمایه‌گذاری در این منطقه خواهیم بود. از این رو طی دو سال گذشته، اغلب برنامه‌ریزی‌های استراتژیک سرمایه‌گذاری در محافل اقتصادی کشورهای دیگر منوط به دارایی‌های این منطقه و فرصت‌هایش شده است.در سال‌های اخیر، صنعت هتلداری، کارخانه‌های صنایع غذایی، بازیافت محصولات مختلف، صنایع چوبی و مواردی که حتی فکر آن را هم نمی‌کنیم، در منطقه ایجاد شده و در نهایت، احتمال افزایش سرمایه‌گذاری‌ دیجیتال در منطقه گسترش یافت،‌ به صورتی که ورود فروشگاه‌های اینترنتی با توجه به شرایط آب و هوایی بسیار زیاد شده است، اما یک فرصت استثنایی در اختیار خطوط کشتیرانی قرار گرفته که کشورهای مختلف برای آن برنامه‌ریزی کرده‌اند.

روند توسعه چگونه است؟

به گفته موسسه تحقیقاتی گوگنهایم اکتشاف معادن، جاده‌های جدید و همچنین اجرای پروژه‌های زیربنایی گسترده در این منطقه عاملی بوده تا نظر گروهی از صاحبان سرمایه به این منطقه دور افتاده جلب شود تا جایی که اگر بگوییم رقابت برای دستیابی به فرصت سرمایه‌گذاری در این منطقه گسترش یافته و باعث بروز مشکلاتی در منطقه بوده، دور از واقعیت نیست.

پروژه‌های نفتی و گازی در این منطقه با ارزش سرمایه‌گذاری 200 میلیارد دلار، عاملی است برای جذب سرمایه‌گذاری‌های مختلف در سه بخش عمده معدن، نفت و انرژی‌های تجدید‌پذیر که در پی آن راه‌آهن نیز از راه خواهد رسید. این دایره یخ‌زده، بیش از یک پنجم نفت و گاز کشف نشده جهان را در خود جای داده، اما بسیاری از تحلیلگران بازار‌های انرژی معتقدند، با درنظر گرفتن قیمت‌های فعلی ارزش سرمایه‌گذاری برای آنها هنوز بالا نیست.

اهمیت اقتصادی برای روسیه

براساس برآوردهای انجام شده، بخش قابل توجهی از تولید ناخالص روسیه مربوط به شمال این کشور پهناور است، به صورتی که برآورد شده است، 20 درصد تولید ناخالص روسیه در منطقه شمال این کشور تولید و به بازارهای مصرف عرضه می‌شود. این درحالی است که برآوردهای انجام شده از افزایش سطح آب دریاها به دلیل آب شدن یخ شمالگان نشان می‌دهد، این منطقه با ارزش اقتصادی بالا برای روسیه زیر آب رفته و درآمد روسیه را کاهش خواهد داد. به همین دلیل، روسیه با درنظر گرفتن مرزهای خود در شمالگان، سعی در جایگزینی منابع ناشناخته این منطقه با درآمدهای اقتصادی خود از منطقه شمالی کشورش در حال حاضر دارد، تا جایی که ولادیمیر پوتین تاکید کرده، به دنبال این است که تقریبا دو سوم اقتصاد شمالگان را در اختیار خود داشته باشد. شاهد مثال این بلندپروازی بزرگ پوتین برای مناطق ناشناخته شمالگان که از زیر یخ بیرون خواهند آمد، افتتاح پروژه یامال ال ان جی در جزیره‌ای واقع در شمال غربی سیبری است.

عمو سام هم وارد عمل شده

اهمیت اقتصادی شمالگان برای کشورهای توسعه یافته چنان است که ایالات متحده آمریکا در این زمینه بیکار ننشسته و در تلاش است با تثبیت حاکمیت بیشتر خود در منطقه، زمینه‌ای برای حضور در معادلات اقتصادی آینده ایجاد کند. به عنوان مثال براساس آخرین دستور دونالد ترامپ، پناهگاه
حیات وحش ملی قطب شمال در آلاسکا کنار دریاچه چوکچی و بیوفورت از جمله آنهاست.

نکته قابل توجه این است که پروژه حیات وحش، پوششی برای شرکت‌های حفاری در پروژه‌های گازی این کشور است، تا جایی که شرکت شل در سال 2015 میلادی توانسته برنده مناقصه 7 میلیارد دلاری حفاری در این منطقه شناخته شود.

آمریکا در تلاش است با استفاده از قدرت نفوذ فنلاند و نروژ در منطقه به گونه‌ای در زمینه انرژی‌های تجدید‌پذیر بیشتر سرمایه‌گذاری کند و از این منطقه بیشترین منافع را به خود اختصاص دهد تا جایی که استخراج طلا، نقره، اورانیوم، آهن، سرب، الماس، تیتانیوم، نیکل، مس و برخی مواد معدنی دیگر به عنوان بیشترین جاذبه‌های سرمایه‌گذاری در منطقه معرفی شده‌اند.

اقیانوسی جدید بالای جهان

بسیاری از زیست‌شناسان و فعالان محیط‌زیست نسبت به خطرات ذوب‌شدن یخ‌های شمالگان هشدار می‌دهند، اما ظاهرا این اتفاق نگران‌کننده باعث شده، فرصت قابل توجهی برای شرکت‌های حمل و نقل دریایی ایجاد شود، تا جایی که رقابت برای حضور در خطوط کشتیرانی جدید که در این منطقه ایجاد می‌شود، رنگ و بوی دیگری به خود گرفته است.

با توجه به برآوردهای انجام شده، روند ذوب یخ‌های شمالگان در سال گذشته تقریبا 25 درصد سریع‌تر از سال 1981 بوده که این روند عاملی است که حداکثر تا 25 سال آینده به طور کلی یخ‌های شمالگان از بین بروند و مسیرهای آبی و خاکی جدید در منطقه باقی بماند؛ فرصتی که می‌تواند برای سرمایه‌گذاری شرکت‌های حمل و نقل دریایی امتیاز قابل توجهی باشد که از آن به نفع اقتصاد خود پول درآورند.

این روند عاملی بوده تا کشورهای منطقه و حتی آنهایی که زیاد به این منطقه نزدیک نیستند، برای در اختیار گرفتن ناوگان کشتی‌های یخ‌شکن اقدام کنند و از هم اکنون برای تجهیز بنادر خود به منظور پهلوگرفتن این کشتی‌های غول‌پیکر و قدرتمند برنامه‌ریزی کنند. با توجه به مسیرهای جدیدی که ذوب‌شدن یخ‌های شمالگان در اختیار شرکت‌های حمل و نقل ایجاد می‌کند، هزینه حمل بار در بین برخی کشورها بخصوص شمال اروپا و شرق آسیا کاهش چشمگیر خواهد داشت و می‌تواند روند سرمایه‌گذاری را دستخوش تغییرات عمده‌ کند. به عنوان مثال برآورد شده، خطوط کشتیرانی که بین شرق و غرب اروپا از طریق کانال سوئز رفت و آمد می‌کنند، با استفاده از مسیر قطب شمال 3000 مایل کمتر مسیر طی خواهند کرد.

منبع: بلومبرگ