چالش هسته‎ای کره‎شمالی

به گزارش جام جم آنلاین، وزارت خارجه کره‌شمالی با صدور بیانیه‌ای هشدار داد: «جهان شاهد خواهد بود که کره‌شمالی چگونه با اقداماتی که شدت آن هرگز قابل تصور نیست گانگسترهای آمریکایی را رام خواهد کرد».

«هان تای سونگ»، نماینده کره‌شمالی در سازمان ملل هم با اعتراض به تصویب قطعنامه پیشنهادی آمریکا علیه کره‎شمالی گفت: واشنگتن در صدد ایجاد یک رویارویی سیاسی، اقتصادی و نظامی است با کره‌شمالی است تا پیشرفت‎های هسته‎ای پیونگ‎یانگ را متوقف کند و به عقب بازگرداند.

رهبر کره‎شمالی هفته گذشته با اعلام وضعیت قرمز و شرایط «شبه جنگی» خواستار آمادگی عمومی برای مقابله با حملات احتمالی آمریکا شد.

وضعیت «شبه جنگ»، آخرین مرحله پیش از جنگ در کره‎شمالی است و مطابق آن شهروندان این کشور باید به اقداماتی نظیر تهیه سلاح‌ جنگی و رفتن به پناهگاه‌ها در صورت وقوع حمله هسته‌ای مبادرت ورزند.

نهمین قطعنامه آمریکایی علیه کره‎شمالی

شورای امنیت سازمان ملل بامداد روز سه‌شنبه 21 شهریور تحریم‌های شدیدتری را در حوزه صادرات و واردات علیه کره‌شمالی وضع کرد.

این تحریم‌ها شامل منع صادرات محصولات نساجی و توقف تدریجی واردات نفت خام می‌شود. بعلاوه آمریکا برای جلب حمایت روسیه و چین تغییراتی را در پیش‎نویس اولیه قطعنامه اعمال کرد.

تغییر اول حذف تحریم کامل واردات کالاهای نفتی به کره‌شمالی، تغییر دوم حذف بند مربوط به مسدود شدن دارایی‌های رهبر کره‌شمالی، و تغییر سوم تصریح بر استفاده از راه‌حل صلح‌آمیز در بحران شبه‌جزیره کره.

قطعنامه جدید، نهمین قطعنامه تحریمی علیه کره‎شمالی است که از سال 2006 میلادی تاکنون به تصویب شورای امنیت سازمان ملل رسیده و توانمندی‎های موشکی و هسته‌ای کره‌شمالی را هدف قرار داده است. قطعنامه جدید تصریح دارد که کره‌شمالی به دلیل آزمایش بمب هیدروژنی و 6 آزمایش موشکی که در ماه‌های اخیر انجام داده است مورد تحریم در حوزه صادرات نساجی و واردات نفت خام قرار می‌گیرد.

نیکی هیلی، نماینده آمریکا در ملل متحد گفت: تحریم‌های جدید علیه پیونگ‎یانگ می‎تواند حدود 800 میلیون دلار از درآمد سالانه کره‎شمالی بکاهد. صنایع نساجی بعد از صادرات زغال سنگ و سایر مواد معدنی دومین منبع در آمد کره‎شمالی را تشکیل می‎دهد.

همه گزینه‎های آمریکا در برابر کره‎شمالی

مساله هسته‎ای و موشکی کره‎شمالی یکی از چالشی‎ترین مسائل جهان است که همه قدرت‎ها و کانون‎های منطقه‎ای و بین‌المللی را به خود درگیر کرده است.

دبیرکل سازمان ملل در این باره گفت: قدرت‌نمایی بر سر برنامه موشکی و اتمی کره‎شمالی بدترین بحران جهان در این سال‌هاست و نگرانی عمیق وی را برانگیخته است.

این بحران که یک سر آن کره‎شمالی و آزمایش‎های پیاپی هسته‎ای و موشکی این کشور است، به دلیل مداخله و تهدید ناشی از آمریکا ماهیت فرامنطقه‎ای گرفته و به یک چالش تمام عیار بین‎المللی تبدیل شده است.

به عبارت دیگر پیونگ‎یانگ که در تمام سال‏های پس از جنگ دو کره‌، سایه تهدید نظامی آمریکا را بر سر خود احساس کرده، تنها راه تامین امنیت خود را در توسعه توانمندی‎های متعارف و غیرمتعارف نظامی دیده و از همه توان ملی برای دستیابی به تکنولوژی موشکی و هسته‎ای بهره گرفته است.

در چنین شرایطی، بحران شبه جزیره کره به تنش رودررو و مستقیم آمریکا با کره‎شمالی تبدیل و فرصت‌های منطقه‎ای و بین‎المللی برای حل بحران به حاشیه رانده شد. گفتگوهای مستقیم دو کره و مذاکرات شش جانبه دو نمونه از فرصت‏‎هایی است که برای حل بحران شبه‎جزیره کره به وجود آمد، اما به دلیل ادامه مداخلات و تهدیدهای آمریکا راه به جایی نبرد.

حال این سوال مطرح است، آمریکا پس از تبدیل کردن بحران شبه جزیره کره به تنش دو جانبه میان واشنگتن و پیونگ‌یانگ، چه گزینه‎هایی برای مواجهه با این بحران در اختیار دارد؟

یکی از گزینه‎هایی که در ابتدای امر به نظر می‎رسد، تکرار تجربه افغانستان، عراق و لیبی در کره‌شمالی است، به گونه‎ای که برخی مقامات آمریکایی از جمله شخص دونالد ترامپ، رئیس‎جمهوری آمریکا بارها از آن سخن گفته‌اند.

ترامپ حتی در ماه‎های گذشته با اعزام چند فروند ناو نظامی به آب‎های کره تلاش کرد جدیت خود در استفاده از ابزار نظامی برای سرنگونی نظام کره‎شمالی را به رخ «کیم جونگ اون» بکشد، و با بالا بردن احتمال اقدام نظامی، به عقب نشینی پیونگ یانگ امیدوار باشد.

اما این سطح از تهدید هم نتوانست کره‌شمالی را در مسیر توسعه پرشتاب توان موشکی و هسته‎ای باز دارد، و این کشور با آزمایش‌ها مکرر موشک‎های بالستیک و آزمایش نخستین بمب اتمی هیدروژنی پاسخ تهدید را داد.

به همین دلیل به نظر می‎رسد، آمریکا بر خلاف آنچه ادعا می‎کند، از ظرفیت و امکان لازم برای اقدام نظامی علیه کره‌شمالی برخوردار نیست. چه آنکه هرگونه خطای استراتژیک واشنگتن می‎تواند آتش خشم کره‎شمالی را علیه آمریکا و متحدینش در شرق آسیا شعله‎ور سازد، و خسارت‎های جبران ناپذیری را به بار آورد.

چرا آمریکا فاقد اراده واقعی برای برخورد نظامی با کره‌شمالی است؟

1- علت اصلی محافظه‎کاری آمریکا در تقابل نظامی با کره‌شمالی، سطح توانمندی بالای نظامی و تهاجمی کره‌شمالی است. بی‎شک دستیابی پیونگ‎یانگ به بمب اتمی و موشک‎های بالستیک سطح بالایی از بازدارندگی دفاعی را برای این کشور به ارمغان آورده و هر مهاجمی را از عواقب پاسخ این کشور هراسان ساخته است.

2- رهبران کره‌شمالی در دهه‎های گذشته نشان دادند که در دکترین دفاعی خود بیش از هر چیزی به توان نظامی و تجهیزاتی متکی هستند، و برای دستیابی به اقتدار هسته‎ای و موشکی هر فشاری را برای خود و مردم این کشور به جان می‎خرند.

به عبارت دیگر حزب حاکم و شخص رهبر کره‌شمالی نگرانی چندانی از پیامدهای تحریم و محدودیت‎های بین‌اللملی ندارند و اولویت خود را به جای جلب پشتیبانی مردمی بر توسعه جنگ‎افزارهای مخرب نظامی گذاشته‎اند.

3- تجربه رفتار آمریکا با کشورهای مشابه کره‎شمالی نظیر عراق و لیبی نشان داده که عقب نشینی در برابر آمریکا به یک گام ختم نمی‎شود، و واشنگتن از خلع سلاح هسته‎ای و شیمیایی رقیب خود به عنوان گام نخست برای سرنگونی و آغاز جنگ استفاده می‎کند.

به همین دلیل منطق تجربی سران کره شمالی آنها را به استقامت در برابر تحریم‎ها و حفظ دستاوردهای هسته‎ای و موشکی به هر قیمت ممکن ترغیب می‎کند. و البته همین انتخاب به برگ برنده‎ای برای پیونگ یانگ و عامل بازدارنده‎ای برای آمریکا در اقدام نظامی علیه کره‎شمالی تبدیل شده است.

4- مجاورت کره‎شمالی با قطب‌های بزرگ اقتصاد جهانی در شرق دور مثل چین‌، ژاپن و کره‌جنوبی موجب شده آمریکا بیش از پیش به عواقب تهاجم نظامی به کره‌شمالی بیاندیشد. ضمن اینکه بقای تهدید شمالی در شرق دور بیش از حذف آن به استراتژی حضور نظامی آمریکا در این منطقه حساس کمک می‎کند.

در واقع واشنگتن بنا ندارد تهدید موجود در مجاورت رقبای خود یعنی چین و روسیه و شرکایش یعنی ژاپن و کره‎جنوبی را از میان بردارد. بلکه می‎کوشد با مدیریت این عنصر تهدیدزا و تبدیل بحران به تنشی دو سویه، از این ابزار برای تحمیل هژمونی امنیت خود بر شرق بهره بگیرد.

ابزارهای غیر نظامی

آمریکا درحالی از تحریم برای مقابله با آزمایش‎های بالستیک و هسته‎ای کره‎شمالی استفاده‎ می‎کند که در برابر کشورهایی مانند عراق به صرف اتهام تولید سلاح‎های کشتار جمعی وارد فاز نظامی شده و اهدف خود را عملی کرده است.

این واقعیت نشان می‎دهد که کاخ سفید عملا به این نتیجه رسیده که فرصت‎های اقدام نظامی علیه پیونگ یانگ را از دست داده و چاره‎ای جز تمرکز روی گزینه‎های جایگزین نظیر فشار اقتصادی و تشدید انزوای این کشور ندارد.

در این میان حرکت به سوی براندازی نظام حاکم بر کره‎شمالی از دیگر ابزارهای غیرنظامی است که در دستور کار آمریکا قرار دارد، اما فضای به شدت بسته سیاسی، اجتماعی و اقتصادی این کشور تا کنون مانع از عملیاتی شدن این اقدام شده و مصونیت نسبی نظام حاکم در این کشور را به ارمغان آورده است.

مایک پومپئو، رئیس سیا، در جولای 2017 گفته است که تغییر رژیم می‎تواند یکی از گزینه‎های مقابله با حزب حاکم بر کره‎شمالی باشد. برخی خبرها حاکی است که نیروهای «یگان ویژه‎ای» در کره‎جنوبی آماده شده‎اند، تا در موقع مناسب وارد پیونگ‌یانگ شوند و با ترور برخی سران این کشور، اداره مراکز نظامی را در دست بگیرند،و شرایط برای تغییرات سیاسی در کره‌شمالی را فراهم سازند.

با این حال این گزینه مخالفان و موافقان جدی در واشنگتن دارد، و هنوز سازوکاری اجرایی برای عملیاتی کردن آن پیشنهاد نشده است. از رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا به عنوان یکی از مخالفان این ایده یاد می‎شود.

در این میان آسیب پذیری‌های آمریکا در حوزه سایبری به فرصتی برای کره‎شمالی تبدیل شده که بازدارندگی این کشور را تا حدود زیادی افزایش داده است.

در این چارچوب برخی کارشناسان آمریکایی معتقدند که آمریکا به رغم توانمندی‎های دفاع نظامی، در برابر حملات سایبری کره‌شمالی آسیب‎پذیر است. این کارشناسان معتقدند که پیونگ‌یانگ همزمان با توسعه جنگ‌افزارهای مدرن، توانسته گروه‎های هکری پیچیده‎ای را به کار بگیرد که قادرند مراکز حساس سایبری آمریکا را هدف حملات ویرانگر قرار دهند.

«جان کارلین» دستیار سابق دادستان کل آمریکا در بخش امنیت ملی در این باره گفت: دولت آمریکا در محافظت از زیرساخت‎های پایه این کشور در برابر حملات سایبری تعلل کرده، و همین امر آسیب‌پذیری این زیرساخت‎های حیاتی در برابر حملات سایبری خارجی را افزایش داده است.

شرکت امنیت سایبری «فیدلیس» که به آژانس‌های دولتی آمریکا مشاوره می‎دهد، اعلام کرده که بسیاری از نهادهای آمریکایی، به ویژه بانک‎ها در برابر حملات سایبری آمادگی خوبی ندارند.

همین توانمندی سایبری موجب شده طرح‏‎های براندازانه و تغییر رژیم کره‎شمالی هم شانس موفقیت خود را تا حدود زیادی از دست بدهند.

یوسف اسماعیلی / جام جم آنلاین