مقاومت در قاب تصویر

شبکه‌های مختلف تلویزیونی ایران نیز در آخرین جمعه ماه مبارک رمضان که توسط امام خمینی(ره) روز قدس نامیده شده، اقدام به پخش تله‌فیلم‌ها و سریال‌هایی با محوریت یاد شده می‌کنند که در ادامه نگاهی کوتاه به چند اثر شاخص و قابل تامل در این باب می‌اندازیم.

هفت سنگ و داستان جنبش انتفاضه

عبدالرضا نواب‌صفوی در این مجموعه تلویزیونی که دو فیلم سینمایی هم از دل آن بیرون کشیده شده و در جشنواره فجر هم به نمایش درآمده، سراغ جنبش انتفاضه رفته و داستان خود را در این بستر روایت کرده است.

داوید پسر خاخام اسحاق در سفری از اروپا به فلسطین با شریف پسر خالد شهردار شهر الخلیل آشنا می‌شود. همزمان با ورود آنها، یک مقام امنیتی ترور شده و به اتومبیل گورین مقام امنیتی جدید الخلیل نیز سوءقصد می‌شود.

مقام‌های امنیتی اسرائیل تصمیم به قتل داوید می‌گیرند تا با توسل به آن و داشتن بهانه‌ای قانونی وارد رویارویی مستقیم با شیخ کریم (رهبر مذهبی جنبش انتفاضه) شوند. شیخ کریم نیز از میان سلاح‌های گوناگون برای مبارزه و مقابله با صهیونیست‌ها، سنگ را به عنوان نماد جنبش برمی‌گزیند.

مدار صفر درجه و خطر صهیونیسم در دل جنگ دوم جهانی

حسن فتحی در سریال ستایش شده اش، از علاقه پسری مسلمان (حبیب پارسا) که از مادری فلسطینی‌تبار متولد شده به دختری یهودی ساکن پاریس برای شکل‌گیری درام به بهترین شکل بهره گرفته و به نیمه دوم کار غنای فوق‌العاده‌ای بخشیده است.

در نبرد دو قطب خیر و شر، یک‌سو حبیب، پدرش و عموی سارا ایستاده و در سوی دیگر تئودور آستروک و دوستانش در انجمن صهیون و تعدادی از خلافکارهای شهر قرار گرفته‌اند که با پیشرفت داستان این نبرد شکل خونین‌تر و در عین حال حماسی‌تری به خود می‌گیرد. فتحی سکانس‌های پایانی سریال خود را در بنای تخت‌جمشید فیلمبرداری کرده و به نبرد خونین حبیب و تئودور شکل و شمایل اسطوره‌ای بخشیده است.

چشمان آبی زهرا: ملودرامی با مختصات قاب کوچک تلویزیون

سال‌ها پیش علی درخشی با همکاری سعید سلطانی در مقام نویسنده فیلمنامه، مجموعه‌ای را روی آنتن فرستادند که مورد توجه طیف‌هایی از مخاطبان تلویزیون ایران قرار گرفت. چشمان آبی زهرا داستان یکی از عوامل بلندپایه رژیم صهیونیستی اسرائیل است که قصد حضور در انتخابات این کشور را دارد. او دختر نوجوان ناقص‌الخلقه‌ای دارد و همین موضوع باعث می‌‌شود تا یک گروه پزشکی را برای جست‌وجو در اردوگاه‌‌های مردم فلسطین بسیج کند تا به‌دنبال اشخاصی بگردند که از نظر پزشکی با فرزندش مشابهت دارند. در این میان زهرا، دختر یکی از کشته‌شدگان فلسطینی، برای پیوند چشم انتخاب می‌‌شود. از سوی دیگر برادر زهرا که از اعضای جنبش انتفاضه فلسطین است، به‌دنبال یافتن خواهرش درگیر ماجراهای ناخواسته‌ای می‌‌شود. بهره‌گیری از عنصر تعلیق و خلق قهرمانی که مخاطب قادر به همذات‌پنداری با اوست را می‌توان مهم‌ترین نقاط قوت کار قلمداد کرد که برخی ضعف‌های ریز و درشت کار را پوشانده است.

میعاد در سپیده‌دم و نبرد مبارز انقلابی و جاسوس اسرائیلی

این مجموعه تلویزیونی که سعید سلطانی آن را به نگارش درآورده و ساخته، به روزهای ملتهب منتهی به پیروزی انقلاب بازمی‌گردد که طی آن حامد مبارز جوان از فلسطین وارد ایران شده و همزمان با ورود او جاسوس اسرائیلی (الیاس) نیز وارد خاک ایران می‌شود. بخش مهمی از داستان به تقابل این دو اختصاص دارد که وجوه حادثه‌ای آن بر وجوه روان‌شناختی‌اش چربش دارد. به همین خاطر هم مخاطب بیشتر با لایه‌های بیرونی این دو شخصیت آشنا شده و نظاره‌گر درگیری جانانه آنهاست.

در حالی که سلطانی می‌توانست تمرکز خود را روی لایه‌های درونی این دو بخصوص الیاس گذاشته و تا حدود زیادی از کلیشه‌ها دوری کند. با همه اینها بازی موش و گربه‌وار این دو خوب از کار درآمده و فصل نهایی نبردشان هم جذابیت‌های خاص خود را دارد. البته نباید از بازی خوب مجید مظفری و جمشید جهانزاده هم در نقش‌های حامد و الیاس غافل شد که بخش مهمی از بار داستان را
به دوش کشیده‌اند.

آثار دیگر

البته ساخت آثاری با مضمون فلسطین و مردم بی‌دفاع این سرزمین فقط به همین تعداد محدود نمی‌شود و فیلمسازان ما آثار مختلفی چون شکارچی شنبه،آتش پنهان، هیام، سی وسه روز، زخم زیتون، گیلعاد، لبنان عشق من و.. نیز جلوی دوربین بردند که برخی از آنها در زمان خود آثار جنجال‌برانگیزی هم بودند.

بازمانده: تصویری ماندگار از جنایت صهیونیست‌ها

این فیلم سینمایی ساخته سیف‌الله داد تا امروز بارها و بارها از شبکه‌های مختلف پخش شده و چند بار نیز به شکل یک مینی سریال چهار قسمتی روی آنتن رفته است.

داد که فیلمنامه خود را براساس کتاب «بازگشت به حیفا» نوشته غسان کنفانی نوشته، سراغ روزهای ابتدایی شکل‌گیری این حکومت غاصب رفته و اشغال حیفا و به خاک و خون کشیدن ساکنان آن را به تصویر کشیده است.

داد برای این کار سراغ دکتری جوان و خانواده دو نفره‌اش رفته که به اخطارهای شمعون برای ترک زادگاهش توجهی نکرده و سرانجام همراه با همسرش روبه‌روی خانه خود به شهادت می‌رسند.

با ورود مادر دکتر (صفیه) در پوشش پرستار بچه به خانه پسرش که به زوج جوان یهودی اهل لهستان سپرده شده، قصه وارد فاز تازه‌ای شده و تعلیق فوق‌العاده‌ای بر آن حاکم می‌شود. بازمانده یکی از بهترین پایان‌بندی‌های سینمای ایران در سه دهه گذشته را دارد که کوبندگی و اثرگذاری‌اش تا مدتی ذهن مخاطب را به خود مشغول می‌دارد.

سیف‌الله داد تسلط تکنیکی خوبی هم در این فیلم نشان داده و کاملا در این زمینه مسلط و حرفه‌ای نشان داده است. برای مثال می‌توان به فیلمبرداری درخشان علیرضا زرین‌دست و نیز بازی گرفتن از هنرپیشه‌های عرب زبان اهل سوریه اشاره کرد.

محمد جلیلوند