عروسک‌هایی که از انقراض سخن می‌گویند

به گواهی آمار، دست‌کم 74 گونه از جانوران ایران در معرض خطر انقراض قرار دارند و بیم آن می‌رود نقش زیبایشان به کل از لوح طبیعت ایران پاک شود.

علی حیاتی و همسرش نوشین نقوی، از فعالان محیط زیست و توانمندسازی جوامع محلی شش سال است عروسک حیوانات در معرض انقراض را می‌سازند؛ عروسک‌هایی که در نمایشگاه‌ها، جشنواره‌های زیست‌محیطی و همایش‌های آموزشی برای جلب‌توجه افراد بویژه کودکان نسبت به خطر نابودی این گونه‌ها و فرهنگسازی برای حفاظت از آنان عرضه می‌شوند.

نوشین نقوی، کارشناس منابع طبیعی و جنگلداری، هنرمند و اهل قلم است. او فعالیت‌های محیط زیستی را از سال 80 آغاز کرده و برای ایجاد ارتباط با مردم بویژه کودکان در زمینه ساخت عروسک و مجسمه از کاغذهای باطله با گروه بازیافت کاغذ و گروه حفاظت از جنگل‌های شمال شروع به همکاری کرد.

نقوی سال 90 با علی حیاتی، دوستدار طبیعت که سال‌ها از برترین دهیاران کشور در منطقه الموت قزوین بود و مدیریت حوزه دریاچه اوان و ساماندهی پسماندهای روستاهای حاشیه دریاچه از جمله فعالیت‌های وی به شمار می‌رود، ازدواج کرد.

آنها با توجه به علایق زیست‌محیطی شروع کردند به ساخت عروسک‌های پارچه‌ای و خمیر کاغذ باطله از حیواناتی که با بی توجهی ما آدم‌ها در معرض نابودی قرار دارند.

این زوج نیک‌اندیش، گروه حافظان طبیعت پایدار را تشکیل دادند و با پروژه‌ای که دفتر کمک‌های کوچک بانک جهانی و برنامه‌های محیط زیست سازمان ملل با همکاری بنیاد پروفسور حسابی در ارتباط با آموزش کودکان در دست داشتند، از طریق طراحی و تولید وسایل کمک آموزشی از قبیل عروسک و کتاب قصه، برای انتقال مفاهیم محیط زیستی همکاری کردند.

در این خصوص با حمایت و همکاری دفتر تسهیلات کوچک محیط زیست جهانی (اس جی پی)، UNDP و GEF با مجموعه حافظان طبیعت پایدار در زمینه توانمندسازی جوامع محلی با روش آموزش دوخت این عروسک‌ها پروژه‌ای شکل گرفت که فروش و کسب درآمد برای ارتقای معیشت جامعه محلی و حمایت از حیوان در خطر از مهم‌ترین اهداف این پروژه بود.

ازجمله فعالیت‌های دیگر این مجموعه می‌توان به همکاری با طرح‌های اجتماع‌محوری اشاره کرد که همراه گروه‌های محیط زیستی استان‌های دیگر با حمایت مجموعه بوم‌پژوهان انجام شد و کمک کرده حصیر قلم گوده، توربافی زنان روستایی، شیرینی‌ها و برخی دیگر از تولیدات محلی روستاییان این خطه به بازارهای شهرهای دیگر راه بیابد.

کاری که امید است در بلندمدت به بهبود شرایط اقتصادی و توانمندتر شدن خانواده‌های روستایی و تشویق آنان به حفظ محیط زیست و گونه‌های گیاهی و جانوری منطقه و ماندن در روستا و استمرار تولیدات کشاورزی مورد نیاز کشور منجر شود.

آنها به عنوان مجری طرح توانمندسازی جامعه محلی در پنج منطقه آبکنار انزلی، منطقه شهری قلم گوده، میان محله شیجان، منطقه شهری خمام و روستای چولاب فعالیت می‌کنند.

این دو فعال محیط زیست با برنامه اجتماع محور، گروه‌هایی را در روستا برای تولید صنایع دستی و دیگر تولیدات محلی تشکیل می‌دهند و در کنار آن، مردم محلی را با خطر انقراض جانوران منطقه و چگونگی حفاظت از محیط زیست آشنا می‌کنند.

حیاتی در توضیح این فعالیت گفت:گروه‌های تشکیل شده در روستا برنامه‌ای برای کارشان تعریف می‌کنند و نیازهای مالی‌شان که مشخص شد تسهیلات تا سقف دو و نیم میلیون تومان به صورت وام از صندوقی دریافت می‌کنند که خیرین موجودی آن را تأمین می‌کنند. این وام در صندوق گروه باقی می‌ماند و گروه پس از کسب درآمد، اقساط وام خود را همراه با مبلغی از سود خود را در صندوق محلی نگه می‌دارد و موجودی آن را افزایش می‌دهد تا فعالیت‌هایشان را ادامه و گسترش دهند.

این زوج تاکنون بیش از 30 نمایشگاه و کارگاه آموزشی در زمینه آشنا کردن مردم با محیط زیست، ساخت مجسمه با خمیر کاغذ و پارچه در شهرهای مختلف برگزار کرده و نه‌تنها کودکان بلکه بزرگسالان را نیز برای ساخت مجسمه و عروسک و در کنار آن لزوم حفظ طبیعت آموزش داده‌اند.