محرم در پایتخت معنوی ایران

براساس آمار، از میان 28 اثر ثبت ملی شده از استان خراسان رضوی، 9 مراسم مذهبی وجود دارد که ازجمله می‌توان به آیین تشرف زائران پیاده حرم مطهر امام رضا(ع) در 28صفر، نخل گردانی فدافن کاشمر، نخل‌گردانی ریاب گناباد، نخل‌گردانی بردسکن و مراسم محرم روستای سنو و نخل گردانی قصبه گناباد اشاره کرد.

برپایی مراسم «صلات»

محرم درمشهد همه‌ساله با بانگ معروف« باز این چه شورش است که در خلق عالم است» بر گلدسته‌های حرم مطهر رضوی برگزار می‌شود. مداحان و خادمان بارگاه منور رضوی بر سر شش گلدسته ایوان عباسی، گوهرشاد و گلدسته کنار گنبد مطهر، شعر محتشم کاشانی را سر می‌دهند.

پیاده‌روی زائران به سمت مشهد الرضا

هرساله بعد از اربعین حسینی تعداد کثیری از زائران و عزاداران از شهر‌ها و حتی استان‌های مجاور خراسان رضوی، پیاده به سمت مشهد و حرم حضرت رضا(ع) حرکت می‌کنند .در روزهای تاسوعا و عاشورا خیابان‌های منتهی به حرم یعنی خیابان تهران، چهارراه شهدا و خیابان طبرسی چنان مملو از جمعیت عزادار و دسته‌های سینه زنی و زنجیرزنی است که از چهار طرف به سمت حرم امام رضا(ع) می‌روند.

شام ‌غریبان در حرم مطهر

در این مراسم همه خادمان حرم رضوی شمع به دست دور تا دور یکی از بزرگ‌ترین صحن‌ها می‌ایستند و یکی در وسط نوحه می‌خواند. یک سینی بزرگ هم وسط صحن می‌گذارند و شمع‌های روشن را در آن قرار می‌دهند. در این مراسم شخصیت‌های مختلف علمی و مملکتی حضور دارند. مداحان هم ایام حزن و سوگ را به پیشگاه حضرت رضا(ع) تسلیت می‌گویند و با قرائت قسمتی از زیارت عاشورا مشغول عزاداری می‌شوند.

پخت شله

یکی از غذاهای سنتی و منحصر به‌فرد مشهد که به ثبت ملی نیز رسیده، شله است که طبخ آن با روش‌های ویژه و بیشتر در مراسم سوگواری محرم انجام می‌شود .

خطبه‌خوانی شب عاشورا

مراسم خطبه‌خوانی در صحن انقلاب (عتیق) حرم مطهر ثامن الحجج(ع) هر سال دو بار در شب شهادت سالار شهیدان و در شب شهادت امام رضا(ع) برگزار می‌شود.

شبیه‌خوانی

عزاداران در این مراسم داربست چوبی خاصی را به نام نخل توسط پارچه‌هایی که مردم می‌آورند، تزئین می‌کنند و در پایان مراسم، عده‌ای از مردان نخل را با فرستادن صلوات حرکت می‌دهند و شرکت‌کنندگان ضمن عبور از زیر نخل حاجات خویش را از خداوند منان طلب می‌کنند.

پرده‌خوانی

پرده‌خوانی نوعی نمایش مذهبی است که طی آن پرده‌خوان از روی تصاویر نقش بسته شده بر پرده، مصائب اولیای دین بویژه واقعه کربلا را با کلام آهنگین روایت می‌کنند. این مراسم در بسیاری از شهرستان‌ها و روستاهای خراسان رضوی ازجمله خلیل‌آباد برگزار می‌شود.

نخل‌بندان و نخل‌گردانی

در این مراسم نخل‌ها که نماد تابوت شهدای کربلاست در روز تاسوعا و عاشورا پیشاپیش مراسم عزاداری به حرکت درمی‌آید و با گشتن آن در مناطق گوناگون، عزاداران به نوحه‌خوانی و سوگواری می‌پردازند.

علم‌گردانی

در این مراسم، علم که بر سر آن نشان دست حضرت ابوالفضل(ع) نصب‌شده، پیشاپیش در دسته عزاداران دورتادور روستاها گردانده می‌شود و در طول مسیر خانواده‌های سوگوار از عزاداران پذیرایی می‌کنند. در روستای نوغاب خراسان رضوی این مراسم در دو نوبت صبح و عصر در روز تاسوعا انجام می‌شود.

نسیم سهیلی

جام‌جم خراسان رضوی