خساست، محبت بین زن و شوهر را از بین می‌برد

اگر در زندگی مشترک مرد یا زن خسیس باشد و براحتی خرج‌های سالم را انجام ندهد، احساس ناخوشایندی به همسرش دست می‌دهد و این‌طور فکر می‌کند که برای زن یا شوهرم با ارزش نیستم که برایم خرج نمی‌کند و برای خریدن هر چیزی حتی ارزانقیمت چرتکه می‌اندازد و حساب و کتاب می‌کند. در سه حالت می‌توان فهمید که همسر خسیس است یا خیر:

ـ خرج نکردن از فرد زیاد مشاهده شود؛ یعنی فرد به دفعات از هزینه کردن برای همسرش طفره برود.

ـ شدت رفتار داشته باشد؛ یعنی در جایی که همسر فرد اصرار می‌کند تا خریدی برایش انجام دهد، او همچنان زیر بار نمی‌رود و از خرید کردن خودداری می‌کند و حاضر به پرداخت هزینه نیست.

ـ محتوای رفتار؛ با وجود این‌که شخص می‌داند که خرید یا انجام دادن کاری برای همسر یا فرزندش بسیار ضروری است، اما باز هم حاضر به پرداخت هزینه نیست. به طور مثال زن یا مرد مریض است، اما همسرش که خسیس است سعی می‌کند با استفاده از داروهایی که در خانه وجود دارد، بیماری را بهبود ببخشد که منطقی نیست. یا فرزندش به مداد یا دفتر نیاز دارد، اما پدر یا مادرش زیربار خرید آن نمی‌رود.

خساست را می‌توان با استفاده از روش «شرطی‌سازی و حساسیت‌زدایی منظم وارونه» درمان کرد؛ یعنی شخص را وادار کنیم تا آرام آرام و نه به صورت ناگهانی به خرج کردن و پرداخت هزینه‌ها گرایش پیدا کند.

به طور مثال از او بخواهیم خودکار یا ساندویچ بخرد و بعد از خرید آن از او به‌طور زبانی تشکر و حتی این مساله را در جمع هم مطرح کنیم. اگر به طور ناگهانی از خریدهای بزرگ شروع کنیم، طبعا فرد جبهه‌گیری کرده و هرگز از موضع خود عقب‌نشینی نخواهد کرد و همچنان به خساست خود ادامه خواهد داد. ضمن این‌که چون بحث شناختی ـ رفتاری است همسر و البته مشاور بهتر می‌تواند در نگرش‌های فرد خسیس تغییر ایجاد کند. یعنی باید برای او توضیح داد چه فرقی میان یک مداد 500 تومانی که زود از بین می‌رود با مدادی که 3000 تومان است، وجود دارد؟

در واقع منظور این است که فرد خسیس از طریق ذهنی به این باور برسد که بله؛ ارزش مداد 3000 تومانی که دوام بیشتری دارد از مدادی که ارزانقیمت است بیشتر است. اما چطور می‌توان فهمید که در مراسم خواستگاری دختر یا پسر خسیس است؟ واقعا با طرح سوال نمی‌توان به این نتیجه رسید مگر این‌که دو طرف با هم رفت و آمد داشته باشند و در رفتارهای هم دقیق شوند. زمان بیشتری با هم بگذرانند و در هزینه‌هایی مثل کادو خریدن، سفارش غذا دادن و.... دقت بیشتری کنند. ضمن این‌که باید به این نتیجه رسید که فرد استطاعت مالی لازم را دارد و از خرید کردن امتناع می‌کند. اینجا می‌توانیم بگوییم که بله؛ فرد خسیس است.

دکتر پرویز رزاقی - روان‌شناس