امنیت، حلقه مفقوده جهان در سال 2015

از طرفی همین ناامنی خود را در قالب بحرانی انسانی، به اروپا تحمیل کرد. افزون بر این، نمایش خشونت تروریست‌ها در کشورهای غربی بار دیگر به این دولت‌ها اثبات کرد که افراطی‌گری هرگز مرز نمی‌شناسد. در این سال هرچند اتفاقاتی که می‌شد از آن بوی صلح را استشمام کرد نیز رخ داد، چنانکه کشورهای پیرو نظامی‌گری به پیگیری راهکارهای سیاسی برای غلبه بر بحران سوریه نیز تن دادند، اما پایبندی بازیگران غربی به قراردادهای صلح معمولا در طول تاریخ چنان شکننده بوده که نمی‌توان با عینک خوشبینی به سال 2016 نگریست.

جهان طبق روال گذشته در سال 2015 میلادی نیز شاهد رویدادهای مهمی بود. در اینجا به صورت فشرده مروری می‌کنیم بر مهم‌ترین تحولات سال میلادی که فردا به پایان می‌رسد.

مرگ پادشاه سعودی

ساعات اولیه سال 2015 اعلام شد که ملک عبدالله، پادشاه عربستان روانه بیمارستان شد. این خبر چندان جدید و بی‌سابقه نبود، اما تلاش مقامات سعودی در پنهان کردن ماجرا و اخبار ضد و نقیض از فوت و حیات پادشاه 90 ساله عربستان حساسیت‌ها را بیشتر کرد. سرانجام پس از یک ماه مرگ ملک عبدالله به صورت رسمی اعلام شد و بلافاصله برادرش سلمان جای او نشست.

حوادث تروریستی 　

فقط هفت روز از ژانویه 2015 گذشته بود که حمله دو مرد مسلح سیاه‌پوش به دفتر مجله شارلی ابدو در پاریس 12 کشته برجای گذاشت. دو روز بعد برادران کواچی، عوامل حمله به شارلی ابدو در حومه پاریس اقدام به گروگانگیری کردند. در 13 نوامبر (22 آبان) نیز شش نقطه متفاوت در پاریس، پایتخت فرانسه شاهد حملات تروریستی بود که در نتیجه آن 130 نفر کشته و صدها نفر زخمی شدند.

گروه تروریستی داعش مسئولیت این حمله را به عهده گرفت. در رخدادی دیگر جمعه 26 ژوئن انفجاری انتحاری در مسجد امام صادق(ع) شیعیان در کویت اتفاق افتاد که در جریان آن 25 نفر شهید و حدود 200 نفر زخمی شدند. سال گذشته بانکوک، تونس، ترکیه، آمریکا، مصر،‌لبنان و مناطق دیگری از جهان شاهد حوادث تروریستی بود.

توافقی با بازتاب‌های بین‌المللی

یکی از مهم‌ترین تحولات سیاسی سال گذشته توافق ایران و کشورهای گروه 1+5 بود که در 14 ژوئیه (23 تیر) در شهر وین به‌دست آمد. به موجب این توافق که برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) نام گرفت، تهران در ازای رفع تمامی تحریم‌ها، حاضر شد فعالیت‌های هسته‌ای خود را محدود ‌کند.

حج خونین

زائران حج در سال گذشته میلادی یکی از بدترین مراسم خود را تجربه کردند. 11 سپتامبر (20 شهریور) یک جرثقیل در اطراف خانه کعبه در اثر وزش باد از جا کنده شد و بر سر حجاج سقوط کرد. در این حادثه 111 نفر جان باختند. این پایان تراژدی حج امسال نبود. ناگوارترین اتفاق در منا رخ داد. درحالی که میلیون‌ها زائر برای رمی جمرات در منطقه منا در حرکت بودند، مسدود شدن یکی از مسیرهای منتهی به رمی جمرات، باعث انباشته شدن جمعیت شد و هزاران نفر زن و مرد و کودک در اثر گرما، تشنگی و فشار جان خود را از دست دادند.　

مظلومیت شیعیان نیجریه

روز 13 دسامبر (22 آذر) نیروهای ارتش نیجریه در یک عملیات غیرمنتظره و غافلگیرکننده به منزل شیخ ابراهیم زکزاکی، رئیس جنبش اسلامی این کشور، در شهر زاریا حمله کردند و این روحانی شیعه و همسرش را دستگیر کردند. به گفته منابع محلی، ارتش صدها نفر از مسلمانانی که قصد حفاظت از زکزاکی را داشتند، کشت. قربانیان را عمدتا کودکان بی‌گناه و بی‌دفاع تشکیل می‌داد. بنا بر گزارش‌ها، اجساد دست‌کم 300 نفر از شیعیان نیجریه‌ای پس از کشتار، بدون کسب اجازه از خانواده‌شان در گورهای دسته‌جمعی دفن شدند. شیخ زکزاکی همچنان در اسارت ارتش نیجریه است و به اتهام «توطئه جنایی» باید در دادگاه حاضر شود.

امواج آواره‌ها

سال گذشته میلیون‌ها آواره از کشورهای خاورمیانه به‌خصوص عراق و سوریه روانه کشورهای غربی شدند و برای رسیدن به ساحلی امن تن به دریاهای توفانی و هولناک سپردند. در جریان این مهاجرت‌ها صدها آواره کشته و هزاران نفر بی‌خانمان شدند. در این میان پیدا شدن جسد آیلان، کودک کردتبارِ اهل سوریه، در دوم سپتامبر (11 شهریور) در دریای مدیترانه به شدت دنیا را تکان داد. تصویر پیکر بی‌جان این کودک سه ساله که در ساحل بودروم ترکیه پیدا شد، در رسانه‌های دنیا منتشر شد و واکنش‌های گسترده‌ای را در پی داشت.

پیروزی‌های عراق

عراق سال گذشته درگیر جنگی سخت با تکفیری‌ها بود. دوم مارس 2015 نیروهای عراق توانستند تکریت را از اشغال داعش خارج کنند. عملیات آزادسازی تکریت استراتژک‌ترین عملیات نیروهای عراقی بود. در هفته گذشته نیز نیروهای عراقی توانستند بعد از شش روز جنگ سخت شهر الرمادی را از چنگ داعش آزاد کنند.

ورود روسیه به بحران سوریه

در 30 سپتامبر سال 2015 ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه دستور حمله به تروریست‌ها در سوریه را صادر کرد. ورود روسیه به بحران سوریه به کلی سرنوشت این بحران را تغییر داد و معادلات گذشته را برهم زد. 24 نوامبر (سوم آذر) یک بمب‌افکن روسیه توسط هواپیماهای ترکیه سرنگون شد. کرملین این اقدام آنکارا را «خنجر از پشت» توصیف کرد.

جنگ یمن

یمن سال گذشته شاهد جنگی تجاوزگرانه و ویرانگر بود. عربستان در 25 مارس 2015 ( ابتدای بهار) ائتلافی مجهول از کشورهای عرب را تشکیل داد و اعلام کرد: قصد دارد عبد ربه منصور هادی رئیس‌جمهور فراری یمن را دوباره به قدرت بازگرداند. طی ده ماه گذشته یمن شاهد وحشتناک‌ترین صحنه‌های جنگ و کشتار بی‌رحمانه بوده است. هواپیماهای سعودی بارها مدارس، بیمارستان‌ها و منازل مسکونی مردم مظلوم یمن با خاک یکسان کردند. آنها در این راه حتی از سلاح‌های غیرمتعارف و بمب‌های خوشه‌ای استفاده کردند.

انتفاضه سوم شعله می‌کشد

تعرضات و هتاکی صهیونیست‌ها به مسجدالاقصی از ماه سپتامبر موجب شد تا جرقه عملیات‌های مقاومتی فلسطینیان در اراضی اشغالی زده شود و انتفاضه سوم شکل گیرد. فقط طی 14 روز 32 فلسطینی و هفت صهیونیست در این درگیری‌ها کشته شدند. این درگیری‌ها که از بیت‌المقدس آغاز شده بود به این منطقه محدود نماند و هنوز ادامه دارد.

وزارت بهداشت فلسطین شمار شهدای انتفاضه مبارک قدس تا این لحظه را 144 نفر و شمار مجروحان را نیز حدود 16 هزار نفر اعلام کرده است. در سال گذشته بیش از 6000 فلسطینی نیز دستگیر شدند.

همچنین سال گذشته پرچم فلسطین در مقر سازمان ملل متحد برافراشته شد. در جریان یک رای‌گیری در این سازمان 119 کشور به این تصمیم رای مثبت دادند. محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان این روز را روزی تاریخی و روز عزت و سربلندی فلسطینیان دانست.