راه ناهموار خبرنگاری

روزی برای خبرنگار به معنای روزی برای آگاهی و دانستن است، چه این روز براساس تقویم جهانی، سوم ماه می (13 اردیبهشت) با عنوان روزآزادی مطبوعات باشد و چه در کشور ما که برای نکوداشت یاد شهید محمود صارمی – خبرنگار ایرنا- از 17 سال قبل، مزین به نام «خبرنگار» شده است، همه این روزها در یک امر مشترکند و آن ارج نهادن به صاحبان حرفه‌ای است که هدفشان انتقال سریع وصحیح اطلاعات وآگاهی است.

کد خبر: ۸۲۴۰۲۲

اگرچه پیشینه خبرنگاری را در ایران به 178 سال قبل مصادف با انتشار اولین کاغذ اخبار می‌دانیم، ولی ماهیت و شکل این حرفه هر سال تغییر می‌کند به طوری که در سال‌های اخیر با ورود رقبای جدید در حوزه اطلاع‌رسانی، خبرنگاری با چالش‌های جدی روبه‌رو شده است.

یکی از مهم‌ترین این چالش‌ها، ورود شبکه‌های مجازی و ابزارهای پیام‌رسان به امر خبررسانی است، وضعیت خبرنگاران در این سال‌ها به زمانی شباهت دارد که رادیو با ورود تلویزیون، ماهیت و ضرورت وجودی خودرا در مخاطره دید.

امروزه این شبکه‌ها و ابزارها در فاصله یک چشم به هم زدن، میلیون‌ها خبر و اطلاعات را به نزدیک‌ترین وسیله مخاطب یعنی تلفن همراه یا تبلت او می‌فرستند، با این شرایط، آیا خبرنگاری ضرورت وجودی دارد؟ حتی اشتراک‌گذاری سریع اطلاعات توسط مردم و تبدیلشان به «شهروند - خبرنگار» از آنها خبرنگارانی فعال ساخته و به همین دلیل اهالی رسانه‌های جریان اصلی –مطبوعات، رادیو و تلویزیون- ناچارند مرجعیت خبری خود را بازتعریف کنند.

آسیب‌شناسی این شبکه‌های مجازی نشان می‌دهد که باوجود سرعت انتشار خبر، هنوز صحت این اطلاعات مورد تردید است وبه تائید خبرنگاران رسانه‌های جمعی نیاز دارد.

از این رو، خبرنگاری هنوز نفس می‌کشد و مهم‌ترین مزیتش، انتقال اطلاعات تکمیلی، تحلیلی و شایعه‌زدایی از فضای گردش اطلاعات است.

هرچه در فضای مجازی شبه خبرها با سرعت بیشتری منتشر شود، اصالت متن‌های مطبوعاتی به قلم خبرنگاران ارزش بیشتری پیدا می‌کند.

در این راه آنچه به مدد خبرنگار می‌آید پایبندی به اخلاق حرفه‌ای است تا حرفه‌اش، از اطلاع گردانی شبکه‌های پیام‌رسان، ممتاز شود.

بنابراین، در فضایی که خبرنگاری با حجم انبوه اطلاعات سره و ناسره روبه‌روست، تعریف استانداردها و معیارهای حرفه‌ای، برای حفظ اعتماد مخاطب به منبع پیامش الزامی است.

دراین صورت هر رسانه‌ای می‌تواند به تعریف مقررات خودانتظام بپردازد، مسیری که بسیاری از شبکه‌های خبری،مطبوعات وخبرگزاری‌های بزرگ دنیا پیموده‌اند تاهمچنان اعتبار منبع خود را به رخ مخاطب بکشند.

در ایران نیز خبرنگاران با وجودی که هنوز از داشتن ساده‌ترین تشکل‌های صنفی محرومند، برای بازتعریف اصول حرفه‌ای خود نباید و نمی‌توانند میدان را به رقیب مجازی واگذار کنند و روز خبرنگار بهترین محمل برای تامل بر این چالش است.