خبرنگاری؛ شغل یا هنر

شنبه 17 مرداد روز خبرنگار است. روزی که به مناسبت گرامیداشت شهادت مظلومانه محمود صارمی در مزار شریف به دست طالبان، نامگذاری شد.

خبرنگاری را بسیاری یک شغل می دانند که برای کسب درآمد جهت گذران زندگی و هزینه های خانواده‌هاست اما به زعم من این تصور ابتدایی از این حرفه است.

خبرنگاری نه یک شغل بلکه هنر است. فارغ از اینکه یک خبرنگار ماهیانه از این شغل به چه میزان کسب درآمد می کند باید بگویم مؤلفه هایی که برای یک شغل در نظر گرفته می شود برای حرفه خبرنگاری صدق نمی کند.

زمانی که فردی احساس کند یک شغل کفاف زندگی روزمره اش را نمی دهد آن را رها می کند. زمانی که مشخص بشود که مشّقات یک حرفه از مزایای آن بیشتر است فرد آن را رها می کند و زمانی که احساس شود به واسطه داشتن شغلی فرد یا افراد مشغول در آن باید شبانه‌روز در خدمت نهاد یا سازمان خود باشند بطور قطع آنها به تدریج فرسوده شده و از آن کناره گیری می کنند . بالاخره اینکه اگر کسی متوجه شود شغلی که او دارد ممکن است جانش را به خطر بیندازد بدون شک از آن گریزان خواهد شد اما در هنر خبرنویسی و خبرنگاری چنین نگاهی حس نمی شود یکی از نمونه های بارز آن شهادت صارمی مظلوم، به دست تروریستهای طالبان بود.

امروزه خبرنگاران از درآمد کافی برای تامین زندگی برخوردار نیستند، بسیاری از آنها فاقد بیمه هستند بسیاری بصورت شبانه‌روزی سرگرم اطلاع رسانی هستند که بالطبع این مسئله بر زندگی روزمره و عادی آنها در کنار خانواده تاثیر می گذارد تعداد معدودی از خبرنگاران از مسکن شخصی برخورار هستند با این وجود آنها با عشق و علاقه به کار خود در امر خطیر اطلاع رسانی ادامه می دهند. این موارد نشان می دهد که خبرنگاری با مولفه هایی که برای یک شغل بر شمرده می شود تطابق ندارد.

بدون شک با اوصافی که گفته شده خبرنگاری هنری آمیخته با عشق است. همچنین هنر از آن جهت برای خبرنگاری برازنده است که تابع آموخته های آکادمیک صرف نیست. یعنی اینطور نیست که کسی که در دانشکده ارتباطات و روزنامه‌نگاری درس خوانده الزاما خبرنگار موفقی است بلکه علاوه بر شمی که دارندگان این شغل باید از آن برخوردار باشند از ظرافت‌هایی نیز باید بهره‌مند باشند تا بتوانند به نحو احسن از عهده آن بر آینده که این ظرافت‌ها نهفته در یک هنر است.

امروزه در جامعه ما، بسیاری از روزنامه‌نگاران و خبرنگاران موفق از میان کسانی هستند که دوره های درسی خبرنگاری را نگذرانده‌اند بلکه به واسطه علاقه ای که آنها به این هنر داشتند به سوی آن جذب شده اند و به همین دلیل یعنی اختیاری بودن انتخاب این شغل، آنها را در مرتبه های بالاتر در این هنر قرار داده است. این افراد با ورود به این حوزه و آموزش برخی از فنون و مقدمات و پایه های آن، جسارتهایی را کسب می کنند که بیشتر در حوزه هنر قابل تفسیر است تا در حوزه فرهنگی.

موارد فوق برای معرفی خبرنگاری بعنوان یک هنر، زمانی پیچیده تر می شود که بدانیم در کشور ما یک خبرنگار علاوه بر رسالت اطلاع رسانی، وظیفه خطیر دیگری نیز بر عهده دارد و آن اینکه گزک دست بدخواهان منافع ملی ندهد و به خوبی از دست آوردهای نسل های گذشته مراقبت کند.

حسین امیری