ارزش نان جو از دیدگاه علم تغذیه

در روایات آمده است پیشوایان ما نان جو را با آرد الک نشده (پرسبوس) تهیه می‌کردند، به گونه‌ای که سبوس روی نان کاملا قابل رویت و نان حاصله کمی خشک و سفت بود. این از نشانه‌های نانی است که با جو کامل تهیه شده باشد و برای نرم و قابل جویده شدن، اغلب این نان را همراه با ماست می‌خوردند، اما علم تغذیه درخصوص ارزش غذایی جو چه نظری دارد؟

جو دارای مقادیر زیاد مواد فیبری به نام بتاگلوکان است که می‌تواند به کاهش کلسترول خون کمک کرده و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و سکته مغزی را به حداقل برساند. نتیجه تحقیقاتی در آمریکا نشان داده است خوردن جو به صورت نان و دانه پخته شده در قالب سوپ، کلسترول بد خون را به میزان محسوسی کاهش می‌دهد و هر چقدر کلسترول خون بیشتر باشد تأثیر رژیم جو در کاهش آن بیشتر خواهد بود که این تاثیر در آرد گندم یا سبوس آن یافت نشده است.

بتاگلوکان هم در سبوس و هم مغز دانه جو و یولاف (جو دوسر) وجود دارد و ضمن کاهش کلسترول خون، به دلیل داشتن پتاسیم فراوان فشار خون را تنظیم کرده و اثرات مثبت آن بر سیستم قلبی ـ عروقی به اثبات رسیده است.

غذاهای حاوی جو برای مبتلایان به بیماری قند بسیار مفید است. زیرا قند خون را به آرامی بالا برده و نیازی به افزایش سریع انسولین نیست و چون طبع جو سرد است برای افراد دیابتی با مزاج گرم مناسب‌تر است.

طبق گزارش انجمن دیابت آمریکا مصرف خوراک‌هایی با شاخص گلیسمی پایین برای افراد دیابتی بسیار سودمند است که جو یکی از آنهاست. شاخص گلیسمی جو 26 است که در مقایسه با گلوکز که 100 است گزینه مناسبی برای دیابتی‌ها محسوب می‌شود.

شاخص گلیسمی تعیین می‌کند پس از صرف هر ماده غذایی، به چه میزان قندخون افزایش خواهد یافت. از سوی دیگر چون جذب روده‌ای مواد نشاسته‌ای جو کند است، افراد دیابتی دیرتر گرسنه شده و کمتر به خوردن شیرینی تمایل خواهند داشت.

اگر هنگام پخت دانه‌های جو کمی سینه مرغ به آن اضافه شود،غذایی مغذی و تقویت‌کننده سیستم ایمنی بخصوص برای اطفال و مبتلایان به دیابت خواهد بود.

متخصصان تغذیه معتقدند در جو مواد شیمیایی ضد سرطان وجود دارد که قادر به سرکوب عوامل سرطان در بستر روده‌هاست. جو با سبوس کامل به صورت آرد یا بلغور جو به رفع سریع یبوست و دفع سموم کمک می‌کند، اما جو سفید که این روزها در فروشگاه‌ها عرضه می‌شود اثرات درمانی کمی دارد.