عباس؛ یعنی سبک زندگی جوانمردان

اما ابوالفضل العباس چه خصوصیاتی دارد که اینچنین نام او را در میان شهدای کربلا بی‌بدیل می‌سازد؟ اما اصلا پاسخ این مساله چه اهمیتی دارد؟ اهمیت این مساله در این است که عاشورا، الگوی زندگی شیعه است و بنابراین فهم هر بعدی از آن، چراغ راه زندگی ماست.

به بیان ابوالفضل در رجزخوانی روز عاشورا، این واقعه، روز ملاقات نیکی و زشتی، و درگیری آنها با هم است و اگر کل زندگی ما، مواجهه با انتخاب میان نیکی و زشتی است، پس عاشورا، الگوی زندگی ما و عباس قهرمان میدان زندگی است، و بلکه عباس نمونه کامل یک سبک زندگی است.

خصوصیات اصلی این قهرمان، همان‌هاست که اغلب ما شیعیان مکرر شنیده‌ایم، کافی است آنها را کنار هم نهاده، تا سبک زندگی عاشورایی را دریابیم.

اولین خصوصیت قدرت عباس است و قدرت، فضیلتی است انکارناپذیر. قدرت عباس پشتوانه لشکر عاشورائیان است و هراس بر دل لشکر بی‌شمار شرارت می‌اندازد. اگر لشکر خوبی‌ها از قدرت بی‌بهره باشد، خوبی مجالی برای ظهور پیدا نمی‌کند.

دومین خصوصیت عباس مواجهه او با مرگ است. او این خصوصیت را در رجزخوانی خود، چنین توصیف می‌کند: «زمانی که مرگ فراگیر شده...، من از مرگ فرار نمی‌کنم تا این‌که با آن روبه‌رو شوم و مرگ را بر تن کنم». کسی که به مرگ «آری» می‌گوید، دیگر جایی را برای ترس باقی نمی‌گذارد و همین او را مبدل به یک قهرمان می‌کند. او است که می‌تواند در برابر لشکر بی‌شمار دشمن با اطمینان بایستد و از ناموس، هویت و کیان خود دفاع کند.

ویژگی بعدی قهرمان عاشورا، «استقامت» و پایداری اوست: «به خدا قسم! گرچه دست راستم را قطع کردید، من همیشه و در هر حال از دینم حمایت می‌کنم.» و بالاخره ویژگی مهم عباس، «جوانمردی» اوست. جوانمردی، چیزی بیش از پایبندی به حلال و حرام شرعی است. جوانمردی یعنی مرام اخلاقی. جوانمردی یعنی پرهیز از صرفا شعار دادن و پرهیز از عافیت‌طلبی. یعنی خود را در تحمل سختی‌ها بر دیگران مقدم داشتن.

عباس (ع) خود را از نوشیدن آب محروم کرد، نه به سبب این‌که مقید به شریعت اسلام است، بلکه به‌دلیل این‌که او قهرمان اخلاق و فرهنگ جوانمردی است: «این کار در آداب و فرهنگ من هرگز وجود ندارد. این عمل از فرد صادق حقیقی به دور است.»

حسین برید - گروه اندیشه