وقتی نفس به شماره می‌افتد: از آلرژی تا آسم

با پراکنده شدن گرده‌های گیاهان در هوا احتمال تنفس آنها وجود دارد؛ این در حالی است که ورود این گرده‌ها به سیستم تنفسی فردی که به صورت ژنتیکی به این مواد حساس باشد، می‌تواند عامل گروهی از اختلالات عمده در بدن شود.

دکتر ابراهیم رزم‌پا، متخصص گوش و حلق و بینی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران به بهانه روز جهانی آسم و آلرژی در گفت‌وگو با جام‌جم اظهار کرد: در مناطق گرم که گرده افشانی درختان در اوایل بهار صورت می‌گیرد، آلرژی‌ها نیز از ابتدای بهار بروز می‌کند، اما بسته به محل زندگی، خصوصیات آب و هوایی و نوع گیاهان منطقه، ممکن است در پاییز یا حتی زمستان همزمان با گرده افشانی بعضی از گیاهان یا پراکندگی هاگ‌ها شاهد بروز علائم آلرژی باشیم که معمولا تا پایان دوره گرده افشانی ادامه دارد.

تفاوت آلرژی فصلی و سرماخوردگی

به گفته دکتر رزم‌پا گاهی اوقات بیماران علائم آلرژی را با سرماخوردگی اشتباه می‌گیرند. باید بدانید عطسه، آبریزش بینی، سوزش و خارش گلو، اشک ریزش و برخی علائم سرماخوردگی مانند سردرد از جمله علائم آلرژی فصلی است؛ البته حمله‌های آلرژی می‌تواند به بروز التهاب در گوش و سینوس‌ها منجر شود. در صورتی که چنین علائمی هر سال در یک زمان مشخص بروز کند و پس از مدتی به سرماخوردگی عفونی منتهی شود، فرد به آلرژی فصلی مبتلا است و باید تحت درمان قرار بگیرد.

تست آلرژی را جدی بگیرید

متخصصان آلرژی از آزمایش‌های ساده بدون عارضه برای یافتن عامل آلرژی‌زا استفاده می‌کنند و حداکثر 15 دقیقه زمان لازم است تا با آزمایش آلرژن‌های گوناگون در کلینیک‌های تخصصی، عامل مورد نظر شناسایی می‌شود. این موضوع از آن جهت اهمیت دارد که درمان آلرژی با اجتناب از ماده آلرژن امکان‌پذیر است و بدون شناسایی عامل آلرژی‌زا نمی‌توان از درمان نتیجه قطعی گرفت. همچنین زمانی که با انجام آزمایش‌های پزشکی عامل حساسیت‌زا شناسایی شد، دوری از آن ماده فرد را در درمان کامل یاری می‌کند. البته حدود یک‌سوم افرادی که نوع ماده آلرژن در آنها مشخص شده و برای حساسیت‌زدایی به کلینیک‌های آلرژی مراجعه می‌کنند معمولا به درمان پاسخ مثبت می‌دهند، در یک سوم مراجعه‌کنندگان درمان به صورت ناقص انجام می‌شود و یک سوم باقی مانده نیز به درمان پاسخ نمی‌دهند.

بیماری‌های مرتبط با آلرژی فصلی

به گفته دکتر رزم‌پا متخصص گوش و حلق و بینی با علائم التهاب مخاط بینی و حلق، کونژکتیویت آلرژیک با علائم قرمزی، سوزش و خارش چشم‌ها و آسم آلرژیک همراه با علائم تنگی نفس و گرفتگی راه‌های تنفسی و تنفس صدادار از جمله بیماری‌های مرتبط با آلرژی‌های فصلی محسوب می‌شوند. از طرفی درمان نکردن آلرژی می‌تواند باعث عفونت‌های مکرر گوش، ایجاد پولیپ بینی و سینوزیت‌های مقاوم به درمان‌های معمولی شود در حالی که درمان مناسب جلوی بروز این بیماری‌ها را می‌گیرد.

پیشگیری کجای ماجراست؟

معمولا زمانی که گرده‌ها به میزان زیاد در هوا پراکنده می‌شوند، نمی‌توانیم از آنها دوری کنیم، اما به کمک تدابیری می‌توان به تخفیف علائم کمک کرد. به‌عنوان مثال، در تمام شرایط در و پنجره‌های خانه و شیشه‌های خودرو باید بسته باشد. اگر فرد در محیطی قرار دارد که احتمال نفوذ گرده‌ها بین موها و لباس‌هایش وجود دارد، حتما باید قبل از خواب حمام و لباس‌هایش را تعویض کند. دارو درمانی هم یکی از اصولی‌ترین روش‌های کنترل و پیشگیری از عود علائم است.

خوشبختانه داروهای موثری برای درمان انواع آلرژی‌ها وجود دارد که علائم بیماری را کنترل و حتی از بروز آنها پیشگیری می‌کند. به‌عنوان مثال آنتی‌هیستامین‌ها یکی از بهترین داروهای ضد آلرژی محسوب می‌شوند و بسیاری از علائم را متوقف می‌کنند، اما نقش آنها موقتی است و درمان قطعی نیست. اسپری‌ها راه‌های درمان دارویی دیگری هستند که تاثیر بسیار زیادی در کنترل علائم دارند. برخی اسپری‌ها حاوی ترکیبات کورتون برای کنترل علائم آلرژی به‌صورت موضعی و به‌منظور کمتر کردن عوارض استفاده از کورتون، استفاده می‌شوند. این اسپری‌ها نباید به‌صورت مداوم مورد مصرف قرار بگیرد، زیرا که استفاده طولانی مدت از آنها خشکی مخاط بینی و عوارضی مانند خونریزی را به همراه دارد.

همچنین تجویز بموقع قطره‌های چشمی می‌تواند به پیشگیری و کنترل علائم کونژکتیویت آلرژیک کمک کند؛ در این بین نباید فراموش کنید انتخاب نوع و مقدار داروها فقط باید از سوی پزشک تعیین شود.

رابطه آسم و آلرژی

به گفته دکتر رزم‌پا، در صورتی که آلرژی بویژه در سنین پایین درمان نشود،می‌تواند بین 10 تا 20 درصد به آسم تبدیل ‌شود. باید بدانید آسم با درجات مختلف بروز می‌کند؛ از حالت خفیف که به هنگام تمرینات ورزشی ایجاد می‌شود تا حالت شدید که نیاز به مصرف دارو و مراقبت‌های روزانه دارد و با خس خس کردن، سرفه، نفس‌های کوتاه، تنگی نفس و... همراه است. هوای سرد، گرد و خاک، دودهای غلیظ، بوهای محرک، تمرینات ورزشی و استرس از جمله عوامل تحریک‌کننده آسم به حساب می‌آیند و بیماران آسمی باید از آنها دوری کنند؛ البته مصرف منظم دارو و آموزش بیمار برای کنترل بیماری تاثیر بسزایی در درمان آسم دارد و بیماران باید توجه ویژه‌ای به این موارد داشته باشند.

پریسا اصولی ‌/‌ جام‌جم