خسارت معنوی حلقه گمشده حادثه شین‌آباد

در این حادثه 29 نفر از 37 دانش‌آموز مدرسه مجروح و دو نفر از آنها جان خود را از دست دادند.

حادثه آتش‌سوزی نه تنها از بعد جسمی بلکه از بعد روحی هم بر کودکان مدرسه روستای شین‌آباد تاثیرات منفی زیادی گذاشته و با گذشت نزدیک به سه سال از حادثه کودکان شین‌آبادی هنوز کابوس آن روز را فراموش نکرده‌اند و به طور یقین تا آخر عمر صحنه‌های روز حادثه به همین وضوح در خاطرشان می‌ماند و از ذهنشان پاک نمی‌شود.

پیگیری‌های این پرونده در طول سه سال پیچیدگی‌های بسیاری داشته ولی با تمام موارد و پیچیدگی‌ها وکیل پرونده آتش‌سوزی در هشتم آذر 93، در خبرگزاری‌ها اعلام کرد که دیه کامل کودکان شین‌آبادی پرداخت شده است؛ این موضوع در حالی اتفاق افتاد که سیزدهم اسفند همان سال مرادی، پدر یکی از دختران شین‌آبادی اعلام کرد: ما از نحوه‌ کار وکلای‌مان گلایه داریم و به همین دلیل به شکل رسمی اعلام می‌کنیم از این به بعد بدون استفاده از این دو وکیل پیگیر پرونده‌ فرزندانمان خواهیم بود.

شاکو شادکام، پدر سیما دختر یازده ساله‌ای که در جریان آتش‌سوزی مدرسه دچار 40 درصد سوختگی شده هم گفت: ما تصمیم داریم خودمان روند پرونده را پیگیری کنیم، چرا که وکیل ما تاکنون به شکلی که انتظار داشته‌ایم در دادگاه حاضر نشده است. تا امروز تصور می‌کردیم وکیل ما به صورت افتخاری این پرونده را پذیرفته، اما با توجه به مشکلات پیش‌آمده و با گلایه‌هایی که از ایشان داریم، ترجیح می‌دهیم خودمان مشکلاتمان را پیگیری کنیم.

مشکلات حقوقی این پرونده هنوز در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و برای رفع این ابهامات کمیته حقوقی ـ اجتماعی کانون فرهنگی خیریه دانشگاه علامه طباطبایی با برگزاری نشستی در دانشکده حقوق و علوم سیاسی این دانشگاه به تحلیل و بررسی حقوقی حادثه شین‌آباد پرداخت.

در نشست تحلیل حقوقی این اتفاق تلخ عیسی امینی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد، حسین احمدی‌نیاز، وکیل پرونده و علی نجفی‌توانا، وکیل دادگستری حضور داشتند و به تحلیل و تشریح حقوقی این حادثه پرداختند. قاسم زمانی، عضو هیات علمی دانشگاه علامه‌طباطبایی در این نشست گفت: برگزاری این نشست این پیام را می‌رساند که دانش‌آموزان شین‌آبادی نیازمند احقاق حق هستند نه ترحم؛ به‌گونه‌ای که تشکیل این جلسه گامی در راستای احقاق حق این دانش‌آموزان است. مباحث امروز نباید فقط محدود به دانش‌آموزان شین‌آباد شود بلکه باید بدانیم که این حادثه نه اولین حادثه بوده و نه آخرین. از یاد نبریم که شین‌آبادی‌های زیادی در کشور وجود دارند.

دولت مسئول است

عیسی امینی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی در این نشست گفت: ضرر را به هر نحوی باید جبران کرد و ما دنبال جبران هستیم و اولین روش جبران ضمانت قهری است و باید بر مبنای این روش زیان آسیب‌دیدگان این حادثه را جبران کنیم.

نباید اصلاح قانون مجازات اسلامی در سال 92 را برای جبران خسارت آسیب‌دیدگان حادثه شین‌آباد فراموش کنیم؛ مسئولیتی که در قانون مجازات اسلامی سال 92 شکل گرفته به صورتی است که دولت را مسئول دانسته است. می‌توان در مورد حادثه شین‌آباد موضوع بیت‌المال را مطرح کنیم. یکی دیگر از راه‌های جبران، بحث دیه است که ما در مورد دیه تابع قواعد شرعی هستیم. البته دولت موظف است نصف دیه را پرداخت کند. مواد 2،3و 5 قانون مسئولیت مدنی هم راه را برای شیوه جبران خسارت باز کرده و شیوه، میزان، کیفیت و حدود را در حیطه وظایف دادگاه قرار داده است. برای جبران خسارت معنوی آسیب‌دیدگان حادثه شین‌آباد نیز باید به قانون آیین دادرسی کیفری جدید رجوع کنیم. مواد 9 و 10 قانون مسئولیت مدنی، یکی دیگر از راه‌های جبران خسارت معنوی آسیب‌دیدگان این حادثه است که موضوع عذرخواهی را مطرح کرده به‌گونه‌ای که وزیر مربوطه می‌تواند برای جبران خسارات معنوی آسیب‌دیدگان در حادثه شین‌آباد از آنها عذرخواهی کند.

8 دانش‌آموز دیه کامل گرفتند

حسین احمدی‌نیاز، وکیل پرونده مدرسه شین‌آباد نیز معتقد است: در حال حاضر حدود 25 درصد مدارس کشورمان غیراستاندارد است و باید تخریب شود، اما متاسفانه دانش‌آموزان زیادی در این مدارس در حال تحصیل هستند. اتفاقی که در شین‌آباد رخ داد در یک مدرسه غیراستاندارد بود. رئیس‌جمهور باید به‌عنوان نماینده تام‌الاختیار عمل کند و طبق اصل 127 قانون اساسی رئیس‌جمهور باید مسببین را شناسایی کند و نسبت به برخورد قضایی اقدام شود. دانش‌آموزان این مدرسه در یک کلاس فاقد امکانات بودند و دست و صورت همه آنها سوخته و دو نفر از دانش‌آموزان جان خود را از دست داده‌اند که دیه در نظر گرفته شده برای آنها نصف دیگران شده است.کودکان این مدرسه فاقد بیمه دانش‌آموزی بودند، البته با کمک‌های آقای نوبخت و دکتر روحانی و آقای صدرنوری دیه کودکان پرداخت شد.

18 نفر از کودکان نصف دیه را دریافت کردند و هشت نفر دیگر دیه نگرفته بودند که برای این هشت نفر توانستیم با کمک معاون راهبردی رئیس‌جمهور دیه کامل بگیریم.

بیشتر این کودکان به مرور زمان مورد افزایش دیه قرار می‌گیرند. همچنین خسارت معنوی یکی دیگر از منظر‌های خسارتی است. کودکان این حادثه از دو جهت روحی و جسمی آسیب دیده‌اند که جبران هر دو خسارت سخت و تقریبا غیرقابل جبران است.

با تلاش در مورد تخفیف درمان، معیشت و مستمری کودکان آسیب‌دیده حادثه شین‌آباد توانستیم در ردیف بودجه امسال هشت میلیارد را برای این کودکان درنظر بگیریم.

وزیر باید استعفا می‌داد

علی نجفی‌توانا، وکیل دادگستری در ادامه این نشست اظهار داشت : آمار تصادفات و حوادث ناگوار در کشور ما نسبت به کشور‌های دیگر بالاست، باید تحقیق کنیم که چرا این‌گونه حوادث مرتب در کشور تکرار می‌شود، همچنین باید بررسی کرد که چرا به جای حرکت‌های واکنشی، حرکت‌های کنشی انجام نمی‌دهیم. اولین اقدام برای جلوگیری از حوادثی مانند آتش‌سوزی مدرسه شین‌آباد، شایسته‌سالاری در مدیریت است؛ یکی دیگر از عوامل بروز چنین حوادثی نبود بخش نظارتی صحیح در کشور است. متاسفانه آموزش و پرورش، معلم و سرایداران و نظام آموزشی کشور در این زمینه به وظایفشان عمل نکرده‌اند. یکی از مشکلات ما در برابر بروز این قبیل حوادث ناگوار، واکنش نادرست است. مثلا اگر همان روز اول وزیر آموزش و پرورش استعفا می‌داد یا برکنار می‌شد، دیگر چنین مشکلات و حوادثی در کشور رخ نمی‌داد. قانون جزا با دو رویکرد به حادثه شین‌آباد پرداخته است؛ یکی از رویکرد‌ها تامین خسارت است که ما می‌توانیم با استفاده از فقه پویا دیه مرد و زن را مساوی کنیم و دیگری پرداخت دیه از باب تسبیب در اموری است که به‌دلیل غفلت و بی‌احتیاطی رخ می‌دهد و باعث ضرر رساندن مالی و جانی به دیگران می‌شود که این امر متوجه مسئولان است.

در این نشست آمنه راک، یکی از قربانیان حادثه مدرسه شین‌آباد همراه پدرش حضور داشت و به تشریح روز حادثه پرداخت و درخواست کرد که برای ادامه درمان به خارج از کشور اعزام شود.

تپش (ضمیمه چهارشنبه روزنامه جام جم)