با نادرترین گل جهان آشنا شوید

پرسش اینجاست که دقیقا چه نکته منحصربه‌فردی درباره این گیاه بومی شرق آسیا وجود دارد؟ این پرسش را تنها می‌توان در یک روز زیبای بارانی پاسخ داد، زیرا گل استخوانی تنها گلی در جهان است که گلبرگ‌هایش در اثر تماس با قطرات باران بی‌رنگ و شفاف می‌شود؛ درست مثل شیشه!

تحقیقات گیاه‌شناسان نشان داده که تغییر رنگ گلبرگ‌های گل استخوانی و شفاف شدن آنها در اثر تماس با قطرات باران نوعی عکس‌العمل طبیعی این گیاه رطوبت‌دوست است؛ گیاهی که تابش مستقیم نور خورشید را تاب نمی‌آورد.

رازهای پشت پرده

دانشمندی به نام تورو سوئدا از دانشگاه هوکایدو ژاپن چندی پیش ساختار کروموزومی گیاه گل استخوانی را مورد مطالعه قرار داد و به نتایج جالبی دست یافت. سوئدا در مطالعات خود به این نتیجه رسید که در گل‌های استخوانی تعداد کروموزوم‌ها هنگام تقسیم سلولی 6 و در شرایط عادی 12 است. کروموزوم‌ها بسته‌های ژنتیکی درون سلولی هستند که به صورت مولکول DNA همراه با پروتئین در سلول‌ها یافت می‌شوند. به عنوان مثال انسان‌ها در همه سلول‌های خود بجز تخمک و اسپرم، 23 جفت کروموزوم، یعنی 46 کروموزوم دارند، در حالی که در باکتری‌ها این تعداد اغلب به یک مورد کاهش پیدا می‌کند.

سوئدا در بررسی‌های خود به این جمع‌بندی رسید که در این گیاه، جهت پیچش کروموزوم‌ها بویژه هنگام تقسیمات سلولی به صورت مداوم تغییر می‌کند و همین موضوع سبب می‌شود تا کروموزوم‌ها شکل‌های پیچیده و متنوعی به خود بگیرند. این دانشمند چنین اعلام کرد که برای توصیف دقیق علت واکنش غیرمتعارف گلبرگ‌های گل استخوانی هنوز مطالعات ژنتیکی بیشتری لازم است؛ اما بدون تردید کروموزوم‌های این گیاه حرف‌های ناگفته زیادی دارند.

باور کلی دانشمندان بر این است که یکی از مهم‌ترین دلایل این تغییر ناگهانی رنگ را باید در ترکیب شیمیایی منحصربه فرد رنگدانه‌های گلبرگ این گیاه جستجو کرد، زیرا در واقع این رنگدانه‌ها هستند که به محض تماس با آب بی‌رنگ شده و پس از خشک شدن، دوباره سفید می‌شوند، اما علت این تغییر رنگ هرچه باشد، گل استخوانی را به یکی از محبوب‌ترین گل‌های جهان بدل کرده است، چنان که اکنون بسیاری از علاقه‌مندان گیاهان زینتی خیال پرورش صنعتی آن را در سر می‌پرورانند.

ویژگی‌های ظاهری

گیاه گل استخوانی اکنون به صورت طبیعی و محدود فقط در جنگل‌های مرطوب و بارانی نواحی خاصی از شرق آسیا رشد می‌کند. این گیاه که بومی جنگل‌های بارانی سرد کشور چین و ژاپن است، هر سال در اواسط بهار تا اوایل تابستان گل می‌دهد و جزو گیاهان با طول عمر زیاد است. برگ‌های گیاه گل استخوانی، بزرگ و شبیه چتر هستند. این برگ‌های درشت و پهن تاثیر بسزایی در نگهداری از گل‌ها دارند. ارتفاع درختچه مذکور کمتر از نیم متر و پهنای آن در زمان حداکثر رشد حدود یک متر گزارش شده است. گل‌های استخوانی بشدت سایه‌دوست و رطوبت‌پسند هستند و به همین علت فقط در مناطقی که آفتاب به صورت موضعی در آنجا می‌تابد، رشد می‌کنند. از سوی دیگر دانه‌های این گیاه بسیار کند رشد می‌کنند و گاهی برای رشد به یک سال زمان نیاز دارند. تعدادی از باغداران چینی و ژاپنی پس از آن که رشد بذر گیاه نسبتا کامل شد، گیاه را به گلخانه منتقل می‌کنند تا آن را از سرمای نخستین زمستان دور نگه دارند، اما به محض گرم‌تر شدن هوا، نهال‌ها را به جای مناسب طبیعی منتقل می‌کنند. هنوز هیچ گونه اطلاعاتی درباره رشد این گیاه در خارج از زیستگاه طبیعی و بومی‌اش گزارش نشده و به همین علت گل استخوانی کماکان یکی از نادرترین گیاهان جهان است.