پسرانم نه کار می‌کنند نه به حرفم گوش می‌دهند

پاسخ مشاور: در سوال شما دو مشکل متفاوت و جدا از هم مطرح شده است؛ یکی مسئله اشتغال فرزندان و دیگری نداشتن تمکین واحترام یا تبعیت و به عبارتی ساده‌تر: عدم اطاعت از والدین.

درباره مشکل اول: اشتغال فرزندان

البته بوضوح مشخص نشده است که سن فرزندان شما چقدر است یا چه هنری دارند و به چه شغلی علاقه‌مندند و اصلا چقدر تلاش کرده‌اند تا شغلی متناسب با خواسته‌ها، نیاز‌ها وعلایقشان پیدا کنند؟ یکی از معیارهای اصلی اشتغال از نظر روان‌شناسی علاقه‌مند بودن به شغل مورد نظر است، هر چند درآمدزایی بسیار یا جایگاه اجتماعی خیلی مهمی نداشته باشد.

افراد زیادی بوده‌اند که به کاری درآمدزا یا دارای وجهه اجتماعی بالا مشغول شده‌اند، ولی این درآمد و جایگاه بعد از مدتی برایشان طبیعی شده و قدرت انگیزشی خود را ازدست داده است و چون به این کار علاقه نداشته‌اند، آن را‌‌ رها کرده‌اند.

نکته مهم دیگر اینکه بسیاری از جوانان ما به کارهای فیزیکی و فعال تن نمی‌دهند، حال آنکه این گونه کار‌ها برخلاف کارهای غیرفعال (کار با رایانه، مدیریت، کارهای پشت میزنشینی)، سلامت جسمانی و روانی را بیشتر تضمین می‌کند.

از طرفی جوانان امروزی که دیدگاه مدرن، فن‌آورانه و در مواردی مصرفی را بیشتر می‌پسندند، به کارهای غیرمدیریتی، جایگاه متوسط یا پایین و یا کم درآمد قانع و راضی نمی‌شوند و این یکی از دلایل اصلی بیکار بودن اغلب جوانان ماست. در حالی که کارهای بسیاری از این قبیل وجود دارد که متصدیان قابلی ندارد. البته فراموش نکنیم که مشکل اشتغال، علاوه بر جنبه‌های فردی، جنبه کلان وکشوری هم دارد که از عهده و توان ما خارج است.

به شما والدین گرامی در این باره توصیه می‌شود که ضمن مشاوره با مراکز کاریابی، به فرزندان این نکته را یادآور شوید که شروع هر کاری با تحمل زحمات، رنج‌ها وکاستی‌ها همراه است و به تدریج به خواسته‌هایشان خواهند رسید، به شرطی که انتظارات و توقعات خود را منطقی‌تر ارزیابی و دنبال کنند.

درباره مشکل دوم: عدم تبعیت از والدین

سبک فرزندپروری والدین از کودکی و نوجوانی و استمرار آن در جوانی، ریشه اصلی رفتارهای فرزندان در سن بلوغ و پس از آن را تشکیل می‌دهد. شاید شما به سبک سهل‌گیرانه (یعنی آسانگیر) رفتار کرده و فرزندان را به حال خودشان واگذاشته باشید تا هر کار دلخواه را انجام دهند و با خودتان گفته‌اید که «کاری نکنم یا حرفی نزنم که ناراحت شوند و به آن‌ها «نه» نگویم تا دلشان نشکند». یکی از نتایج آن، رفتارهای توأم با عدم تبعیت در سن بلوغ و جوانی نسبت به والدین است.

از سوی دیگر، رفتارهای بسیار تحکم آمیز (والدین مستبد) در کودکی و نوجوانی نیز سبب می‌شود که برخی کودکان پس از استقلال فکری و بلوغ، خیلی از والدین مشورت نگیرند، با آن‌ها همفکری نداشته باشند و یا حتی تبعیت هم نکنند و خود را صاحب نظر و صاحب اراده مطلق قلمداد کنند.

به شما توصیه می‌شود بهترین سبک رفتار را که ترکیبی از سبک‌های مذکور است، برای کمتر شدن یا تعدیل این معضل برگزینید و به کار گیرید. ضمن اینکه با توجه به سوگیری و جبهه گیری فرزندان نسبت به گفتار و رفتار شما در صورتی که نتیجه نگرفتید، بهتر است آن‌ها را به سوی مشاوره (مشورت با فردی متخصص و بی‌طرف) سوق دهید تا ان شاءا... نتیجه بهتری حاصل شود. (علی کاظمی دلویی - کار‌شناس ارشد روان‌شناسی/روزنامه خراسان)