تیراندازی در ‌مسیر ‌افتخار

در کتاب حماسی ملی شاهنامه فردوسی اشعاری وجود دارد که از نقش تیراندازی در بین ایرانیان قدیم و جنگ‌های آنان حکایت می‌کند و بارها از حاکمان، دلیران و رزم‌آورانی نام می‌برد که ‌هنگام بزم و شکار، برای سرگرمی خود و مشاهده قدرت و جسارت شاهزادگان و دیگر نام‌آوران، مسابقه‌های تیراندازی را تشکیل داده و برندگان آن را با دریافت جوایز مفتخر می‌کردند.

در اسلام نیز تیراندازی بسیار سفارش شده است. سفارش‌ها از جنبه‌های گوناگون مانند آمادگی برابر دشمنان، تفریح و تربیت صورت گرفته‌ که خود گواه فواید گوناگون این ورزش است. پیامبر اسلام(ص) به تمرین نظامی توجه خاصی داشتند و تیراندازی را رکن اصلی استراتژی در تمرینات نظامی و اساس آمادگی رزمی می‌دانستند.

در صدر اسلام کمان‌اندازی، سلاحی بود که در نبردها اهمیت زیادی داشت زیرا تیراندازان از مسافت‌های دور می‌توانستند راه را بر دشمن ببندند و بدین سبب پیامبر اکرم(ص) تیراندازی و تعلیم آن را مورد تاکید قرار می‌دادند. مسلمان‌ها هرگز این جمله پیامبراکرم (ص) را از یاد نمی‌برند که فرمودند: هرکس تیراندازی بداند و آن را ترک کند، یکی از نعمت‌های خداوند را ترک کرده است.

اهمیت تیراندازی با تیروکمان طی اعصار متعدد بر کسی پوشیده نیست و حتی در سده‌های پیشین از آن به عنوان اسلحه ریسمانی نام می‌بردند، اما با رشد تکنولوژی و اختراع اسلحه گرم، بشر اهداف اسلحه ریسمانی را در تیراندازی با سلاح گرم دنبال کرد تا علاوه بر حفظ جان و مرزها، به فکر شکار باشد و برای تفریح و رقابت‌ تیراندازی‌ را انتخاب کند که اکنون در بین رشته‌های المپیکی شناخته شده و مدال‌آور است. از سوی دیگر تیراندازی با کمان نیز همچنان در بین رشته‌های ورزشی و نیروهای ویژه نظامی جایگاه ویژه‌ای دارد و به دلیل بی صدا بودن آن، از فنون برجسته و دقیقی است که رنجرها و نیروهای مخصوص باید تیراندازی با کمان را فرابگیرند.

‌ اوایل قرن شانزدهم میلادی، با ساخت اسلحه‌های گرم و تفنگ‌های لوله بلند، تیراندازی در مراسم مذهبی و اعیاد مختلف به صورت آداب و رسوم مردم آن زمان شکل گرفت و مسابقه‌هایی نیز با تفنگ برگزار شد. با توسعه و ساخت ابزارهای تیراندازی با سلاح، اولین مسابقه‌های رسمی در قرن نوزدهم میلادی آغاز و اولین المپیک سال 1896 آتن در 9 رشته ورزشی برپا شد که در بین آنها تیراندازی بیشترین شرکت‌کنندگان را در خود جای داد.

فدراسیون بین‌المللی ورزش تیراندازی در سال 1907 تاسیس شد، اما سال 1915 این فدراسیون اعلام انحلال کرد تا به نام اتحادیه ملی تیراندازی فعالیت کند. سال 1939 همزمان با جنگ دوم بین‌الملل، فعالیت‌های این فدراسیون به حالت تعلیق درآمد، اما سال 1947 با نام (UIT) فعالیت‌های خود را از سر گرفت. سال 1998 عنوان «فدراسیون بین‌المللی ورزش تیراندازی» برای مدیریت جهانی این ورزش انتخاب شد و علامت اختصاری آن ISSF است.

فدراسیون تیراندازی جمهوری اسلامی ایران در سال 1337 هجری شمسی مصادف با سال 1958میلادی تاسیس شد و تاکنون 15 نفر به عنوان رئیس فدراسیون بر آن مدیریت کرده‌اند. در حال حاضر این فدراسیون با هیات‌های تیراندازی زیرمجموعه خود بالغ بر 30 هیات در سراسر ایران مسئولیت اداره ورزش تیراندازی را بر‌عهده دارد.

ورزش ایمن

با نگاهی به آمار آسیب‌دیدگی‌های ناشی از حوادث ورزشی درمی‌یابیم ‌تیراندازی در مقایسه با دیگر رشته‌های ورزشی یکی از کم‌آسیب‌ترین‌هاست. دلیل آن شاید تاکید ویژه بر رعایت اصل ایمنی و اجرای قاطعانه فنون ایمنی و تحرک کم و نقش عمده دستگاه عصبی مرکزی در تکنیک‌های این ورزش باشد.

نوآموز باید تمام وسایل و تجهیزات را بخوبی بشناسد و کاربرد و روش استفاده از آنها را بداند و فقط در صورت امکان از آنها استفاده کند. زمان آشنایی نوآموز با اصول ایمنی پس از مراحل اولیه و پیش از آموزش مهارت‌های دیگر است. نوآموزی که هنوز نحوه کار را با سلاح نمی‌داند، نمی‌تواند اهمیت توجه به اصول ایمنی را بخوبی درک کند. فراگیری این اصول اهمیت زیادی دارد و نوآموز نباید با نادیده گرفتن اصول ایمنی‌ برای دیگران خطرساز شود.

تیراندازی مواد مسابقه‌ای بسیار متنوع (55 ماده رسمی و چند‌ ماده غیررسمی) دارد که از آن میان 9 ماده برای مردان و شش ماده برای زنان در المپیک گنجانده شده ‌‌است. طبق قوانین المپیک، هر کشور می‌تواند در هریک از این مواد، دو شرکت‌کننده داشته باشد؛ یعنی یک تیم تیراندازی خوب و کامل فرصت گرفتن 30 مدال را از یک المپیک دارد. با توجه به این‌که زنان می‌توانند با رعایت حجاب اسلامی در همه مواد مسابقه‌ای این رشته شرکت کنند، اهمیت سرمایه‌گذاری روی ورزش تیراندازی از لحاظ گرفتن مدال بیش از هر رشته ورزشی دیگر است.‌ تیراندازی با تاکید بر آرام‌سازی، تمرین تکنیک‌های تمرکز، تقویت دستگاه عصبی مرکزی، تقویت استقامت عضلانی و دستگاه انرژی هوازی، تمرین‌های ذهنی متنوع و موثر و ایجاد حس رقابت سالم، به سلامت روانی افراد و جامعه کمک می‌کند. از این نظر نیز سرمایه‌گذاری برای توسعه ورزش تیراندازی در میان مردم، نوعی سرمایه‌گذاری برای تقویت سلامت همگانی جامعه به شمار می‌آید.

تیراندازی بر سیبل امید

شما با هر نوع شرایط جسمانی ‌، می‌توانید تیراندازی کنید. افرادی که از ویلچر استفاده می‌کنند با حداقل حرکت بازو مطمئنا واجد شرایط هستند. تیراندازان مرد و زن از گروه سنی مختلف که فقط از داشتن یک دست یا یک چشم برخوردارند، می‌توانند در این رشته فعالیت داشته باشند.

‌ ابتدا احتمالا شما تعجب می‌کنید که تیراندازی به هدف‌های متحرک چیست؟ هیجان‌انگیزترین ورزش جدید در دنیای پهناور شبیه آتش سریع است.

تیراندازی به هدف متحرک به توانایی نگهداری یک اسلحه با حداقل حرکت برای چرخاندن به سوی هدف پرواز (هدف یا سیبلی که در حالت حرکت است) نیاز دارد. نشانه‌گیری انگشت و سلاح شما مستقیما و حرکت سلاح به طرف چپ و سپس به راست است.

اگر شما بتوانید حرکت سلاح‌تان را حداقل در یک گام هدایت کنید، می‌توانید در مسابقه‌های معلولان براحتی تیراندازی کنید و اگر بتوانید حرکت سلاح‌تان را دو گام یا بیشتر انجام دهید، می‌توانید در مسابقات دونفره و انفرادی تیراندازی کنید. این خبر خوبی است برای افرادی که در زندگی‌شان میزان بالایی از استرس را تجربه می‌کنند. تیراندازی، استرس را تسکین می‌دهد و مردمانی که همگی از اهداف و علایق یکسانی برخوردارند، دور شما جمع می‌شوند.

بیشتر تیراندازان معلولی که قبلا به علت مشغله و فشار کار با مشکل روحی روبه‌رو بودند، ‌از این‌که نمی‌توانستند کار کنند، مجبور بودند داروی ضدافسردگی یا آرام‌بخش استفاده کنند تا فقط بتوانند سرپا بمانند. وقتی آنها تیراندازی را انتخاب کردند، به طور قابل ملاحظه‌ای بهبود یافتند و خیلی بانشاط شدند، حتی آنهایی که در زندگی‌شان دچار سردرگمی شده بودند.

تفریح مناسب خانوادگی

در میان تفریحات فراگیر در جامعه ما کمتر موردی است که تعارض جدی با موازین دینی و اهداف و افق‌های انسان‌ساز مورد نظر دین نداشته باشد یا دست‌کم از نظر دین در شمار اعمال «نه‌چندان پسندیده» قرار نگیرد. بسیاری از این تفریحات رایج حتی از دید کارشناسان بی‌دین نیز مضر و ناسالم شمرده می‌شوند.

تفریح متاسفانه فراگیری مانند قلیان که در سبد خانواده‌ها جای گرفته است و تمامی رده‌های سنی را تهدید می‌کند‌ نیاز به آشنا کردن خانواده‌ها با فرهنگ برخی رشته‌های ورزشی از جمله تیراندازی است.

«تیراندازی ورزشی» هم جنبه تربیت بدنی دارد، هم تفریح است، هم مسابقه است، هم می‌تواند شرط‌بندی داشته باشد، هم برای همه اعضای خانواده قابل استفاده است، هم گستره سنی و جنسیتی وسیعی را پوشش می‌دهد (خانم‌ها، نوجوانان و افراد مسن و حتی سالخورده می‌توانند در آن شرکت کنند) و در همه این جنبه‌ها مورد تائید دین، اخلاق و علم روز است.

چگونه تیرانداز شویم؟

من به تیراندازی علاقه‌مندم. کجا باید بروم؟ چکار باید بکنم؟ چطور باید شروع کنم؟... اینها پرسش‌هایی است که معمولا از علاقه‌مندان تازه‌کار تیراندازی می‌شنویم. اگر شما هم می‌خواهید بدانید که یک فرد مبتدی چگونه باید گام به راه زیبا، لذت‌بخش و آرامش‌بخش تیراندازی ورزشی بگذارد، او را این‌گونه راهنمایی کنید:

اگر دوست دارید لذت تیراندازی را به عنوان یک تفریح سالم تجربه کنید یا آن را به عنوان یک ورزش بیاموزید و تمرین کنید اول باید یک سالن تیراندازی مناسب پیدا کنید.

ورزش تیراندازی با رشته‌های بادی (تفنگ و تپانچه) آغاز می‌شود و در ادامه کسانی که علاقه، استعداد و امکانات لازم را در اختیار داشته باشند، می‌توانند در رشته‌های دیگر (رشته‌های خفیف، تراپ و...) آموزش‌ها و تمرین‌هایشان را ادامه دهند. برای پیدا کردن سالنی که نزدیک به محل سکونت شما باشد و دوره آموزشی مبتدی (مقدماتی) در آن برگزار شود، با فدراسیون یا هیات‌های استانی تماس بگیرید.

عجله نداشته باشید و تا پایان دوره حوصله کنید، خودتان کم‌کم راه را خواهید یافت. پیشرفت در تیراندازی هم مانند دیگر رشته‌ها با تلاش شما و به شکل تدریجی خواهد بود.

محمد رضاپور / گروه ورزش