داروی ضد سرطان در ایران ساخته شد

محمد ایرانی، دانشجوی دکترای مهندسی شیمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر گفت: زمان رهاسازی دارو از داربست تهیه شده، بیش از 30 روز ادامه دارد که این نانودارو در طول 72 ساعت نیز خاصیت ضدسمیتی خود را حفظ می‌کند.

وی افزود: در ساخت این نانودارو از فرایند «الکتروریسی» بهره گرفته شده که در این تحقیقات، میزان و سرعت رهاسازی دارو در شرایط آزمایشگاهی و بر روی سلول‌های سرطانی ریه مورد بررسی قرار گرفته است.

ایرانی در خصوص فواید استفاده از نانوالیاف و نانولوله‌های کربنی در ساختار این دارو اظهار داشت: داربست نانوالیاف بر اثر وجود منافذ ریز بسیار، نسبت سطح به حجم بالایی دارد که این ویژگی برای بارگذاری بیشتر دارو در سطح کوچکی از نانوالیاف مطلوب است. این منافذ امکان رهاسازی کنترل شده‌ و طولانی مدت دارو را نیز فراهم می‌سازد. این امر منجر به کاهش سمیت داروهای ضدسرطان می‌شود.

این دانشجوی دکترای مهندسی شیمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر افزود: نانولوله‌های کربنی چند دیواره به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد خود همانند خواص مکانیکی و حرارتی مناسب و ایجاد پیوند با داروهای ضدسرطان همچون دوکسوروبیسین هیدروکلراید، منجر به بارگذاری بیشتر دارو در نانوالیاف حاوی دارو می‌شوند.

وی گفت: از آنجا که هدف گروه تحقیقاتی ما تولید صنعتی داربست‌های نانوالیاف کامپوزیتی به عنوان حامل‌های دارویی است، در طرح‌های آتی مطالعات گسترده‌تری بر روی کاربرد نانوالیاف در انواع داروها، همچون داروهای ضد سرطان و ضد درد که نیاز به رهاسازی طولانی مدت دارند، صورت خواهد گرفت. اخیراً نیز نانوالیاف کامپوزیتی «کیتوسان/ اکسید گرافن» با همین هدف تهیه شده که نتایج مطلوبی به دنبال داشته است.

ایرانی افزود: جهت تولید این نانودارو در ابتدا نانولوله‌های کربنی چنددیواره ساخته شده و در ادامه با بارگذاری نانولوهای کربنی و همچنین داروی مدنظر در محلول پلیمری «پلی لاکتیک اسید/پلی اتیلن گلیکول»، نانوالیاف کامپوزیتی پلی لاکتیک اسید/پلی اتیلن گلیکول/ نانولوله‌های کربنی چنددیواره حاوی داروی ضدسرطان دوکسوروبیسین تهیه شد.

دانشجوی دکترای مهندسی شیمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر افزود: سپس میزان بارگذاری دارو و رهاسازی آن از نانوالیاف کامپوزیتی تهیه شده در مدت زمان 60 روز مورد مطالعه قرار گرفت. آزمون‌ های مربوطه در شرایط آزمایشگاهی و با تماس نانوالیاف با سلول‌های سرطانی ریوی «A549» انجام شده است.

این تحقیقات حاصل همکاری دکتر اسماعیل حریریان، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، محمد ایرانی، نادیا ابوطالبی و لیلا روشنفکرراد است که نتایج آن در مجله‌ «Journal of Applied Polymer Science» (جلد 132، شماره 3، سال 2014، صفحات 1-41286 تا 9-41286) منتشر شده است.

اغلب داروهای ضدسرطان، انتخاب پذیری ضعیف و سمیتی بالا دارند. بدین منظور بایستی سیستم‌های رهاساز دارویی را طراحی کرد که اثردهی شیمی درمانی را افزایش داده و اثرات سمی داروهای ضدسرطان را کاهش دهد.

هدف اصلی این طرح، طراحی و ساخت نانودارویی با ویژگی‌های ذکر شده بوده است. بدین منظور داربست نانوالیاف حاوی نانولوله‌های کربنی چند دیواره به عنوان حامل دارو طراحی شده است.

طبق نتایج حاصل شده، استفاده از این داربست نانوالیافی که حامل داروی ضدسرطان دوکسوروبیسین است، منجر به بهبود اثر درمانی و کاهش سمیت آن شده است.(مهر)