چگونه آی وی اف موفقی داشته باشیم

جام جم سرا: در واقع، یکی از مشکل‌ترین کارهای تیم انجام‌دهنده آی‌وی‌اف، مشاوره دادن به بیماران پس از یک دوره ناموفق آی‌وی‌اف است. البته باید دانست که باوجود تحقیقات و پیشرفت‌های بسیاری که تاکنون در دنیا و نیز کشور ما در زمینه باروری و لقاح آزمایشگاهی صورت گرفته است همچنان، میزان موفقیت آی‌وی‌اف، خیلی بالا نیست و در بهترین شرایط فقط 20 تا 25 درصد است.

اما برای این که یک حاملگی موفق به دنبال آی‌وی‌اف اتفاق بیفتد چه شرایطی باید مهیا باشد؟ دکتر آمنه لاهوتی، متخصص زنان و زایمان و فلوشیپ نازایی در گفت‌وگو با جام‌جم در پاسخ به این پرسش می‌گوید: لازم است دست‌کم سه عامل وجود داشته باشد تا آی‌وی‌اف با موفقیت همراه شود؛ تخمک سالم، اسپرم سالم و رحم و لوله‌های رحمی سالم که اجازه عبور اسپرم و رسیدن آن را به تخمک بدهد. اما نکته بسیار مهمی که در کنار این عوامل جسمی برای موفقیت در آی‌وی‌اف ضروری است داشتن آمادگی روحی و صبر و حوصله برای طی کردن یک پروسه درمانی تقریبا طولانی است. چرا که در بسیاری موارد، زوج‌ها پس از شکست یک مرحله از آی‌وی‌اف که بین یک تا دو ماه به طول می‌انجامد از تکرار مجدد آن سرباز می‌زنند و به همین دلیل به نتیجه مطلوبی از انجام آی‌وی‌اف دست نمی‌یابند.

چرا باید تخمک‌ها جوان باشند؟

دکتر لاهوتی که خود عضو تیم آی‌وی‌اف یک بیمارستان است، تاکید می‌کند: برخی باورهای درست و اشتباه وجود دارد که شکست یا موفقیت آی‌وی‌اف را توجیه می‌کند. از اصلی‌ترین باورهای درستی که در موفقیت یا شکست آی‌وی‌اف موثر است، عامل سن است. در واقع، ازبین همه عوامل دخیل در موفقیت آی‌وی‌اف، سن تخمک از همه مهم‌تر است که تقریبا معادل سن تخمدان یا سن خانم است. بر همین اساس، با افزایش سن، هم میزان حاملگی طبیعی و هم حاملگی به‌دنبال آی‌وی‌اف کاهش می‌یابد.

این فلوشیپ نازایی می‌افزاید: اولین و مهم‌ترین رکن حاملگی این است که تخمک یا تخمک‌های مناسب وجود داشته باشد. مناسب بودن تخمک هم به تعداد کافی و خوب بودن کیفیت تخمک‌ها بستگی دارد. هر خانمی با تعداد مشخصی تخمک زاده می‌شود و همچنان‌که سنش بالا می‌رود، در هر ماه تعدادی از این تخمک‌ها را از دست می‌دهد و از کیفیت تخمک‌هایش نیز کاسته می‌شود. به همین دلیل چه در حاملگی‌های طبیعی و چه از طریق آی‌وی‌اف هرچه زن جوان‌تر باشد احتمال حامله شدن و تولد نوزاد زنده در وی بیشتر است. حتی در مورد تخمک اهدایی نیز این موضوع صادق است یعنی میزان موفقیت حاملگی بستگی زیادی به سن اهداکننده تخمک دارد. جالب است بدانید که بررسی‌ها نشان داده است احتمال حامله شدن یک خانم با آی‌وی‌اف در سی‌وپنج سالگی حدود 32 درصد است و در چهل سالگی و بالاتر به 16 درصد می‌رسد.

به گفته دکتر لاهوتی، گاهی مردم به اشتباه شکست آی‌وی‌اف را صرفا مربوط به خانم می‌دانند در حالی که در برخی موارد اسپرم از نظر ژنتیکی مشکل دارد، حتی ممکن است طی آزمایش‌های اولیه نیز به آن پی برده نشود. آسیب به دی‌ان‌ای اسپرم نیز ممکن است در اثر تماس با مواد شیمیایی و همچنین استفاده از دخانیات ایجاد شود. بی‌شک بارور شدن تخمک با یک اسپرم غیرطبیعی نیز به تشکیل یک جنین غیرطبیعی منجر می‌شود و موجبات شکست آی‌وی‌اف را فراهم می‌آورد.

بیماری‌های سیستمیک و چاقی

گرچه پیش از انجام آی‌وی‌اف، بررسی‌های کلینیکی و تخصصی از نظر سلامت جسمی یک خانم صورت می‌گیرد، اما باید توجه داشت که وجود برخی بیماری‌های متابولیکی مانند دیابت، چاقی و کم‌کاری تیروئید در بروز اختلالات چه در بارداری‌های طبیعی و چه در آی‌وی‌اف موثر است.

دکتر لاهوتی با اشاره به این مساله می‌گوید: بعلاوه بروز چاقی، لاغری بیش از حد، رژیم‌های سخت و استرس‌های شدید با اختلالاتی که در تخمک‌گذاری‌های طبیعی ایجاد می‌کند در سیکل آی‌وی‌اف نیز می‌تواند مشکل به‌وجود آورد. ولی نداشتن استراحت مطلق یا تاثیر اشعه موبایل یا ماهواره، بر خلاف تصور بسیاری از افراد در شکست آی‌وی‌اف، از نظر علمی به اثبات نرسیده است. البته بهتر است پس از انجام آی‌وی‌اف از انجام سفر به مناطق دوردست به دلیل اثرات ناشی از تغییرات آب و هوا در بروز اختلالات تخمک‌گذاری اجتناب شود.

این متخصص با اشاره به هزینه‌های سنگین انجام آی‌وی‌اف برای هر دوره که بین هشت تا ده میلیون است، تاکید می‌کند: گاهی نیز زوجین با شکست مراحل اول یا دوم آی‌وی‌ف به دلیل هزینه‌های سنگین انجام این روش از تکرار مجدد آن انصراف می‌دهند و در نتیجه به موفقیت نهایی از انجام این روش دست نمی‌یابند. از سوی دیگر باید توجه داشته باشید که ادامه بارداری بدون مشکل تا سه ماهگی در پی انجام آی‌وی‌اف، به معنای موفقیت آی‌وی‌اف است و هر مشکلی برای باردار و جنین‌اش پس از این مقطع از بارداری اتفاق بیفتد به مراحل انجام شده در آی‌وی‌اف مربوط نمی‌شود.

پونه شیرازی‌ /‌ گروه سلامت