تابلوهایی که راهنمایی نمی‌کنند

تابلوها و علائم راهنمایی و رانندگی وظیفه اطلاع​رسانی دارند تا گره از کار رانندگان بگشایند، آنجا که باید هشدار دهند، ماموریت​شان را انجام می‌دهند و آنجا که قرار است از بایدها و نبایدها بگویند، تکلیف را روشن می​کنند، اما بعضی​وقت‌ها بودن این تابلوها از نبودنشان دردسرسازتر می​شود. حالا دیگر این مشکل را پلیس هم قبول دارد تا جایی که خبرهایی مبنی بر این​که قرار است طرحی با هدف ساماندهی تابلوهای راهنمایی و رانندگی در سطح شهرها و جاده​ها به اجرا درآید، اعلام شده که براساس آن قرار است برخی از این تابلوها حذف شود یا کارکرد برخی​هایشان تغییر کند.

حکایت تابلوهای توقف ممنوع

باید چند بار حاشیه خیابان اصلی را برای پیدا کردن جای پارک مناسب بالا و پایین رفته باشی و آن وقت با اعصاب خرد دست از پا درازتر راهی کوچه​های فرعی آن محدوده شده باشی تازه آنجا هم با دیدن تابلوهای توقف ممنوع و حمل با جرثقیل که همین​طور پشت سر هم ردیف شده​اند، شوکه بشوی تا ابعاد مشکل را خوب درک کنی.

در این شهر شلوغ که تردد روزانه هزاران دستگاه خودرو در خیابان​های آن پیدا کردن جای پارک را به مسابقه هیجان​انگیزی برای رانندگان تبدیل کرده، کم نیستند رانندگانی که بارها ماجراهایی را که به آن اشاره شد، تجربه کرده​اند.

بعضی​وقت​ها نصب تابلوهای توقف ممنوع و حمل با جرثقیل شاید منطقی به نظر برسد درست مثل وقت​هایی که این تابلوها در حاشیه خیابان​های اصلی پشت سر هم ردیف می‌شوند زیرا در معابر اصلی به دلیل تردد حجم بالای خودروها، هرگونه توقف​های طولانی و پارک​های دوبله موجب اختلال در تردد خودروها و کند شدن جریان ترافیک می​شود، بنابر این آنهایی که به دنبال جای پارک می​گردند چاره​ای برایشان نمی‌ماند جز این​که راهی کوچه پس کوچه‌های فرعی شوند به این امید که آنجا دیگر بتوانند جای پارک مناسبی پیدا کنند.

اما در کوچه​های فرعی و دورافتاده هم اوضاع بهتر از خیابان​های اصلی نیست. گاه دیده شده در کوچه​هایی که کیلومترها با معبر اصلی فاصله دارد سراسر یک طرف کوچه​ یا معبر فرعی تابلوهای توقف مطلقا ممنوع و حمل با جرثقیل نصب شده که بودنشان هیچ توجیه منطقی ندارد.

تابلوهای گیج​کننده یا هدایت​کننده

شاید بیشتر از رانندگان گذری، آن دسته از رانندگانی که سال​هاست به واسطه شغل​شان در جاده​ها رفت و آمد می​کنند، مانند رانندگان خودروهای سنگین، درباره کم و کاستی​های رانندگی در جاده​، از مسیرهای غیراستاندارد و آسفالت​های مشکل دار گرفته تا دست​اندازهای متعدد و تابلوها و علائم رانندگی مشکل دار حرف​های زیادی برای گفتن دارند.

از جاده​هایی که کیلومترها در آن از تابلوهای تعیین مسیر یا نشان​دهنده سرعت مجاز خبری نیست تا مسیرهایی که چندین​ تابلو با فاصله کمی از یکدیگر در آن نصب شده​اند و گاه ممکن است اطلاعات نمایش داده شده روی تابلوها با هم در تضاد باشند که همین باعث سرگردانی رانندگان شود.

آقای لطفی، راننده جاده سال​هاست با کار روی وانت زندگی خانواده​اش را می​چرخاند. او به اقتضای شغلش هفته​ای سه روز در جاده اسلامشهر ـ طالقان تردد می​کند.

مسیر تقریبا 200 کیلومتری که به گفته او استانداردهای لازم برای تردد ایمن رانندگان را ندارد. جاده​ای با آسفالت نامناسب، پر دست​انداز و با پیچ​های تند و متعدد.

این‌طور که پیداست در این مسیر تابلوهای اعلام دور برگردان نیز بدون اشکال نیست. روی این تابلوها نوشته شده «به دور برگردان نزدیک می​شوید» یا «یک کیلومتر تا دوربرگردان» و شما از آن یک کیلومتر، دو کیلومتر دیگر هم اضافه​تر رانندگی می​کنید، اما هنوز از دور برگردان خبری نیست. در این شرایط طبیعی است که راننده ممکن است گیج شده و همین کلافگی زمینه وقوع تصادف جبران​ناپذیری را برای او و راننده خودروی دیگری هم رقم بزند.

یک مسیر و چند راهنما

تابلوهای هدایت مسیر در بزرگراه‌های درون شهری هم بدون مشکل نیستند. گاه اگر راننده مسیر را به اشتباه رد کند، چند کیلومتر باید اضافه طی کند تا شاید شانس بیاورد و تابلوی دیگری پیدا کند که مسیرهای جایگزین را نشان داده باشد.

راننده‌ای با اشاره به مشکلی که چندی پیش همراه خانواده در مسیر جاده اصفهان به شهرکرد با آن مواجه شده بود، تعریف می‌کند در طول مسیر به یک سه راهی رسیده که باید یکی از راه‌ها را برای رفتن به شهرکرد انتخاب می‌کرده است، اما دریغ از یک تابلو که به او نشان دهد کدام راه درست است.

این راننده در نهایت پس از توقف طولانی بر سر سه راهی، با دیدن یک رهگذر می‌تواند نشانی دقیق را از وی بپرسد، اما معلوم نیست اگر بر سر چنین چند راهی‌هایی از رهگذر یا اهالی محلی خبری نباشد که به داد مسافران برسند، رانندگان برای پیدا کردن مسیر درست از چه کسی باید کمک بگیرند؟

برخی رانندگان نیز می‌گویند در مواردی هم دیده شده که این تابلوها در محل مناسب جانمایی نشده‌اند یا اطلاعاتی که روی آن عنوان شده، صحیح نیست.

زمانی برای ساماندهی تابلوها

به نظر می‌رسد پلیس راهور هم نسبت به نصب تابلوهای راهنمایی و رانندگی و مشکلاتی که جانمایی نادرست آنها در شرایط ترافیکی شهر به‌دنبال داشته، حساس شده و به همین دلیل ساماندهی تابلوهای راهنمایی و رانندگی را در دستور کار قرار داده است.

رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی ناجا از اجرای طرحی برای کاهش یا حذف برخی از این تابلوها مانند تابلوهای پارک مطلقا ممنوع و حمل با جرثقیل خبر می‌دهد و می‌گوید: قرار است تا پایان ماه رمضان تعداد تابلوهای پارک مطلقا ممنوع و حمل با جرثقیل در پایتخت و دیگر کلانشهرها کاهش یافته و برخی از این تابلوها نیز زمان‌دار شود.

به گفته سردار اسکندر مومنی، قرار است به کمک شهرداری‌ها بازنگری اساسی در مورد نصب تابلوهای راهنمایی و رانندگی انجام شود که در مرحله اول تابلوهای حمل با جرثقیل و توقف ممنوع در اولویت است. وی با بیان این‌که تعداد این تابلوها باید به حداقل برسد و فقط در مکان‌های ضروری نصب شود، توضیح می‌دهد: در برخی از خیابان‌های فرعی و کوچه‌ها نیز این تابلوها نصب شده است که روند مناسبی نیست و در مکان‌هایی که نصب این تابلوها ضروری است، باید این تابلوها زمان‌دار شود و نیازی نیست در تمام ساعات شبانه‌روز این تابلوها کارایی داشته باشد.

به گفته مومنی، مسیرهای مقابل مساجد یکی از محورهایی است که باید در مورد نصب تابلوهای توقف ممنوع در حاشیه آنها بازنگری شود. به‌طور مثال قرار است نیم ساعت قبل از نماز تا نیم ساعت بعد از نماز تابلوهای پارک مطلقا ممنوع، پارک ممنوع و حمل با جرثقیل مدت‌دار شوند تا مردم بتوانند بدون دغدغه خودرویشان را در این محدوده پارک کنند.

نصب تابلو به شرط مطالعه کارشناسی

شاید برای شما هم این سوال پیش آمده که تابلوها و علائم راهنمایی و رانندگی که در گوشه و کنار شهر، در خیابان‌های اصلی، معابر، تقاطع‌ها، بزرگراه‌ها و کوچه پس کوچه‌ها نصب می‌شود، برمبنای چه اولویتی درباره محل نصب آنها تصمیم‌گیری می‌شود؟

حسن آقایی، کارشناس سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران در پاسخ به این سوال می‌گوید: در سازمان ترافیک معاونت مطالعات فعالیت می‌کند که این معاونت کمیته‌ای دارد به نام کمیته شبکه معابر. در این کمیته تمام مکان‌هایی که برای نصب تابلوها و علائم از سوی راهنمایی و رانندگی و شهرداری‌های مناطق درخواست می‌شود، مورد بررسی کارشناسی قرار می‌گیرد تا آنهایی که تائید می‌شود، پس از تصمیم‌گیری‌ نهایی به تصویب برسد و در مرحله آخر به شهرداری‌های مناطق ابلاغ شود تا آنها نسبت به نصب این تابلوها در محل‌های تائید شده اقدام کنند.

به گفته آقایی، در این کمیته نمایندگانی از پلیس راهور، شهرداری مناطق، نماینده سازمان ترافیک و شرکت کنترل ترافیک شهرداری حضور دارند که با همفکری هم درباره باید و نباید نصب یک تابلو در فلان معبر یا خیابان تصمیم‌گیری می‌کنند.

تا اینجا همه چیز روی روال است، اما اگر کارها تا این اندازه از روی مطالعات کارشناسی شده انجام می شود پس چرا گاهی اوقات بدرستی جانمایی یک تابلو در فلان کوچه یا خیابان شک می‌کنیم؟

نمونه این موارد نصب تابلوهای پارک مطلقا ممنوع یا حمل با جرثقیل در کوچه‌های فرعی است که فلسفه حضورشان برای شهروندان جای سوال دارد.

کارشناس سازمان ترافیک برای این‌که جواب این سوال ما را بدهد، تابلوهای نصب شده در معابر فرعی را به دو دسته تقسیم می‌کند.

وی می‌گوید: از آنجا که در مناطق پرتردد و پرترافیک شهر همواره بار خودروها و بخصوص خودروهای پارک شده از خیابان اصلی به خیابان‌ها و کوچه‌های فرعی پس می‌زند، برای این ‌که چنین مشکلی در معابر فرعی هم پیش نیاید، از طریق نصب تابلوها تلاش می‌شود محدودیت‌هایی برای پارک ایجاد شود، اما بندرت پیش می‌آید در معابر فرعی تابلوی حمل با جرثقیل نصب شود. پس مشکل از کجاست؟

این‌طور که آقایی توضیح می‌دهد، در برخی موارد جمعی از اهالی با مراجعه به شهرداری منطقه یا اداره راهنمایی و رانندگی منطقه درخواست می‌کنند برای جلوگیری از مزاحمت رانندگان عبوری و اشغال شدن معبر، تابلوی حمل با جرثقیل یا توقف مطلقا ممنوع در آن محل نصب شود.

آقایی در مورد تابلوهای زمان‌دار هم توضیح می‌دهد این پروژه چند سال پیش در محدوده خیابان پاسداران اجرا شد؛ به این ترتیب که در برخی ساعات شبانه‌روز تابلوی توقف ممنوع یا حمل با جرثقیل زمان‌دار می‌شد تا امکان استفاده از فضای پارک برای رانندگان ساماندهی شود، اما از آنجا که برخی رانندگان در زمان‌هایی که محدودیت پارک از میان برداشته می‌شد خودروی خود را چند ساعت آنجا متوقف نگه‌می‌داشتند و در زمان ممنوع شدن پارک در آن محل نسبت به برداشتن خودرویشان اقدام نمی‌کردند، مشکلاتی از این بابت به وجود آمد که در نتیجه باعث جمع‌آوری این تابلوها شد.

با این حال این کارشناس سازمان ترافیک، زمان‌دار شدن تابلوها و علائم راهنمایی و رانندگی را در بهبود وضع ترافیک شهر و ساماندهی پارک حاشیه‌ای موثر دانسته و معتقد است زمان‌دار شدن تابلوها اگر بدرستی به اجرا درآید و مشکلاتی که این طرح در گذشته داشت رفع شود، نتیجه مثبتی به‌دنبال خواهد داشت.

پوران محمدی / گروه جامعه